SosiologiYA. Sosial psiXologiYA. Sİyasət sociology social pshychology politics 2022 Cild 2, n 3

SOSĠOLOGĠYA. SOSĠAL PSĠXOLOGĠYA. SĠYASƏT
SOCIOLOGY. SOCIAL PSHYCHOLOGY. POLITICS 2022 Cild 2, N 3 
8-15 
 

---

~ 13 ~ 
anomaliyası ilə bağlı tamamilə məlumatsız olur və situasiyanı, keçilən mərhələləri idarə etməyi 
məhz tibb işçilərinə etibar edirlər. Daun sindromu haqqında tibbi biliklərin olması onların bu sahədə 
təcrübəyə malik olmaları demək deyil və bu da öz növbəsində bəzi məsələlərin həllində qeyri-
müəyyənliklərin yaranmasına və ya boşluqların qalmasına səbəb ola bilir. Təcrübə göstərir ki,
həkim heç bir halda bu işlə məşğul olan yeganə peşəkar deyil. Onlar müvafiq məlumat və reursların 
əsas mənbəyi hesab olunsa da sosial xidmət sahəsində təlim keçmiş ixtisaslı mütəxəssisləri əvəz edə 
bilməzlər. Lakin onu da vurğulamaq lazımdır ki, valideynlərin həm tibb işçiləri, həm də sosial 
işçilərin köməyinə eyni anda, eyni dərəcədə ehtiyacı vardır. Daun sindromlu ailələrə göstərilən 
dəstəkdə tibb bacılarının özünəməxsus rolu vardır. Uşaq doğulduqda və ya tibbi müayinələr zamanı 
onlar maksimum dəstək göstərməli, ünsiyyət zamanı həssaslıq nümayiş etdirməklə valideynlə uşaq 
arasında əlaqələrin yaxşılaşmasına, asanlaşmasına şərait yaratmaqla lazım gəldikdə faktiki 
informasiyaların ötürülməsində yaxından iştirak etməlidirlər. Sosial iş zamanı ilk məsləhət 
seansının qısamüddətli olması və ya daun sindromlu övladı olan ailə tərəfindən verilən 
məsləhətlərin yalnız bir neçəsinin qəbul olunması, tam uzlaşma əldə edilməməsi olduqca normal 
qarşılanmalıdır. Ümumiyyətlə sosial işçilər son dövrlərdə əksər sosial xəstəliklərin qarşısının 
alınmasında əhəmiyyətli rol oynayırlar. Lakin maraqlısı odur ki, onlar bəzən ümumi böhran 
vəziyyətində olan insan və ya insan qruplarına çıxış əldə edə bilmirlər. Ailədə qarşılıqlı uyğunlaşma 
və ya xüsusi sosial plan ehtiyacı hiss edilmədikdə anadangəlmə qüsurlu uşaqlar adətən sosial 
işçilərin diqqət mərkəzinə çevrilə bilmir. Beləliklə daun sindromu ilə dünyaya göz açan körpələr 
yalnız sağlamlıq problemləri ilə deyil bəzi sosial-psixoloji çətinliklərin də öhdəsindən gəlməyə 
vadar olurlar. Bunlardan ən sadəsi xromosom anomaliyasının səbəb olduğu fərqli fiziki 
xüsusiyyətlərin onları istənilən sosial mühitdə diqqət mərkəzinə çevirməsi hesab oluna bilər. 
Bundan başqa daun sindromlu fərdlərin valideyn, qohum və yaxın dost-tanış ətrafı həmişə bu 
vəziyyəti asanlıqla və normal hal kimi qəbul etmir. Bəzi cəmiyyətlər hələ də trisomiya 21-in ailə 
üçün bir lənət olduğuna inanmaqla doğulan uşağı nəslin utanc mənbəyi kimi qiymətləndirirlər. 
Məhz bu səbəblə valideynlərin bir hissəsi uşağın daunla doğulması ehtimalına məyusluqla yanaşır, 
bu fakti ört-basdır edir, bəzən hətta uşaqdan qurtulmaq istədiklərini dilə gətirirlər. Məhz bu 
məqamda sosial iş insana xidmət peşəsi olaraq daun sindromlu uşaqlar və onların ailələrinə əsasən 
psixoloji, emosional yardım göstərmək məqsədilə ortaya çıxır. Məlumdur ki ailələr tez-tez daun 
sindromlu övladlarına qulluq, davranış və müalicə sahəsində yetərincə təcrübə və məlumatın 
olmaması səbəbilə çətinliklərlə üzləşir, bu, həm uşaqlar həm də valideynlər üçün problem yaradır 
və ailənin münasibətini mənfi yöndə istiqamətləndirir. Sosial xidmət mütəxəssislərinin fərdlərə, 
qrup və icmalara kömək etmək üçün icra etdiyi əsas vəzifə cəmiyyətin həssas təbəqəsinə daxil olan 
insanların sosiallaşmasının təmin olunması, digər insanlarla münasibətlərinin yaxşılaşdırılması və 
onların sosiumda layiqli bir mövqe tuta bilmələrini təmin etməkdən ibarətdir [7, s.108] 
Bütün dünyada o cümlədən Azərbaycanda baş verən ictimai-siyasi hadisələr dəyişdikcə 
gənclər qarşısında duran problemlər və onların həlli yolları da dəyişməyə başlamışdır. Dövlət 
daxilində baş verən siyasi qarşıdurmalar, hərc-mərclik, iqtisadiyyatın tənəzzül etməsi, Ermənistanın 
ölkəmizə qarşı yürütdüyü işğalçı siyasət, qaçqın və məcburi köçkün probelmi 90-cı illərdə 
ölkəmizdə siyasi, ictima, iqtisadi cəhətdən əlverişsiz mühit yaradaraq xalqımızın üzləşdiyi 
probelmlərin sayını dəfələrlə artıraraq onların həll olunmasını imkansız hala gətirmişdi. Lakin 
hamımıza məlumdur ki, ulu öndər Heydər Əliyevin hakimiyyətə ikinci dəfə qayıdışı ilə Azərbaycan 
yeni inkişaf yoluna qədəm qoydu. Məhz onun hakimiyyəti dövründə dövlət idarəçiliyinin istənilən 
sahəsində gənclərin iştirakı təmin edildi, paytaxt və rayonlarda infrastruktur bərpa edildi, yeni iş 
yerləri, xəstəxana və məktəblər kütləvi istifadəyə verildi, xarici investisiyanın ölkəmizə cəlb 
olunması üçün yeni müqavilələr imzalandı, turizm sektorunun hərtərəfli inkişafı təmin olundu. 
Heydər Əliyev ölkəmizdə yeni siyasi yolun əsasını qoydu və bu yol özündə bir neçə istiqaməti 
birləşdirirdi. Onlardan biri məhdud fiziki imkanlı şəxslərin hərtərəfli dövlət qayğısı ilə əhatə 
olunması və onların sosial ehtiyaclarının qarşılanmasının təmin olunması hesab olunur. Onu da 
qeyd etmək lazımdır ki, bütün digər məsələlərdə olduğu kimi fiziki imkanları məhdud olan, əlilliyi 
olan, həssas qrupa daxil olan şəxslərin dövlətin daimi nəzər nöqtəsində olması ulu öndər Heydər