Akslantirishlar superpozitsiyasi.
Ta’rif 1. f :A B va g :C D akslantirishlar berilgan bo`lsin. f va g akslantirishlar superpozitsiyasi deb,
1) Dl g f A ;
2) Dr g f C ;
3) ixtiyoriy x D g f l
uchun g f x gf x shartlarni qanoatlantiruvchi g f : A C akslantirishga aytiladi. Akslantirishlar superpozitsiyasi kompozitsiya yoki funktsional ko`paytma yoki murakkab funktsiya deb ham ataladi gf x
Teorema 1. F: A B biyektiv akslantirish bo`lsin. U holda:
1) F ^(-1) ham biyektiv akslantirish bo`ladi;
2) F o F ^(-1) IB;
3) F ^(-1)oF I A ;
4) IB oF F ;
5) F oI A F ;
6) (F ^(-1))^(-1).
Isboti: 1). F ^(-1) ham biyektiv akslantirish bo`lishini ko`rsatamiz. Aytaylik, F y F y x 1 1 1 2 , u holda F x y, F x y 2, lekin ta`rifga ko`ra akslantirish in`yektiv bo`lishi kerak, shuning uchun y1 y2 .
Teorema 2.
f va g akslantirishlar uchun quyidagi shartlar o`rinli:
1) Agar f :A B, g :B C bo‘lsa, u holda g f : A C
2) Agar f :A B bo‘lsa, u holda id f f f id f A , B .
3) Agar f B :A ni , g C :B ni bo‘lsa, u holda f g C
4) Agar f va g lar in`yektiv akslantirish bo‘lsa, u holda f g ham in`yektiv akslantirish bo‘ladi.
5) Agar f : AB, g : BC bo‘lsa, u holda f g : AC bo‘ladi.
Teorema 3:
Agar f : A B , g : B C , h :G D akslantirishlar uchun h g f h g f munosabat o`rinli (superpozitsiyaning assotsiativligi).
Isboti: Ko`rish mumkinki, akslantirishlar kompozitsiyasi binar munosabatlar kompozitsiyasining xususiy holidan iborat. Binar munosabatlar uchun assotsiativlik qonuni bajarilganligi uchun akslantirishlar kompozitsiyasi uchun ham bajariladi.
Misol 1. Ikkita f : R R, 2 f (x) x va g : R R, g(x) 4x 3 funktsiyalar uchun f g, g f , f f , g g kompozitsiyalarni toping.
Dostları ilə paylaş: |