Sinektika usuli - bu turli xil elementlarning kombinatsiyasi orqali o'quvchilarning tasavvurini rag'batlantirish usuli (J.Gordon, AQSH, 1952), "aqliy hujum" usuliga asoslangan, har xil turdagi analogiyalar (og'zaki, majoziy, shaxsiy), inversiya, assotsiatsiya va boshqalar. Usulning o'ziga xos xususiyatlari quyidagilardan iborat: muammoni hal qilishda turli soha mutaxassislarini jalb qilish orqali tor imkoniyatlardan tashqariga chiqish (sinektika guruhi) harakat maydonini kengaytirish, kutilmagan fikrlar, g'ayrioddiy analogiyalar to'qnashuvi tufayli muammoni hal qilishda yangi yondashuvlarni ishlab chiqish ( to'g'ridan-to'g'ri, sub'ektiv, ramziy, fantastik ) tafakkurni rivojlantiradi; shaxsning meditatsiyasini oshirish, ob'ektga imkon qadar ko'proq e'tibor berishga yordam beradi, intuitiv jarayonni faollashtirish uchun maqbul sharoitlarni yaratadi. Birinchidan, muammoning umumiy belgilari muhokama qilinadi, birinchi yechimlar ilgari suriladi va bartaraf etiladi, analogiyalar yaratiladi va ishlab chiqiladi, muammoni tushunish uchun analogiyalardan foydalaniladi, muqobil variantlar tanlanadi, yangi analogiyalar izlanadi. Shundan so'ng ular muammoga qaytadilar. Sinektika usulini qo'llashda natijalarga qaramaslik tavsiya etiladi, chunki fikrning so'zlashuvi uning rivojlanishini sekinlashtiradi. Tizimli tahlil tamoyiliga asoslangan "morfologik tahlil" usuli (ko'p o'lchovli matritsalar usuli) (F. Zwickli, Shveytsariya, 1942). Yangi g'oyani ishlab chiqish jarayonida talabalar ushbu g'oya yoki vazifaning xususiyatlarining to'liq ro'yxatini (xususiyatlar, jarayonlar, parametrlar, mezonlar va boshqalar) ochib beradigan matritsani tuzishlari kerak. - Sinektika usuli - bu turli xil elementlarning kombinatsiyasi orqali o'quvchilarning tasavvurini rag'batlantirish usuli (J.Gordon, AQSH, 1952), "aqliy hujum" usuliga asoslangan, har xil turdagi analogiyalar (og'zaki, majoziy, shaxsiy), inversiya, assotsiatsiya va boshqalar. Usulning o'ziga xos xususiyatlari quyidagilardan iborat: muammoni hal qilishda turli soha mutaxassislarini jalb qilish orqali tor imkoniyatlardan tashqariga chiqish (sinektika guruhi) harakat maydonini kengaytirish, kutilmagan fikrlar, g'ayrioddiy analogiyalar to'qnashuvi tufayli muammoni hal qilishda yangi yondashuvlarni ishlab chiqish ( to'g'ridan-to'g'ri, sub'ektiv, ramziy, fantastik ) tafakkurni rivojlantiradi; shaxsning meditatsiyasini oshirish, ob'ektga imkon qadar ko'proq e'tibor berishga yordam beradi, intuitiv jarayonni faollashtirish uchun maqbul sharoitlarni yaratadi. Birinchidan, muammoning umumiy belgilari muhokama qilinadi, birinchi yechimlar ilgari suriladi va bartaraf etiladi, analogiyalar yaratiladi va ishlab chiqiladi, muammoni tushunish uchun analogiyalardan foydalaniladi, muqobil variantlar tanlanadi, yangi analogiyalar izlanadi. Shundan so'ng ular muammoga qaytadilar. Sinektika usulini qo'llashda natijalarga qaramaslik tavsiya etiladi, chunki fikrning so'zlashuvi uning rivojlanishini sekinlashtiradi. Tizimli tahlil tamoyiliga asoslangan "morfologik tahlil" usuli (ko'p o'lchovli matritsalar usuli) (F. Zwickli, Shveytsariya, 1942). Yangi g'oyani ishlab chiqish jarayonida talabalar ushbu g'oya yoki vazifaning xususiyatlarining to'liq ro'yxatini (xususiyatlar, jarayonlar, parametrlar, mezonlar va boshqalar) ochib beradigan matritsani tuzishlari kerak.
Dostları ilə paylaş: |