Sh. N. Zaynutdinov, R. I. Nurimbetov

15.2. Angliya tajribasi
Ikki ming yillik tarixga ega mamlakat — konstitutsiyaviy 
monarxiya va sanoat ishlab chiqarish, jun mahsulotlar, par-
296

---

lament, bank tizimi, futbol vatani hisoblanadi. Inglizlar o‘z 
a n ’analari bilan huzur qilishadi (uy, kaminlar, gazonlar, 
atirgullar, sayohatlar va boshqalar). Inglizlar d o ‘stona, 
muloqotga moyil, hisob-kitobli, mehnatsevar, kamtar, insofli, 
ichish va suhbatni xush ko‘rishadi. Insonga ishonchi hayratga 
soladi kishini. Do‘konlarda soatlab yurib, kiyim-kechaklami 
ko‘zdan kechirish mumkin, lekin hech kim sizni noto‘g‘ri 
fikrda shubha qilmaydi.
Angliyaning Marks Spenser firmasining tajribasi diqqatni 
tortadi:
1. Mahsulotlarning yuqori sifati. Inglizlarning «Arzon 
narsalarni sotib olish uchun biz juda boymiz» degan naqli. 
Tanlov uchun 6000 mahsulot mavjud.
2. Savdoning yuqori darajada tashkil etilishi. Har qanday 
tovar bir oy ichida almashtiriladi. Kiyib ko‘rish xonalari yo‘q.
3. Tovar qiymatiga nisbatan yuqori ehtiyojdagi narx.
4. Insoniy munosabatlar asosidagi boshqaruv:
— xodim shaxsiyatining hurmat qilinishi;
— har bir xodimning muammolari va qiyinchiliklariga 
nisbatan e’tibor;
— to ‘liq va chin dildan ikki tomonlama fikrlar alma- 
shinuvi;
— xodim lam i motivatsiyalash, ularning intilishlarini 
e’zozlash, yutuqlarini rag‘batlantirish;
— tizimli o ‘qitish va malakasini oshirish.
15.3. Amerika tajribasi
AQSH — buyuk davlat. Faqat xalqaro korporatsiyalarning 
o‘zi 500 dan ortiq. Bu yerda menejerlami tayyorlashning noyob 
tizimi shakllangan. Genri Ford, A.Sloun, Li Yakkoka kabi 
ismlar AQSHning g‘ururlari hisoblanadi.
AQSHda menejerlami tayyorlash bilan 1500 Oliy ta’lim 
muassasalari band bo‘lib, yiliga taxminan 240 ming biznes 
bo‘yicha bakalavrlar tayyorlanishadi. 0 ‘qitish uchun yiliga 
60 mlrd AQSH dollari sarf etiladi, shu jumladan, 13 mlrd.
297

---

dollar malaka oshirish uchun ishlatiladi. Masalan «IVM» 
firmasi yiliga o ‘qitish va tayyorlov uchun 750 mln AQSH 
dollarini sarf etadi.
Amerikaliklar iqtisodiy bilimlami berishmaydi. Amerikalik- 
laming aksariyat qismi iqtisodiy tizimlar mohiyatini va mehnat 
unumdorligining hayot darajasi va bandlik kafilligi uchun 
qanday ta’sir ko‘rsatishini anglashmaydi.