Ravzât'ul-Cennât (Fi Usûlil-İtikâd)

Ölümden Sonra Dirilmek

• Sade ruhlarımızın yeni ve gerçek bir hayata kavuşmasiyle de­ğil, tekrar cesetlerine dönmesiyle, ruh ve madde içice, ölümden son­ra dirileceğiz. Bu akıbet vaad olmak yerine bir tebliğdir ve her türlü «nasıl olabilir?» şüphesinden münezzehtir.

• Böyle bir oluşu imkânsız gören maddeciler, ölülerini yakar, bir avuç kül halinde etiketli kavanozlara yerleştirir ve duvarlara çakar­ken, binlerce yıl önce, ölülerin yemek yediği zanniyle Firavun, me­zarlarına erzak döşeyen putperestlerden daha geri bir anlayışa sa­hip...

• Vehhâb olan Allah, verdiğini geri almayacak, mükâfatı ve cezâsiyle sonsuzluğa teslim edecektir.

• Bu dünyada kaskatı görünen her mevcut, dumandan bir ve­him, öbür dünyada ise her şey en sert gerçek...

• Ölüm hak ve Kıyamet günü dirilmek, emir...

Şeriat

• İslâm, içte ve derinliğine ferdî, dışta ve genişliğine de cemi­yeti kuşatıcı bir disiplin, vazife ve kanun manzumesi... Şeriat' de bu manzumenin adı...

• İslâm dışı hiçbir saha düşünülemez. O kendi dışını ve ilgisiz olduğu yerleri ve şeyleri bizzat tâyin eder, doğrular ve o sahalarda iş­leri selim akla bırakır. Dolayısiyle, alâkasız olduğu sahalar da kendi malı... İslâm ruhunun serbest, mevzuu...

• Demek ki, o, dışı olmayan ve dışında kendisine aykırı bağım­sızlık tanımayan mutlak müessese... Allahın kurduğu...

• İnanan ya böyle bir «hep»e inanır, yahut «hiç»de kalır. Ya­rım inanış «hiç»tir; «hiç»ten bile eksik...

• Allahın yarattığı dünyada onun irâde ve tasarrufu dışında ne olabilir? «Allah bu işe karışmaz!» tarzında tekerlemelerden de abes ne gösterilebilir? Allahı sınırlayanlar «Allah» derken ona inanmayan­lardır.

• Şeriat o mukaddes ölçüler çerçevesidir ki, dışından birer şif­re, kuru şifre gibi-görünen hükümleriyle ebediyet kasasını açar. Ona ters her şeye de sapıklık gözüyle bakar ve yine ona zıt gerçeklik id­diasını muhal sayar.

• Bu ölçü, şeriatin selim akla mutabık olmadığı ve onun şahit­liğini reddettiği mânasına gelmez. Elverir ki, selim akıl tam tecelli etsin ve gerektiğinde yine kendi sınırını öz eliyle çizebilsin... Dince kendisine istiklâl tanınan yerlerde bile İslâmdan vize almayı unutma­sın... Bu vize, dışı olmayan İslâm dâiresinin içinde ve ötesinde her işin başı BESMELE'den ibaret... Allahın ismiyle başlayan her iş, İslâmın içinde...

• İslâm, alâkası dışındaki şekillere biçim değil, ruh verir; ve «hak­kını tayin şartiyle ne istersen yapmakta hürsün!» dediği iş ve hayat sahalarını göze görünmez ipliklerle sarar.

• «Ben insanı eşya ve hadiseleri zapt ve teshir etmesi için ken­dime halife olarak yarattım» mealindeki âyet; «hiç ölmeyecekmiş gibi dünya, hemen ölecekmiş gibi âhiret» anlamlı hadîs hikmetini düşü­nebilen, dinin içini ve dışını kolayca farkeder.

• «Allah ve Resulüne inandım ve Resulün Haktan getirdiği her şeyi bildiğim ve bilmediğim, anladığım ve anlamadığım her noktasiy-le benimsedim!» demekten ibaret iman ve itikad, hiçbir askerî nizam­da görülemedik bir disiplin manzumesi halinde her oluşun mizan üs­sü, namütenahi hassas terazisi...

Sancak

• Ebedî hayat sarayının muhteşem kapısında dört basamak : Kitap (Kur'ân), Sünnet (Hadîs); Ümmetin birleşik hükmü (İcma-i Ümmet), din âlimlerinin kıyası (kıyas-ı Fukaha)... Geliş yukarıdan aşağıya, iniş halinde, gidiş de aşağıdan yukarıya doğru, çıkış şek­linde...

• Kur'ân mutlak, hadîs emin, icma hatasız, kıyas zarurî... Bu basamaklardan ayakla değil, ruh kanadiyle çıkılır.

• İki ana basamak ve onları takip eden öbür iki kademe üzerin­de, bütün insanlığın davetlisi olduğu muazzam saray... Dış mima­rîsi Şeriat, içteki kabul ve ziyafet salonları da Peygamber batım ta­savvuf... Yine şeriat...

• Gökte her yıldızın birbiriyle arasını vasleder ve nisbetini kurarcasına, ilim, vecd, haşyet ve çile dolu kafaların tamamladığı ba­samaklar kemâl ifadesinin ta kendisidir. Kemâl odur ki, üzerinde ne bir eksik, ne bir fazla kabul edilebilir.

• Hüner şeriati delicesine sevebilmekte, emirlerini yapabilmeyi cana minnet bilmekte ve ona kargı, jandarmaya hesap verircesine asık suratlı olmamakta... Anlamalıdır ki, şeriatın nefse acı gelen lezzeti, İslamın hak olduğuna ayrıca delildir. Mayası küfür olan nefse acı ge­len her şey, aslında balların balı tadmdadır.

• «Peygamberlik tavrı aklın verâsıdır» diyen İmam-ı Gazalî'ye selâm olsun...

• Çölde giderken, kalbine «Şeriat ilmi hakikat anlayışına zıttır!» diye bir hatar düşen büyük velinin gaiplerden aldığı cevap: «Bil ki şeriata zıt hiçbir hakikat olamaz; ve olan, sadece sapıklık ve küfür olur!»

• İslamın derinlik buudu tasavvuf başta, şeriate noktası nokta­sına uymayan ve onu çürütmeye kadar giden hiçbir kemâl yolu veh-medilemez. Bunlar asfalt döşeli de olsa çıkmaz sokaklar...

Emirler Ve Yasaklar

• Her şeyden önce şunu bildirelim: Dinde asî ve esas, «İbâha»,, mübâhlık, yani müsaade ve serbestliktir. «Yapacaklarımız ve yapmayapmıyacak!arımız» mânasına emirler ve yasaklar tek tek gösterilmiş­tir. Allah’ın kanununda noksan ve fazla hayâl edilemeyeceğine göre bu kanunda yazılı olmayan veya yazılı olana kıyasî yoldan uygunsuzluk göstermeyen her fiil serbest kalır ve akılla vicdandan başka hakem ta­nımaz. Kula bırakılmış işlere «mübâh» ismi verilir.

• Mübâh, fiiller üzerinde kıymet ve fazilet hükmü mahfuz kal­mak üzere, yapılması veya yapılmamasında herhangi bir günah veya sevap bulunmayan işler...

• Mubahlar kıymet ve fazilet kazandıkça «helâl» e yol açılır ve iş emirlere itaat safhasına girer. Kıymet ve faziletten mahrum «mü-bâh»lar ise, mecburi olmaksızın, terkedilmesi gereken ve insanı Allah ile meşgul olmaktan alıkoyan gaflet fiilleri içinde yer alır.

• Bu sırları kavrayamayıp da her işe günah ve yasak damga­sını vuran katı mizaçlara sırt çeviriniz! Onlar kaba softa ve ham yo­bazlar...

• Emirler, esasta, «farz», «vâcib», «sünnet» olarak üçe, yasak­lar da, «haram», «mekruh», «şüpheli» namlariyle yine üçe irca edile­bilir. Arada «mendub», «müstehâb» gibi kademeler, emirlerin sünnet bölümü içindedir. Bir de «Kifâye Farzı» var ki, yerine getirenler bu­lundukça başkalarından sükût eden, yapanı olmazsa, bütün bir şehri ve çevreyi mes'ul tutan mükelefiyetler... Ve «helâl...»

• Helâl, Hakkın kullara hak bağışlama ve bağışlatma ikramı... Yemede, içmede, giyimde, kazançta, vermede, almada kollanacak «iyi, doğru ve güzel» hükmünün miyarı...

• Farz, İlâhî emirle, mutlaka yerine getirilmesi şart, hiçbir in­dirme ve bindirme kabul etmez, eğilmez ve bükülmez ölçüler... Va­cip, farza yakın kıymette olanlar... Sünnet, ibadette ve âdette Resu­lü örnek alıcı hareket kıstasları...

• Haram, farza mukabil, mutlak yasak... Mekruh, tahrimî ve tanzihî, biri harama ve Öbürü mubaha yakın iki şubesiyle Resulün sevmediği ve kaçındığı haller... Şüphelilerse, ehliyetli kıyasçılarm, üzerlerinde tereddüt gösterdiği meseleler...

• Yasaklara uymanın değeri o kadar büyüktür ki, onlara riâyet, emirlere itaatten daha faziletlidir. Ama emre itaatle yasağa riâyet arasında fark aranmamalıdır. İkisi de emir, ikisinde de birinin ya­pılmaması ve öbürünün yapılması yasak... Ama ele alınması gereken kıymet hükmü olarak sınıflandırma böyle... Biri «yapacaklarınız.!» emri, öbürü «yapmayacaklarınız!» fermanı...

• Bu anlayışı şiar edindikten sonra şeriatın tâyin ettiği serbest­lik sahasında her ân, yeni, doğru, yararlı ve ileriye yol aramak, hattâ emirler manzumesi içinde bir keyfiyet kazanır,