RevvâDÎler (iv-v/x-xi. YÜZyil)

5. Vehsûdân b. Memlân b. Ebu’l-Heycâ (1016 ?/1060 ?)  
Memlân  b.  Ebu’l-Heycâ’nın  ölümünden  sonra  Revvâdîler’in  yöneticisi 
onun  oğlu  Vehsûdân  b.  Memlân  (Muhammed)  oldu.
281
  Vardanyan’ın, 
Revvâdî paralarıyla ilgili çalışmasından yola çıkarsak Vehsûdân’ın 407/1016 
senesi dolaylarında Revvâdîler’in yöneticiliğine geldiği tahmin edilmektedir. 
 
278
 Toronski, Vseobşaya İstoriya, 193-195; ayrıca bk. Urfalı Mateos Vekayi-nâmesi (952-1136) ve Pa-
paz Grigorun zeyli (1136-1162), trc. Hrand. D. Andreasyan (Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1962), 
37-39;  Azerbaycan  Bilimler  Akademisi  Tarih  Enstitüsü,  Azerbaycan  Tarihi,  2:  280;  Kesrevî 
Tebrîzî, Şehriyârâni Gomnâm, 176-177; Şerifli, IX. Asrın İkinci Yarısı- XI. Asırda Azerbaycan Feodal 
Devletleri, 281. 
279
 Rivayete göre savaş akşamleyin devam ederken hafif yağmur yağdı ve tepeler alev gibi ışıklar 
saçmaya başladı. Müslüman askerler bunu karşı tarafın askerlerinin çokluğuna yorumlayarak 
kaçmaya başladılar. Bk; Mateus, Urfalı Mateos Vekâyinâmesi ve Papaz Grigorun Zeyli, 37-39. 
280
 Toronski, Vseobşaya İstoriya, 196; ayrıca bk. Urfalı Mateos Vekayi-nâmesi (952-1136) ve Papaz Gri-
gorun Zeyli (1136-1162), 37-39; Kesrevî Tebrîzî, Şehriyârâni Gomnâm, 178. 
281
 Mehmetov, Azerbaycan Tarihi, 240; Azerbaycan Bilimler Akademisi Tarih Enstitüsü, Azerbaycan 
Tarihi, 2:283; Minorsky, Studies in Caucasian History, 168; Şerifli, IX. Asrın İkinci Yarısı- XI. Asırda 
Azerbaycan Feodal Devletleri, 283; Bosworth, “The Political And Dynastic History Of The Iranian 
World (A.D. 1000-1217)”, 32. 

---

− Asif Adilov − 
 
 
~ 79 ~ 
Çünkü 407/1016 senesinde Berde şehrinde Vehsûdân’ın adına basılmış para-
lar bulunmaktadır.
282
 Bu şahıs VI/XI. asırda hanedanlığın en tanınmış üye-
siydi.
283
  Vehsûdân’a  ait  tarih  kitaplarından  başka  edebi  kaynaklarda  da 
onunla  ilgili  bilgiler  mevcuttur.
284
  Döneminin  Azerbaycanlı  şairi  Katrân-ı 
Tebrîzî  onunla  ilgili  kasideler  kaleme  aldı.  Katrân-ı  Tebrîzî,  Vehsûdân  b. 
Memlân’a devletin siperi, din ve devletin direği, padişahların en büyüğü ve “büyük 
emir” diye hitap etmektedir.
285
  
Vehsûdân b. Memlân’ın zamanında bölgeye Oğuz boyları gelmeye baş-
ladı.
286
  418/1028  senesinde  Türk  Oğuz  boyları  Sultan  Mahmûd-ı  Gaz-
nevî’ye
287
 (Gazneli hükümdarı 998-1030) karşı ayaklandılar. Sultan bu boyla-
rın isyanını bastırdı ve onları batıya doğru sürdü. 2000 çadırlık bir Oğuz göçü 
Azerbaycan  bölgesine  geldi.
288
  Rivayete  göre  Oğuzlar,  Azerbaycan  hâkimi 
Vehsûdân’ın yanına gelene kadar güzergâhları boyunca olan yerlerde yağma 
hareketlerinde bulundular. Vehsûdân ise onları iyi karşıladı ve tüm ihtiyaçla-
rını giderdi.
289
 
Revvâdi ailesi bazen kendi aralarında da çatışıyorlardı. 425/1033-1034 se-
nesinde  Vehsûdân  b.  Memlân’ın  yeğeni  Ebu’l-Heycâ  b.  Rebîbüddevle,
290
 
 
282
 Bu para ile ilgili bk. Vardanyan, “The History of Iranian Adharbayjān and Armenia in the 
Rawwādid Period (Tenth Century AD) According to Narrative Sources and Coins,” Numisma-
tic Chronicle 169,  257. 
283
 Bosworth, “The Political And Dynastic History Of The Iranian World (A.D. 1000-1217)”, 32. 
284
 Azerbaycan Bilimler Akademisi Tarih Enstitüsü, Azerbaycan Tarihi, 2:283; Şerifli, IX. Asrın İkinci 
Yarısı- XI. Asırda Azerbaycan Feodal Devletleri, 283; 
285
 Şerifli, IX. Asrın İkinci Yarısı- XI. Asırda Azerbaycan Feodal Devletleri, 283. 
286
  Azerbaycan  Bilimler  Akademisi  Tarih  Enstitüsü,  Azerbaycan  Tarihi,  2:  284;  Şerifli,  IX.  Asrın