T. C. Cumhuriyet üNİversitesi EĞİTİm faküLtesi sosyal biLGİler öĞretmenliĞİ
SOSYAL BİLGİLER VE SOSYAL BİLİMLER
Yüklə 0,94 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- SOSYAL BİLGİLERDEKİ BELLİ BAŞLI DİSİPLİNLER
- SORULAR 1.
- Yukarıda verilen bilgilerden hareketle Sosyal Bilgiler ile ilişkili disiplinler sırasıyla aşağıdakilerden hangisidir A)
- FAKÜLTE NO
- SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİ ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ (2) DERSİ BAĞLAM TEMELLİ ÖĞRETİM YAKLAŞIMI VE REACT MODELİ KONUSU SEZER ÖZTÜRK
- Bağlam Temelli Öğretim Yaklaşımı
- Bağlam Temelli Öğretim Yaklaşımları: Kavramların Doğrudan Uygulanması olarak Bağlam Temelli Öğretim Yaklaşımı
- Kavram ve Karşılığı Uygulama Karşılığı Olan Bağlam Temelli Öğretim Yaklaşımı
- Sosyal Durumlar Olarak Bağlam Temelli Öğretim Yaklaşımı
- Geleneksel Bağlam Temelli Öğretim Yaklaşımı
- Modern Bağlam Temelli Öğretim Yaklaşımı
SOSYAL BİLGİLER VE SOSYAL BİLİMLER Günümüzde ve geçmişte yaşam içinde insanın, insanla, çevresiyle ve kurumlarla ilişkilerini inceleyen birçok disiplin bulunmaktadır. Bu disiplinler Sosyal Bilimler adı altında toplanmaktadır. Sosyal Bilimler bilimsel bir tutumla toplumların incelendiği disiplinlerdir. Sosyal Bilgiler öğretimin planlanmasında temel olarak Sosyal Bilimler alınır. Sosyal Bilgilerde ele alınan sözcükler, kavramlar ve genellemeler Sosyal Bilimlerden alınır. Sosyal Bilimler kendi bilgisini üreten bir bilimdir. Oysa Sosyal Bilgiler temel eğitim kurumlarında bir müfredat çalışma alanıdır. Sosyal Bilgiler kendi bilgisini üretmez. Etkili vatandaş yetiştirme amacı doğrultusunda kullanacağı bilgileri Sosyal Bilimlerden alır.
Sosyal Bilgiler programının içeriği tarih, coğrafya,sosyoloji, felsefe, psikoloji, antropoloji ve benzeri disiplinlerin ürettikleri bilgilerden yapılan seçkilerle oluşturmaktadır. Bu disiplinlerin bazıları: Sosyoloji Sosyoloji insanın toplum yaşamının insan grupları ile toplumların bilimsel incelenmesidir. Sosyologlar aile, hükümet, din, iş ve okul gibi insanların oluşturmuş olduğu grup ve sosyal kurumları inceleyerek toplum ve toplumun davranışları üzerinde araştırma yaparlar. Sosyolojinin Sosyal Bilgiler öğretimine çok önemli katkıları vardır. Aile, okul, komşuluk, devlet gibi temel toplumsal kurumlar içindeki “statü ve roller” ilköğretimde öğrencilere kazandırılır. Çocuğun yakın toplumsal çevresini ve önemli kurumları tanıması amacıyla sosyal bilgiler derslerinde sosyoloji ile ilgili temel kavramlar kazandırılmaya çalışılır.
Tarih, geçmişteki olayları; yer, zaman kişileri göstererek kaynaklara dayalı olarak sebep sonuç ilişkisi içerisinde inceleyen bir bilim dalıdır. Sosyal Bilgiler programlarında ki tarih konularının öğretimi öğrencilerde tarihsel sorgulama becerisini geliştirmeye odaklanmalıdır. Bu beceri ile öğrencilerin kanıt ve bilgileri kullanarak bu olayların niçin meydana geldiğini keşfetmelerini sağlar. Ayrıca, Sosyal Bilgiler derslerinde tarih konularından faydalanılarak öğrencilerin günümüzde dünyada meydana gelen olayları geçmişte yaşanan olayların ışığı altında değerlendirmeleri sağlanır.
Antropoloji, iskelet kalıntıları, fosiller, kalıntılar, aletler, heykeller ve eski insan kültüründen kalan diğer şeylerin ortaya çıkarılıp incelenmesiyle tarihin, geleneklerin yaşam alışkanlıklarının belirlenmesi için daha önceki uygarlıklar üzerinden yapılan bilimsel çalışmadır. Antropologlar kültürleri incelerler. Genç insanların kendi kültürlerini nasıl öğrendiklerini ve bir kültürün farklı kültürler üzerine olan etkilerini araştırırlar. Sosyal Bilgiler programında antropolojinin birçok kavramına yer verilmektedir. Bunların en önemlisi kültürdür. Kültür kavramı ilkokul Sosyal Bilgiler dersi için gerekli bir kavramdır. Çocukların dış dünyaya kayıtsızlığının azaltılması ve diğer kültürler hakkında daha fazla bilgiye sahip olmaları gerekmektedir ki bu özellikle antropolojinin yardımıyla gerçekleşebilir. Ekonomi İnsanların istek ve gereksinimlerini karşılamak için kaynakları dengeli bir şekilde kullanmak üzere bireyler ve gruplar tarafından alınması gereken kararlarla ilgilidir yani karar verme sürecedir. İlköğretim çağındaki çocuklar için ekonomi, gelecekte işçi, tüketici ve vatandaş rollerini üstlenecekleri için önemlidir. Bu yüzden, çocukların birçok ekonomik tüketici becerilerini bilmeleri ve Sosyal Bilgilere iyice yerleştirilebilir ekonomik değerler geliştirmeleri gerekmektedir. Bunlar; paranın yönetimi, bankaya para yatırma, malların ve hizmetlerin alım ve satımı, bir hayat tarzının seçimi gibi hayatlarının değişik alanlarıyla ilgilidir.
Siyaset bilimi, insanların kendilerini nasıl yönettiğini araştırır. Devlet yapısı, atanmış ve seçilmiş kamu görevlilerinin sorumluluk ve ödevleri siyaset biliminin kapsamını oluşturur. Sosyal Bilgiler öğretiminin temel amacı, öğrencinin günlük hayatta karşılaşabileceği problemlere çözüm üretebilecek yeterliliğe ulaşmasını sağlamaktadır. Sosyal Bilgiler bu amacına ulaşabilmek için siyaset bilimine büyük oranda ihtiyaç duyar. Çünkü siyaset bilimi öğrencilerin yaşam boyu kullanacağı bir kısım temel bilgileri konu almaktadır. Sosyal Bilgiler derslerinin etkin ve duyarlı vatandaşlar yetiştirme amacını gerçekleştirmede siyaset biliminin katkısı büyüktür.
Psikoloji, davranış bilimlerini oluşturan temel bilim dallarından biridir. İnsan davranışını bilimsel olarak inceleyerek açıklamaya ve bazı kişisel davranışları önceden tahmin etmeye çalışan bir araştırma uygulama alanıdır. Psikoloji yaşamın hemen hemen her yönüyle ilişkilidir. Psikologlar bireysellik, kişisel görüş, motivasyon, insan kişilikleri ve gruplar içindeki bireylerin hareketlerini içeren Sosyal Bilgilerle ilgili birçok faktörle ilgilenirler. Sosyal Bilgiler öğretiminde psikolojinin veri ve araçları kullanılarak yapılan öğrenme ve öğretme etkinlikleri, öğrencilerin, kendilerine ve başkalarına ait kişilik özelliklerini, anlayışları, duyguları ve davranışları keşfetmelerini ve açıklamalarını sağlar.
Sosyal Bilgiler Türkiye’ de ilk kez 1960’lı yıllarda benimsenmiştir. B) 1926 yılında programda tarih, coğrafya ve yurt bilgisi derslerine yer verilmiştir. C) Tarih, coğrafya ve yurt bilgisi 1926, 1930, 1932, 1936 ve 1948 yıllarında tek disiplinli öğretim anlayışına göre okutulmuştur. D) 1975 yılında Sosyal Bilgiler, Milli Tarih, Milli Coğrafya ve Vatandaşlık Bilgisi dersleri olarak verilmiştir. E) 1968 yılında Toplum ve Ülke İncelemeleri Sosyal Bilgiler adını almıştır. 4. ABD’de Sosyal Bilgilerin konu alanı olarak eğitim programına girmesi hangi akımın görüşü etkisiyle gerçekleşmiştir. A) Esasicilik B) Yeniden kurmacılık C) Daimicilik D) İlerlemecilik ve Yeniden kurmacılık E) İlerlemecilik 5. I. Öğrencilerin yakın toplumsal çevresini ve önemli kurumları tanıması amacıyla bu disiplinden faydalanılır. II. Bilinçli üretici ve tüketici bireyleri yetiştirmek amacıyla bu disiplinden faydalanılır. III. Öğrencilerin, kendilerine ve başkalarına ait kişilik özelliklerini, duyguları ve davranışları keşfetmelerini ve açıklamalarını sağlamak için veri ve araçlarından faydalanılır.
SOSYAL BİLGİLERDE GÖRSEL MATERYALLERİN KULLANIMI Sosyal Bilimlerin doğası gereği sözel ve soyut sembollerin kullanılması, öğretim etkinliğinin azalmasında ve hatırlanma düzeyinin düşük olmasında önemli bir faktördür. Bu sebeple sosyal bilimler öğretiminde dersin araç-gereçler vasıtasıyla somutlaştırılması gerekir. Sosyal Bilgilerin içeriği birçok öğretim yöntemini kullanmaya fırsat verirken uygulamada genel kavramların ve temel bilgilerin öğrenciye aktarılmasıyla sınırlı kalınmakta ve bu maksatla da geleneksel olarak öğretmen ve ders kitabına bağımlı sözlü anlatım yönteminin kullanıldığı görülmektedir. Yapılan araştırmalarda öğrencilerin sözel anlatımdan daha çok görsel anlatımda öğrenmenin daha iyi geliştiği kanıtlanmıştır. Reader’e göre insan zihni metinleri okumaktan çok görsel bilgileri zihninde canlandırıp onlar arasında ilişkiyi daha rahat kurmaktadır. Öğrenciler okul dışında sürekli görsel uyarıcılarla muhatap oldukları için artık sözel anlatımlarla bir şeyler öğrenemiyorlar. SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİNDE GÖRSEL MATERYAL KULLANIMIN AVANTAJLARI -Öğrencinin dikkatini canlı tutar -Kavramları somutlaştırır -Şekiller yoluyla bilgilerin alınmasını kolaylaştırır -Sözel olarak anlatılması çok zor bir kavram, görsel yollarla öğrenciye çok kolay bir şekilde anlatılır -Sınıf ortamına taşınması kolaydır -Öğretmen ve Öğrenci tarafından kolaylıkla üretilebilir RESİM En yaygın kullanılan görsel materyal türlerinden biridir.Resimler sözel yollarla ifade edilen kavramların öğrencilerin zihinlerinde canlanmasında etkili olur Öğretmenler resimlerden 3 şekilde yararlanabilir 1-Resimleri Öğrencilere okutmak 2-Resimden hareketle bilgi vermek 3-Resimlerle konuyu zenginleştirmek Nolen ve Goetz ders kitaplarında yer alabilecek resimleri 3 biçimde sınıflamıştır 1-Süsleyici Resimler:Okuma metni veya şiirlerden sonra verilir Çocuğun hayal gücünü harekete geçirmek amaçlanır. Abartılı,mizahi,fantastik resimler olabilir 2-Açıklayıcı Resimler:Resimler herhangi bir metni değişik biçimde açıklayabilir. Bu resimlere anlam çözücü resimlerde denir. 3- Metni Tamamlayıcı Resimler:Çocuk için yabancı olan herhangi bir isim,olgu ya da kavramın açıklanmasında kullanılır Konsantrasyon Resimleri Durumsal Resimler Problem Resimleri Yaratıcı Resimler Hareketli Resimler Eleştirici Resimler Önce-Sonra Resimleri
-Hayal Gücünü Kullanmayı sağlama -Zor kavramların öğrenilmesine yardımcı olma -Soyutu Somutlaştırma -Motivasyonu artırma -Kalıcı Öğrenme sağlama Öğretmenin Resim kullanırken dikkat etmesi gereken özellikler -Resmin konuya uygun olması -Konunun hedef ve davranışlarının hangi düzeyde olacağı belirtilmelidir -Öğrencinin gösterilen resmi anlayıp anlamayacağı tespit edilmelidir FOTOĞRAF Fotoğraf somut geçmiş ile bilinmeyen gelecek arasında köprü görevi görür.1839 yılında icat edilen fotoğraf diğer görsel materyallerden daha etkili bir biçimde gerçekliğin tıpkı basımı olarak görülür. Bir olayın ya da insanın görünümünü saklakayıp koruduğu için fotoğraf tarihsel bir nitelik taşır. Tarihsel belge olarak ilk defa 1853-1856 yılları arasında meydana gelen Kırım Savaş’ında kullanılmıştır. O günden günümüze tarihsel bilgi kaynaklarımız arasında önemli bir yer tutar. Fotoğraf yoluyla geçmişte kullanılan giysilerin eşyaların örf ve adetlerin tarihini öğrenmiş oluruz. Tarihsel araştırmalarda fotoğraf kullanımı 1-Fotoğrafların kendilerini anlatabilmelerini sağlayan belirli sınırlar olması nedeniyle dışşal verilerin kullanılması(doğrulanması gerekir) 2-Fotoğrafların yalnızca hoş ya da güzel olduğu için öyküye katılmamaları gerekir.Fotoğraflar anlatılan konuyla ilgili olmalıdır 3-Bir olayı anlatan fotoğrafların başlık ya da açıklama yazısı olmalıdır Stradling tarih öğretimnde fotoğraflardan yararlanmaya yönelik olarak; -Toplumdaki sosyal yönelimlere paralel olarak farklı dönemlere ait fotoğraflar kullanmak -Teknoloji,mimari,eğitim,sanat gibi dallarda gerçekleşen gelişimleri görmek için fotoğraf kullanmak - Öğrencilere aynı olgunun farklı dönemlerde çekilmiş fotoğraflarını kullananak karşılaştırma yapmalarını sağlamak KARİKATÜR Mizahın resimle ifade ediliş biçimidir.Karikatür toplumdan aldığı olayları,konuları,durumları vb. yeniden üreterek onlara dinamizm katar.Karikatürler daha ilk bakışta o dönemin sosyal ve politik yaşamının görüntüsünü gözümüzde canlandırır. Karikatürde bulunması gereken 3 öğe vardır; Çizgi
Güldürme Düşündürme Karikatürde öğretmen konunun çabuk kavranmasını istiyorsa güdülemeyi uzatmadan, yazılı karikatürün yardımıyla verebilir. Konu üzerinde tartışma yaratmak istiyorsa yazısız karikatür verebilir. Yazılı karikatür için beynin tek lobu yeterli iken yazısız da iki lob da gereklidir. MİNYATÜRLER İlköğretim 6.-7.sınıf sosyal bilgiler programındaki tarih konularının temaları ve kronolojik içeriği itibari ile minyatülerin kullanımı gerekmektedir. Minyatürde resmetme sanatının birçok ilkesi göz ardı edilmiştir fakat bunların yerine incelik,renklerin ahengi,mevzuunun sarihliği,boyaların dayanıklılığı gibi güzel şeyler konmuştur Minyatürün genel özellikleri: -Perspektif yoktur -Figürler uzakta da olsa yakında da olsa aynı boyutta çizilir -Hiçbir figür diğerini kapatmayacak şekilde çizilir -Nakkaş mekana ve kişilere aynı sayfa düzeni içinde farklı açılardan bakabilir -En ince ayrıntılar dahi atlamadan çizilir
-Portreler -Tarih konuları ve Padişah yaşamları -Topkapı Sarayı -Genel Şenlikler -Edebi Eserler -Dinsel Konular -Doğa ve Kent görünümleri -Günlük Yaşam Sahneleri -Kadınlar Erkekler GAZETE Gazeteler içerdikleri farklı konulardaki haberler,zengin görsel unsurlar ve her düzeyde içerdikleri bilgilerle her derste kullanılabilecek bir araçtır. Gazeteler Sosyal Bilgiler dersinde tarih,coğrafya ve vatandaşlık derslerinin öğreniminde gerek yazılı gerekse görsel içerikleriyle önemli bir yer tutar.
-Öğretmenler zümre öğretmenleri ve diğer ders hocalarıyla ortak bir karara varmalıdır. -Gazetenin nasıl kullanılacağı hakkında öğrencilere bilgi verilir. -Gazete küpürleri sınıf panosunda kullanılabilir. Sosyal Bilgiler Dersinde Gazete kullanımının yararları; -Canlı ya da cansız varlıkların gerçek görünümlerinin sınıf ortamında görülmesi sağlanır. -Öğrencilerin öğrenmeye karşı güdülenmeleri sağlanır -Taşınması çok kolaydır. -Öğretim faaliyetleri canlı ve görsel hale getirilebilir.
İlköğretim de ilk 5 sınıf öğrencileri için bir tarihin ne kadar eski olduğunu kavramak oldukça güçtür işte burada tarih şeritleri devreye girer. Tarih şeritlerini etkili bir biçimde kullanmak için öğrencilerden kendi hayatlarının önemli olaylarını tarih şeridine dökmeleri istenebilir. 
SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİ ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ (2) DERSİ BAĞLAM TEMELLİ ÖĞRETİM YAKLAŞIMI VE REACT MODELİ KONUSU SEZER ÖZTÜRK 2014234078 Bağlam Temelli Öğretim Yaklaşımı: REACT Modeli Konu İçeriği:
Bağlam Temelli Öğretim Yaklaşımı: Bağlam: Herhangi bir olguda olaylar, durumlar, ilişkiler örgüsüdür. Bağlam temelli öğretim yaklaşımı, öğrencinin öğrendiği bilgilerden yola çıkarak günlük yaşamında karşılaşma ihtimali içinde bulunduğu sorunlara içinde yaşadığı ve çevreden aldığı bağlamlarla çözüm önerileri getirilmesini sağlayan bir öğrenme yaklaşımıdır. Bu öğrenme yaklaşımına göre; öğrenilen konular gerçek yaşam deneyimlerine uygun olduğunda öğrenenler için anlamlı hale gelir. Piaget ve Dewey eğitimin uygun yaşantılarla desteklenmesi gerektiğini belirtmişlerdir. Piaget’e göre eğitim bireyin yeteneklerini olabildiğince geliştirerek başarılı bir biçimde sosyal yaşama uyumunu sağlamalı ve okul yaşamının bir kesiti olmalıdır. Bağlam temelli öğretim yaklaşımının geçmişi 1600’lere Jon Amos Comennius’a kadar dayanır. 1980’lerin sonunda büyük ilgi görmeye başlayan ve Salters yaklaşımı olarak bilinen bu yaklaşım; feni seçen öğrenci sayısının düşük olması, fen konularının öğrencilere zor gelmesi, öğrencilerin bu konuları günlük yaşamla ilişkilendirememeleri ve çalışılması en zor konulardan olduğu kanısı öğrenciler arasında yaygın olması gibi nedenlerden ortaya çıkmıştır. Salters müfredatının tasarlanmasında 2 temel ölçüt ele alınmıştır. Bu ölçütlerden birincisi: öğrencilerin çevrelerindeki yaşamla kimyayı ilişkilendirmeleri, ikincisi ise: çevreyi daha iyi anlayabilmeleri için kimyanın katkı sağlamasıdır. Bağlam temelli yaklaşımın dikkate alınarak oluşturulduğu projelerden bazıları şunlardır;
Ülkemizde Bağlam Temelli Öğretim Yaklaşımı Gazi Üniversitesi’nde 2006 yılında yapılan 7. Ulusal Fen Bilimleri ve Matemetik Eğitimi Kongresin’nde Gilbert tarafından sunulan bildiri ile yoğun bir çalışma alanı bulmuştur. Benckret’e göre bağlam temelli problemler daha fazla okumayı ve düşünmeyi gerektiren problemlerdir. Bu nedenle Whitelegg ve Parry (1999) bağlam temelli öğretim yaklaşımının tek bir uygulaması olmadığını ve dört ayrı bağlam temelli öğretim yaklaşımının olduğunu belirtmektedirler. Bağlam Temelli Öğretim Yaklaşımları:
Bu yaklaşımda ilk önce kavramlar öğretilir. Sonra bu kavramlarla nerede karşılaşacağımız hakkında bilgi verilir.
Kavramları daha anlaşılır kılmak için kavramların uygulamalarına odaklanılır.
Öğrencilerin geçmişteki deneyimleri göz önüne alınarak geçmiş yaşam ve yaşantıların (anı) ilgili bağlamlar kullanılır.
Kavramların öğretilmesinden önce öğrenciler bağlamlar hakkında bilgiler alır. Öğrenciler anlamlarını oluşturmak için bağlamın geçtiği sosyal çevrenin içerisine girerler. Jong’a göre bağlamlar öğretim esnasında ilişkili kavramların sırasının değişebileceğini ve bu nedenle fonksiyonunun da değişebileceğini belirtmiştir. Bu nedenle bağlamların kullanıldığı öğretim yaklaşımları; geleneksel yaklaşım, modern öğretim yaklaşımı ve güncel öğretim yaklaşımı olarak 3’e ayrılır.
Bağlamlar kavramlardan sonra sunulur. Bu yaklaşımda bağlamların genellikle iki türlü işlevi vardır. Birincisi: bağlamlar yeni öğretilmiş kavramlara örnek teşkil eder, İkincisi ise: bağlamlar öğrencilerin kavram bilgisini uygulamalarını mümkün kılmak için sunulur.
Bağlamlar, kavramlar öğretilmeden önce sunulur. Bağlamların amacı kavramları öğretmede bir başlangıç noktası ya da mantıklı bir geekçe oluşturmaktır.
En güncel olanıdır. Bu yaklaşımda bağlamlar kavramlardan önce gelmez aynı zamanda bu kavramlar da başka bağlamlardan önce gelebilir. Bağlam temelli öğretim yaklaşımının derslerde kullanılmasında sağladığı birçok yarar vardır. Bu yararlar;
Bağlam Temelli öğretim yaklaşımının öne çıkan modellerinden biride React modelidir. REACT Modeli: Bu model öğrencilerin kavramsal değişim süreçlerini dikkate almaktedır. React modeli 5 temel aşamadan oluşmaktadır. Bu temel aşamalar şunlardır;
Yüklə 0,94 Mb. Dostları ilə paylaş:
|
