Sağlik kurumlarinda muhasebe sistemi

I

şletmeler hangi yöntemi seçerse seçsin, işletmelerin maliyet kalemleri incelendiğinde iki tür maliyetle karşılaşılır. Bunlar;

 Direkt maliyetler

 Endirekt maliyetler olarak sıralanır.

I

şletmeler bu sınıflandırmayı yapmak zorundadır. Geleneksel maliyet sistemlerinde bu sınıflandırmanın tekdüzen hesap planına uygun yapıldığı görülür.

Maliyetlerin en büyük özelliği üretilen ürünlerle doğrudan bir ilişki içinde olabilmesi yani doğrudan o ürüne yüklenebilmesidir. Endirekt maliyetler ise, üretilen ürünle ilişkisi olmasına rağmen üretilen ürüne doğrudan yüklenemeyen maliyetler niteliğindedir.

MALİYET YÖNETİMİ VE YENİ YAKLAŞIMLAR

Günümüzde teknolojideki gelişmeler, gittikçe artan rekabet ortamları ve işletmelerin kalite anlayışına daha çok önem vermeleri işletmelerin ortamlarının yeni teknik ve yöntemlere göre oluşturulmasını zorunlu kılmıştır. Bu yaklaşımlar;

 Hedef maliyetleme : “bir mamule ait beklenen kar oranını kazandıracak kabul edilebilir maliyet düzeyi” ilk aşamalarda kullanılan bir yöntemdir.

 Kaizen maliyetleme: Kaizen felsefesinde bir işletme ile ilgili herhangi bir konudaki; maliyetler, ürün veya hizmet teslim süreleri, tedarikçi ilişkileri, yeni ürün geliştirme verimlilik vb. gibi gelişmeler esas alınır.

 Ürün yaşam dönemince maliyetleme: Gerek ürün karması, gerekse fiyatlama kararlarındaki stratejik yaklaşım, ürün veya hizmetin maliyetlerini düşürme fırsatlarını yakalamak ve üretilen ürün veya hizmetin müşteriye değer katabilmesini sağlayabilmektir.

 Tam zamanında üretim anlayışıyla maliyetleme: Tam zamanında üretim sistemi; gerekli ürünleri, gerekli miktarlarda üretme yaklaşımı veya bir üretim işletmesinde verimsiz işlemlerin işletmeden uzaklaştırılması suretiyle mükemmelliğe ulaşma yaklaşımıdır.

 Faaliyet tabanlı maliyetleme: Bu yöntem işletmelere ve yöneticilere ürünün birim maliyetini hesaplamaktan daha çok, birim maliyeti oluşturan süreç bilgilerini sunmaktadır.

 Zamana dayalı faaliyet tabanlı maliyetleme: kâr getirmeyen müşteri ilişkilerini yeniden fiyatlandırarak, üretim aşamalarında süreç iyileştirmeleri sağlayarak, daha düşük maliyetli ürünler ve hizmetler tasarlayarak ve ürün çeşitliliğini rasyonalize ederek, birçok işletmenin önemli maliyet ve kar artırma olanaklarının belirlenmesine yardımcı olan bir sistemdir.

MALİYET-HACİM-KÂR ANALİZİ

Maliyet-hacim-kâr analizi, satış hacmi ve kâr arasındaki ilişkiyi gösteren kâr fonksiyonunu ve fonksiyondaki faktörlerde görülen değişimleri inceler.

Toplam Kâr = Toplam Gelir – Toplam Maliyet

Toplam Gelir = fx

Toplam Maliyet = ax+b

Toplam Kâr = (fx) – (ax+b)

f: satış fiyatı

x: satış miktarı

a: birim değişken maliyet

b: sabit maliyet

Başabaş Noktası

Kâra geçiş noktasıdır. Toplam gelirin toplam maliyete eşit olduğu başabaş noktasında kurum, ne kâr ne de zarar etmektedir. Kurum başabaş noktasının üstünde satış yaptığında kâr etmeye başlar. Başabaş noktası aşağıdaki şekilde de ifade edilebilir:

0 = Toplam Gelir – Toplam Maliyet

Toplam Gelir = Toplam Maliyet

fx = ax+b

Başabaş noktasında yapılması gereken satış miktarı ise aşağıdaki formülle hesaplanır:

Başabaş Noktasındaki Satış Miktarı = b / (f-a)

8.ünite bitti


SAĞLIK KURUMLARINDA FİYATLANDIRMA

• 
  Fiyatlandırma, kurumun ürettiği ürün ve hizmetlerin satış değerinin belirlenmesi işlemidir.
  

FİYATLANDIRMA KARARLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

• 
  Fiyatlandırma kararlarını etkileyen faktörler, kontrol edilebilen ve kontrol edilemeyen faktörler olarak ikiye ayrılmaktadır. İçsel faktörler; maliyetler, pazarlama ve fiyatlandırma hedefleri, işletme kaynakları ve pazarlama karması elemanlarıdır. Dışsal faktörler ise; talep, pazarın yapısı ve rekabet, dağıtım kanalı, firmanın pazardaki gelişme aşamaları, ekonomik ve diğer çevresel etkenler, yasal ve politik düzenlemelerdir.
  

Fiyatları etkileyen faktörler; maliyet, talep, pazar koşulları, pazarlama amaçları, müşterilerin coğrafik yerleşimi ve devlet olmak üzere beş başlıkta toplanabilir.

Kontrol edilebilen faktörler, içsel faktörler; kontrol edilemeyen faktörler ise dışsal faktörler olarak da adlandırılmaktadır.

Fiyatlandırma hedefleri, kurumların fiyatlandırma yoluyla ulaşmak istediklerini ortaya çıkarır.

Kurumların daha iyi kaynaklara sahip olmaları onlara kârlı olmayan ürünleri de satışa sunma imkânı verir

Kurumlar, pazarlama hedeflerine ulaşabilmek amacıyla fiyatı kullanabilmektedirler.

fiyatlar belirlenirken rakipler tarafından uygulanan fiyatlandırma stratejileri de dikkate alınmalıdır.

Fiyat üzerinde etkili olan çevresel etkenler; ekonominin genel durumu, enflasyon, tüketicilerin davranışları, işsizlik, politik, kültürel ve coğrafik çevre değişkenleri gibi etkenlerdir. Katma değer vergisi, özel tüketim vergisi, alım satım vergisi gibi çeşitli vergiler de çevresel faktörler arasında sayılabilir.

Kurumlar fiyatlama yaparken kanun koyucuların, mevcut yasa ve yönetmeliklerin gerektirdiklerini ve sınırlamalarını göz önünde bulundurmalıdırlar.

FİYATLANDIRMA POLİTİKALARI

Fiyatlandırma politikası, kurumların ürün ve hizmetlerini karlı şekilde satabilmeye yönelik uygulamalarının tümüdür, firmanın uzun vadedeki fiyat anlayışını yansıtır ve en uygun geliri sağlayan fiyatları elde etme imkânı verir.

Kurumların uyguladıkları fiyatlandırma politikaları aşağıda belirtilmiştir:

 Rekabetçi Fiyat Politikası: Kurumlar, rekabetçi bir ortamda faaliyet göstermek durumunda kaldıklarından fiyatlama yaparken rakiplerinin davranışlarını da dikkate almaları gerekir ve piyasanın kabul edebileceği fiyata yakın bir fiyat belirlemelidirler.

 Tek Fiyat ve Pazarlıklı Fiyat Politikası: Nitelik, nicelik, ödeme, satın alma yeri ve zamanı açısından aynı koşullarla mal alanlara aynı fiyatın uygulanması, tek fiyat politikası olarak tanımlanmaktadır. Müşterilere uygulanacak indirim veya diğer haklar benzer olmaktadır.

 Fiyat İndirimi Politikası: Fiyat indirimi politikasında, ürün veya hizmetin bedeli düşürülerek piyasa değerine indirgenir.

 Psikolojik Fiyat Politikası: kurumlar ürün veya hizmetlerini satın alanların davranışlarına ilişkin tahminlerden yola çıkarak fiyatlama yaparlar.

 Coğrafi Fiyat Politikası: Coğrafi fiyat politikası, ürün veya hizmeti satın alan kişilerin farklı uzaklıklarda olmaları durumunda ulaştırma giderlerinin alıcıya veya satıcıya yüklenmesi kararını içerir.

 Yeni Mamulün Fiyatlandırılması Politikası:

FİYATLANDIRMA YÖNTEMLERİ

Maliyete Dayalı Fiyatlandırma

Maliyete dayalı fiyatlandırma yönteminde, maliyetler temel alınır ve belirli bir kâr oranı eklenerek fiyat belirlenir.

Birim Maliyet = Değişken Maliyet + (Toplam Sabit Maliyet / Hedeflenen Satış Miktarı)

Maliyet artı kâr Fiyatı = Birim maliyet X (1 + kâr marjı yüzdesi)

Maliyet artı kâr yöntemi, beklenen ve gerçekleşen satış düzeyinin aynı olduğunu varsayması ve fiyatı tespit ederken beklenen satış rakamlarını esas alması nedeniyle zaman zaman gerçekçi olmayan sonuçlara ulaşabilmektedir.

Rekabete Dayalı Fiyatlandırma Yöntemi

Kurumlar, rekabete dayalı fiyatlandırma yöntemini uyguladıklarında benzer ürün veya hizmet satan kurumların fiyatlarını dikkate alırlar ve fiyatlandırma kararlarını ona göre verirler.

Rekabete dayalı fiyatlandırmanın en çok kullanıldığı sektörlerin başında perakende sektörü gelmektedir.

Talebe Dayalı Fiyatlandırma

Talebe dayalı fiyatlandırma yapılırken, ürün veya hizmetlerin tüketicinin gözünde sahip olduğu değer dikkate alınır. Bu nedenle, esas olan fiyattan ziyade tüketiciye sunulacak olan değer paketinin belirlenmesidir.

REKABETE AYKIRI FİYATLANDIRMA TÜRLERİ

Yıkıcı Fiyatlandırma: Yıkıcı fiyatlandırmada, piyasada tekel olmayı amaçlayan bir kurum rakiplerini piyasanın dışına itmekte ve gelecekte daha çok kâr elde etmek için ürün veya hizmetin satış fiyatını, maliyetlerinin altına düşürerek hareket etmektedir. Fiyatı maliyetinin altına düşüren kurum, rakiplerini piyasadan çıkarıncaya kadar geçen süre boyunca, fiyat ve maliyet arasındaki farkı kendisi finanse eder ve rakipleri piyasanın dışına çıktıktan sonra da fiyatları kâr edecek seviyeye yükseltir.

Aşırı Fiyatlandırma
Aşırı fiyatlandırmada, bir ürün veya hizmet maliyetinin çok üstünde fiyatlandırılmaktadır. Söz konusu fiyatlandırma yöntemindeki amaç, yıkıcı fiyatlandırmadaki gibi rakipleri piyasa dışına itmek değil yüksek kâr etmektir.

Fiyat Sıkıştırması

Bir kurum, iş yaptığı bir piyasadaki oyuncuların bazılarıyla dikey bütünleşik durumda olduğunda, piyasadaki diğer oyuncuları piyasa dışına itmek amacıyla bütünleşik olduğu kuruma sağladığı hammadde dışındaki hammaddelerin fiyatını aşırı yükselttiğinde veya bütünleşik olduğu kuruma sağladığı hammaddenin fiyatını aşırı düşürüp diğer hammaddelerin fiyatını sabit tuttuğunda, fiyat sıkıştırması yöntemini uygulamış olmaktadır

Çapraz Sübvansiyon

Bir kurum, birden çok faaliyeti birlikte yürütürken faaliyetlerin birinden elde ettiği yüksek kâr ile diğer faaliyetlerdeki zararı veya düşük kârı karşıladığında, çapraz sübvansiyon yapmış olmaktadır. Çapraz sübvansiyon uygulanabilmesinin temel koşulu, birden çok piyasada işlem yapılması ve bu piyasaların en az bir tanesinde çok güçlü olunmasıdır.

SAĞLIK KURUMLARINDA FİYATLANDIRMA

Türkiye’de sağlık kuruluşlarının fiyatlandırma uygulamaları temel olarak devlet düzenlemelerine bağlı uygulamalar, dernek ve birlik düzenlemelerine bağlı uygulamalar ve piyasa koşullarına bağlı uygulamalar biçiminde sınıflandırılabilir.

Dışındaki sağlık hizmeti sunucuları arasında yapılan sözleşmeler yoluyla ve/veya bu Kanun hükümlerine uygun olarak genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sözleşmesiz sağlık hizmeti sunucularından satın aldıkları sağlık hizmeti giderlerinin ödenmesi suretiyle sağlanır.

Özel hastanelere sevk edilen resmi hastalara sunulan sağlık hizmetlerinde, Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği uygulanır.

Tebliğin amacı, sağlık yardımları Sosyal Güvenlik Kurumunca (bundan sonra Kurum olarak ifade edilecektir) karşılanan ve kapsam maddesinde tanımlanan kişilerin, Kurumca finansmanı sağlanan sağlık hizmetleri, yol, gündelik ve refakatçi giderlerinden yararlanma esas ve usulleri ile bu hizmetlere ilişkin Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonunca belirlenen Kurumca ödenecek bedellerin bildirilmesidir.

9. ünite bitti
SAĞLIK KURUMLARINDA FİNANSAL TABLOLAR

Sağlık işletmeleri açısından bakıldığında muhasebe bilgi sisteminin 3 ana amacı olduğu söylenebilir:

 Sağlık işletmesinin ekonomik kaynaklar ve yükümlülükler anlamında finansal durumunu,

 Sağlık işletmesinin belli bir dönem için faaliyet sonuçları olarak ortaya çıkan hâsılat- gider ve kâr-zarar durumunu,

 Zaman içerisinde diğer finansal değişiklikleri gösterebilmek.

•Muhasebe bilgi sistemi tarafından sağlanan finansal bilgiler finansal tablolar olarak adlandırılan araçlar yardımıyla anlamlı ve sistematik bir şekilde özetlenerek ilgili bir taraflara sunulmaktadır. Özellikle dış bilgi kullanıcıları bu tabloları kullanarak işletmeler hakkında karar verirler.

•Bu ünitede temel finansal tablolar olan bilanço ve gelir tablosu ile temel bir finansal tablo olmamakla birlikte gelir tablosunun eki niteliği taşıyan satışların maliyeti tablosunun açıklanması ana kalemleri itibarıyla yapılmıştır. Bilanço bir işletmenin belirli bir tarihte sahip olduğu varlıkları ve bunların sağlandığı kaynakları gösteren bir tablodur. Varlıklar, dönen ve duran varlıklar olarak ikiye ayrılırken, kaynaklar da kısa vadeli yabancı kaynaklar, uzun vadeli yabancı kaynaklar ve öz kaynaklar olarak üçe ayrılır.

•Dönen varlıklar bir yıl veya bir faaliyet döneminde paraya çevrilmesi veya kullanılması öngörülen varlıklar ile paranın kendisini kapsar. Hazır değerler, menkul kıymetler, ticari ve diğer alacaklar, stoklar dönen varlıkların beli başlı alt gruplarını oluşturur.

•Duran varlıklar; bir yıldan veya bir normal faaliyet döneminden daha uzun sürelerle işletme faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için kullanılmak amacıyla edinilmiş ve ilke olarak bir yılda veya normal faaliyet döneminde paraya çevrilmesi veya tüketilmesi beklenmeyen varlıklardır. Uzun vadeli ticari ve diğer alacaklar, mali, maddi ve maddi olmayan duran varlıklar bu grubun en önemli alt gruplarını oluşturur.

•Kısa vadeli yabancı kaynaklar, gelecek yıl veya gelecek faaliyet dönemi içinde bir dönen varlık unsuruyla ödenecek olan borçlardan oluşur.

•Mali ve ticari borçlar bu grubun en önemli ve ağırlıklı ve önemli alt gruplarıdır

•Kredi kurumlarından, sermaye piyasalarından ve işletmenin ilişkide bulunduğu üçüncü kişilerden sağlanan bir yıldan uzun vadeli borçlar ise uzun vadeli yabancı kaynaklar grubunda yer alır.

•Öz kaynaklar ise işletme sahip ve ortaklarının işletmenin varlıkları üzerindeki haklarını göstermektedir.

•Gelir tablosu işletmenin belirli bir dönemindeki faaliyet sonuçlarını gösterir. Gelir tablosu belirli bir dönemin hasılat ve giderlerini kümülatif olarak gösterirken, hasılat ile giderler arasındaki farkları da çeşitli adlarla kâr olarak ortaya koyar.

•Satışların maliyeti tablosu ise gelir tablosundaki satışların maliyeti kalemi için ayrıntılı bilgi sunmak amacıyla düzenlenen ek finansal tablodur. Satışların maliyeti tablosu 3 alt gruptan (Satılan mamul maliyeti, satılan ticari malın maliyeti, satılan hizmet maliyeti) oluşsa da sağlık işletmelerinde sadece satılan hizmet maliyetinden oluşmaktadır.

10. ünite bitti