T. C. Adnan menderes üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ İŞletme anabiLİm dali

3.1. Amerika Birleşik Devletleri

Amerika Birleşik Devletleri’nde küçük ve orta ölçekli işletmelerin belirlenmesine ilişkin resmi bir tanım yoktur (Akgemci, 2001). Fakat genel olarak küçük ve orta ölçekli sanayi işletmelerinin tanımında istihdam edilen işçi sayısı esas alınmaktadır. Bu ülkede küçük işletmelerin benimsenmesinde işçi sayısından sonra gelen en yaygın ikinci nicel ölçüt işletmenin satış tutarıdır (Longenecker, 1987: 56)

Amerika Birleşik Devletleri’nde genel olarak 100’e kadar işçi çalıştıran işletmeler küçük sanayi içinde düşünülmektedir. Bazı durumlarda bu sınır 500 işçiye kadar genişletilmektedir. Orta ölçekli işletmeler için ise genel kabul gören sınır 1000 işçidir. Burada da istisnai durumlarda bu sınır 1500 işçiye kadar artırılabilmektedir.

Amerika Birleşik Devletlerinde küçük işletmelerin önemli bir yeri vardır. Küçük işletmeler tüm işletmelerin yüzde 95’ini teşkil etmekte, toplam milli gelirin yüzde 43’ünü ve istihdamın yüzde 50’sini sağlamaktadırlar (Ceylan, 2000: 302).

ABD’de 1920’li yıllardan beri faaliyette bulunan Küçük İşletmeler Teşkilatı (SBA, Small Business Administration) genellikle istihdam edilen işçi sayısı yanında işletmenin satış tutarını da nicel ölçüt olarak benimsemektedir. Örneğin SBA, tekstil sektöründe 250 işçi istihdamını ve 9,5 milyon dolarlık satış tutarını küçük işletme sınırı olarak önermektedir (Müftüoğlu,1998: 107).

3.2. Japonya

İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Japon ekonomisinin hızla büyümesinde küçük ve orta ölçekli işletmelerin büyük payı olmuştur. Diğer yandan bugün Japonya’da büyük işletmelerin etrafında çok sayıda küçük ve orta büyüklükte işletme doğmaktadır. Japonya’da KOBİ’lerin üretim payı, toplam üretimin yüzde 50’sidir. Toplam istihdamın yüzde 70’i KOBİ’ler tarafından sağlanmaktadır (Ceylan, 2000: 303).

Japonya’da küçük ve orta ölçekli işletmelerin tanım ve ayrımı genellikle, istihdam edilen personel sayısı ve ödenmiş sermaye tutarı olmak üzere iki kritere göre yapılmaktadır. Şüphesiz burada kriterler zamanla değişebilmektedir. Değişme özellikle sermaye miktarı üzerinden olur. Ayrıca sınıflandırmada imalat sektörü ve ticaret sektörüne göre farklılıklar görülmektedir (Karataş, 1991:16). Buna göre sınıflandırma aşağıdaki gibidir:

Japonya’da küçük ve orta ölçekli işletmelerin sınıflandırılmasında işletmeler; cüce, çok küçük ve küçük ve orta ölçekli işletme olarak üç grupta ele alınmaktadır.

Çizelge 2. Japonya’da KOBİ’lerin Tanımlanmasında Kullanılan Ölçütler

İşletme Büyüklüğü	İmalat Sektörü (İşçi Sayısı)	Ticaret Sektörü (İşçi Sayısı)
Cüce İşletme	1-4 (5’den az işçi)	1-2 işçi
Çok Küçük İşletme	5-19 (20’den az işçi)	3-4 işçi
Küçük ve Orta Ölçekli İşletme	20-299 (300’den az işçi) ve ödenmiş sermaye-100 milyon Yen’den az	Toptancı: 5-99 işçi Perakendeci: 5-49 işçi ve ödenmiş sermayesi 10 milyon Yen’den az

Japonya’da uygulanan bu sistemde cüce işletmeler ve çok küçük işletmelerin sadece işçi sayısına göre sınıflandırıldığı, küçük ve orta ölçekli işletmelerin tanımlanmasında ise işçi sayısı yanında ödenmiş sermayenin de ikinci ölçüt olarak dikkate alındığı görülmektedir. Bu yaklaşım, küçük ve orta sanayici olgusundaki nitelik farklılığının dikkate alınmasına imkan vermektedir. Dolayısıyla bu yöntem, özellikle bu kesime ait devlet politikalarında uygulama etkinliğini artırması açısından yararlı bir yöntemdir (Müftüoğlu, 1998: 114).

3.3. Kanada

Kanada’da 1-100 arasında işçi çalıştıran işletmeler küçük ve orta ölçekli kapsamında değerlendirilmektedir (Koçak, 1996: 15).

3.4. Orta ve Güney Amerika Ülkeleri

Orta ve Güney Amerika Ülkeleri’nden Meksika’da küçük ve orta ölçekli işletmeler üçlü bir ayrıma tabi tutulmaktadır:

Çizelge 3. Meksika’da KOBİ’lerin Tanımlanmasında Kullanılan Ölçütler

İşletme Büyüklüğü	Çalıştırılan İşçi Sayısı	Yatırılan Sermaye Değeri
Çok küçük ölçekli	5’den az işçi	-
Küçük ölçekli	5-49 işçi	440 bin pessodan az
Orta ölçekli	50-175 işçi	440 bin-2 milyon pesso

Bu ülkede çok küçük işletme tanımında sadece çalıştırılan işçi sayısı, küçük ve orta ölçekli işletme tanımında ise çalıştırılan işçi sayısı yanında yatırılan sermaye miktarı da göz önünde tutulmaktadır.

Orta ve Güney Amerika Ülkeleri’nden Brezilya’da ise çalıştırılan işçi sayısına göre bir ayrıma gidilmektedir:

Çizelge 4. Brezilya’da KOBİ’lerin Tanımlanmasında Kullanılan Ölçütler

İşletme Büyüklüğü	Çalıştırılan İşçi Sayısı
Çok küçük işletme	0-10 işçi
Küçük işletme	11-49 işçi
Orta işletme	50-99 işçi

Böylece çok küçük işletme kapsamına hiç işçi çalıştırmayan, sadece işletme sahibi ve ile bireylerinin çalıştığı iş yerleri de dahil edilmektedir.

Yine Orta ve Güney Amerika Ülkeleri’nden Şili’de Teknik İşbirliği Bürosu’nun tanımına göre çalıştırılan işçi sayısına göre bir ayrıma gidilmektedir (Müftüoğlu, 1998: 117-118):

Çizelge 5. Şili’de KOBİ’lerin Tanımlanmasında Kullanılan Ölçütler

Küçük Sanayi	Çalıştırılan İşçi Sayısı
El ve ev sanatları	1-10 işçi
Küçük işletme	11-50 işçi