Sakarya Üniversitesi Bireysel Danışma Uygulamaları

TEKNİK: BECERİ EĞİTİMİ

AMACI: Sosyal ilişkiler konusunda danışanı geliştirmek

NE ZAMAN KULLANILIR: Danışan bir ilişkiye başlama ve sürdürme konusunda yetersizse bu teknik kullanılabilir.

NASIL KULLANILIR: Bazen danışanlar doğru inançlara sahip olsalar bile, yinede onların amaçlarına ulaşmalarını engelleyen bazı yetersizlikleri vardır. ADDT terapistleri danışanlarına güvenli girişkenlik (atılganlık) eğitimi veya sosyal ya da kişilerarası beceri eğitimi verme konusunda hiç tereddüt etmezler.

ÖRNEK : Terapist danışana çok sık yaşanan sosyal ortamlarda biriyle tanışma rol oyunu oynayarak iletişim becerileri konusunda danışanın kendisini geliştirmesine yardımcı olur.

DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR: Terapistin çok sabırlı olması gerekir bazen bizim için çok kolay olan bir rolü bile danışanın yapabilmesi için uzun bir zamana ihtiyacı olabilir.

TEKNİK:YERİNDE DUYARSIZLAŞTIRMA

AMACI: Korku ve kaygılarının üstesinden gelmek

NE ZAMAN KULLANILIR: Danışanın yaparken çok heyecanlanacağı kaygılanacağı olaylardan önce kaygısını azaltmak için yapılabilir

NASIL KULLANILIR: Bu teknikte danışandan korktuğu sahneyi yaşaması istenmektedir. Burada tipik olarak zorlanarak bilişsel baş etme ve tartışma ifadelerinden yararlanılmaktadır. Temelinde zorlanılan durumda kalmaya devam etme tekniğine benzeyen bu teknikte, tekrarlamanın yapılması önemlidir.

ÖRNEK: Danışan karşı cinsten biriyle konuşma konusunda sıkıntı yaşamaktadır. Terapist karşısında bayan varmış gibi davranmasını ve onunla konuşmasını istemektedir bu şekilde tekrarlanan konuşma provaları sonucunda danışanın kaygısı azalmakta ve karşı cinsten biriyle konumsa konusunda kendisini daha hazır hissetmektedir.

DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR: Yerinde yapılması danışan için büyük bir tehdit yaratıyorsa hayalinde canlandırma şeklinde kullanılmalıdır.

TEKNİK: AKILCI İNANÇLARLA EYLEME GEÇME

AMACI: Davranışların olumsuz sonuçlarının olabileceğini ama bunun her şeyin sonu olmadığı inancını öğretmek için kullanılabilir

NE ZAMAN KULLANILIR: Davranışlarının sonucunda oluşacak olayları gerektiğinden fazla büyüttükleri zaman kullanılanilir

NASIL KULLANILIR: Danışanın akılcı olmayan inançlarla daha çok zaman harcadığı düşünülmekte ve danışanın danışmanla birlikte oluşturduğu akılcı inançlara dayalı olarak eylemlere geçmesi anlamlı olacaktır.

ÖRNEK: Takıntılı olan (evdeki elektrik düğmesini kapamayı unutma takıntısı) danışana terapist mükemmel gibiymiş davranmamasını eğer elektrik düğmesini açık unutursa bunun kötü bir şey olduğunu ama bir felaket olmadığı şeklinde davranmasını ister. Eğer ev yanarsa bu kötü bir talihtir eğer bu olayın olmasını engelleyemezse bu durumun onun kötü bir insan olmadığı inancına dayalı olarak yaşamasına devam etmelidir telkininde bulunur

TEKNİK: EV ÖDEVİ

AMACI: Bir sonraki oturuma kadar eylemlerde bulunarak sorunlarının üstüne gitmesini sağlamak

NE ZAMAN KULLANILIR: Eylemde bulunduğunda sorunlarını daha çabuk çözüleceğine inanılıyorsa bu teknik kullanılabilir.

NASIL KULLANILIR: ADDT terapistleri neredeyse her zaman için danışanlarına ev ödevi verirler. Danışanın problemine uygun olarak görevler verilir ve bu görevler burada sunulan utancın üstüne gitme veya bibliyoterapi gibi teknikleri de içerebilir.

ÖRNEK: Çeşitli şekillerde olabilir iletişim teknikleri üzerine makale okuması istenebilir, kendisini en fazla heyecanlandırandan en az heyecanlandırana doğru bir sıralama yapması istenebilir ve her hafta azdan çok olana doğru olan maddeleri yapması için ödev verilebilir.

DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR: Yapabileceği ödevlerin verilmesi önemlidir.

TEKNİK: UTANCIN ÜZERİNE GİTMEK

AMACI: Utanılacak hareketlerde bulunsa bile bu durumla bir çok kişinin ilgilenmediğini ve bu davranışın düşündüğü kadar olumsuz sonuçlara yol açmadığını anlamasını sağlamak.

NE ZAMAN KULLANILIR: Davranışlarının sonuçlarını gerektiğinden fazla büyütüyorsa kullanılabilir.

NASIL KULLANILIR: Bu teknikte danışanın dışarıya çıkması ve son derece utandırıcı bir şey yapması istenir. Bunu yaptırarak danışana ne kadar utanırsa utansın utancından ölmeyeceğini33görmesini sağlamaktır yani eğer başkaları onun acayip birisi olduğunu düşünse bile bu durum kötü olmaktan daha beter bir durum değildir. Akılcı baş etme ifadelerinin görevleri ile birleştirilerek kullanılabilir.

ÖRNEK: Terapist danışana kalabalık bir yerde çantamı kaybettim gören var mı şeklinde bağırarak konuşmasını ister. Eğer danışan bu görevdeki espriyi anlarsa işe yaramış demektir.

DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR: Riskli görevler vermeden önce daha az riski olan görevler verilmelidir.

BİLİŞSEL TERAPİ TEKNİKLERİ (EROL UĞUR)

1. SORGULAMA

Amacı: Duygulardan yola çıkarak otomatik düşünceleri açığa çıkarmak

Uygulama zamanı: Danışanın duygu durumunda bir değişiklik olduğu fark edildiğinde kullanılır.

Uygulama şekli: “Şu an aklından neler geçiyor, bu düşüncelerinin dayanağı nedir sence, alternatif bir açıklama var mı, bir başkası bu durumda olsaydı ona ne söylerdin?” gibi sorular yardımıyla uygulanır

Dikkat edilmesi gereken noktalar: Soruların amaçla ilişkili olarak, merak eğilimini artırıcı ve yönlendirici içermesi gerekir

Kurgusal Örnek: Terapist, Betül’e çok fazla üzgün olduğunda neler düşündüğünü sorar. Betül, herkesin kendisini aptal gibi gördüğünü ve hep haklı olduklarını belirtiyor. İnsan ilişkilerinde beceriksiz ve her zaman başkaları üzülmesin diye alttan alan olduğunu ifade ediyor. Terapist, Betül’e bu düşüncelerini nasıl desteklediğini sorar. Betül “Mesela dün okuldaki toplantıya biraz geç kaldım ve benden önce diğer öğretmen arkadaşlarım benim yüzümden müdürden uyarı aldıklarını söylediler ve acımasızca beni suçladılar. Başkaları da daha önce geç kalmıştı ama kimse kimseden özür dilemedi oysa ben tek tek özür diledim herkesten ve kimse de bana biraz olsun anlayışlı davranmadı. Evet, artık aptal olduğuma inanıyorum” diye cevap verir. Terapist, özür dilemen ile aptal olduğunu düşünmen arasında anlamlı bir ilişki var mı sence? Diye sorar ve Betül “ Aslında, çok fazla yok gibi” şeklinde cevaplar…