Shaxs va jamiyat
Yüklə 1,97 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Sivilizatsiyaviy
turg‘unlik uchinchi bo‘lim. Sivilizatsiyalar – ijtimoiy-madaniy jarayon www.ziyouz.com kutubxonasi 143 davlat tuzilmasiga ega bo‘lindi. bu, o‘z navbatida, yalpi rivojlanishga muayyan ko‘mak bermasligi mumkin emasdi. shayboniylar o‘rniga kelgan va ularga qarindosh bo‘lgan ashtarxoniylar sulolasining yurtda bir yarim asrcha hukmronligi oldingi erishilgan darajani ham orqaga ketishiga olib keldi. yurt kichikroq xonliklarga bo‘linib ketdi. ularning har birida yalpi sivilizatsiyaviy orqaga ketishlik bilan birga u yoki bu sohalarda qandaydir jonlanishni (masalan, sug‘orish tizimida) ham ko‘rish mumkin edi. lekin bu hududiy umumiy bozorni, xvi asr – xix asrning birinchi yarmida turkistondagi sivilizatsiyaviy turg‘unlik xo‘jalik ixtisoslashuvini, siyosiy-etnik va ma’naviy yaxlitlikni ta’minlashga qodir jarayon bo‘la olmagan. turkiston hududiy jihatdan o‘ziga xoslikka ega. masalan, faqat- gina O‘zbekiston tarkibiga kirgan hududda xorazm cheksiz sahro, Farg‘ona vodiysi va surxondaryo tog‘lar, samarqand va buxoro qashqadaryodan katta cho‘llar orqali bir-biridan ajralib turadi. shunga ko‘ra, yurtning katta-kichik bekliklarga bo‘linishi, beklarning esa doimo mustaqillikka intilish hissi ustun bo‘lavergan. bunday sharoitda ma’naviy sohada o‘zbek xalqi o‘tmish ajdodlari erishgan darajani saqlab qololmasligi aniq edi. shunga qaramay, madaniy hayot so‘nib ham ketmadi. xonliklarning umumiy darajasidan birmuncha yuqoriroq tarzda adabiyot, san’atning boshqa ba’zi turlari, tarixnavislik, umuminsoniy qadriyatlar hisoblanishi mumkin bo‘lgan an’analar va odatlar, hunarmandchilikning turli tarmoqlari mavjud edi. g‘arbiy yevropada boshlangan indust- rial sivilizatsiyaning iqtisodiy ehtiyojlari Osiyo ning ancha qismini, amerika, afri- ka, avstraliya qit’alarini mustamlaka maqsadlarida bosib olish va o‘zlashtirishni kun tartibiga qo‘ygan edi. Rossiya davlati esa yangi hududlarni bosib olishda katta qulayliklarga ega edi. Rossiya bosqinchiligi g‘arbiy yevropa mamlakatlarining mustamlakachilik siyosatida bo‘lganidek, asosan iqtisodiy manfaatlar bilan cheklanmay, balki siyosiy-harbiy maqsadlarni ham ko‘zlagan edi. markaziy Osiyoda Rossiya bilan hindistonda turgan angliyaning o‘zaro to‘qnashuvi xavfidan tashqari, Rossiyaning Qrim urushida Turkiya va Yevropaning asosiy davlatlaridan yengilganligi uchun xonliklarning Rossiya Yüklə 1,97 Mb. Dostları ilə paylaş:
|