Tarihsel Resim Analizi Teknikleri

Tarihsel Resim Analizi Teknikleri

Tarihsel Resim Analizi Teknikleri
Bir sanat eserini oluşturan değerleri görmek, aklı estetik boyutta bir etkinliğidir. Sağlam bir ön bilgilenme, kültür ortamının sunduğu fırsatlarla kazanılan deneyimler kendi kendine öğrenilemez. Sanat eserini eleştirel bir gözle incelemek, bir anlamda eseri oluşturan simgeleri estetik anlamda okumak öğretimle gelişir. Bir sanat eserine bakmak, ondan tat almak, eserdeki

değerleri görmek, eleştiriye göre daha az uzmanlık ve bilimsellik ister. Bir sanat eserine bakarak onu izlemek, eserin kavranılması ve eserin tabakalarına kadar inip çözümlemek, anlamak ve anlatmak aşamalarının başlangıcıdır. İzleyerek sevilen bir sanat eserinin ayrıntılarıyla incelenmesi yeni boyutları ve ilgi alanları da açar. Bir tablonun sergilediği oldukça karmaşık yapıyı, güzel ya da kötü diye basitçe betimleme ile yetinmeden, tanıma ve kavrama gibi, görme olayı ile ilgili yaklaşmak, sanat eserinin derinliklerine inebilme keyfini ve güzelliğini de getirir.

Sanat eseri incelemeye önce, izleyicide bir alışkanlık yaratmakla başlanır. Bu yöntem, küçükler kadar, eser incelemeye yeni başlayanlar için de geçerlidir. Alışkanlığı, kimi eserleri tanımak ve onlardan tat almak izler. Adı “sanat eseri inceleme” olmakla birlikte, doğanın ve kültürel çevrede yer alan her şeyin estetik açıdan incelenmesi, gerektiğinde bu kapsam içinde düşünülmelidir.

Bir tabloya yaklaşırken, en nesnel özelliklerden başlayarak, en öznel özelliklere kadar derinlemesine doğru tüm boyutlar sıra ile ele alınmalıdır. Bir sanat eserini çözümlemek için değişik yollar uygulanır. Bunlardan birincisi estetiksel yaklaşımdır. Diğer bir yaklaşım da eleştirel tutumdur.

Eleştiride eserin malzemesi, biçimi, öyküsü, konusu, sanatçının kullandığı mecazlar, vermek istediği ileti ve yorumlar yer alır. Kişi alışkanlık kazanırken inceler, incelerken de tat alır, beğendikçe alanda derinleşir. Eleştiri için üç koşulun bir arada, aynı anda bulunması gerekir:

- Eser,

- Doğruluğu, geçerliliği denenmiş, sınanmış bir ölçüt,

- Eserin niteliklerini bulup çıkarabilen, bir ölçütü tanıyıp kullanabilen ve bulgularını ifade edebilen bir eleştirici özne.

Sanat eseri incelemede eserle doğrudan ilişkinin yararları şöyle sıralanabilir:

- Gerçek eser görmek ve hatta dokunmak kişilerin duyularını arındırır.

- Eserle doğrudan ilişki, kişiyi eser hakkında ön yargılardan kurtarır.

- Niteliksel bilgi toplama kişiyi hazır bilgilerden uzaklaştırarak, niteliksel düşünmeye götürür. Eserle kurulan bu ilişki hiçbir zaman salt bakma veya seyretmeyle sınırlı değildir Bu görsel, düşünsel ve yaratıcı boyutlarda süren bakma ile görmenin kaynaştığı bir etkinliktir. Kesinlikle bilgisiz, deneyimsiz ve kendiliğinden elde edilemez.

- Eser incelerken, her bakışta esere yeni görüyormuş gibi yepyeni bir gözle yaklaşılmalıdır. Böylece izleyici, daha önce kalıplaşmış biçim anlayışından ve ön yargılardan kurtulacağı gibi, yeniyi algılamada bu yaklaşım kendine yardımcı olacaktır.

• 
  Eser üzerinde konuşurken izleyicinin kendi dilini oluşturmasına özen gösterilmelidir.
  

Eser İncelemede Genel Yaklaşım

Her tablo seyredeni farklı bir yönüyle etkiler; bazılarında ışık ve renk (Rembrandt, Turner), bazılarında fırçanın izleri (van Gogh, Renoir) veya konu (Daumier, Millet, Dali) etkindir. Hangi yönüyle etkili olursa olsun, her resim anlatım ve yorumunda bir düzen ve sıra izlemek en tutarlı yoldur.

1. 
   Genel Tanım
   
2. 
   Malzeme ve Teknik
   
3. 
   Konu / İçerik
   
4. 
   Grafik Düzen
   
5. 
   Renk Düzeni
   
6. 
   Işık – Gölge Düzeni
   
7. 
   Açık – Koyu Değerleri
   
8. 
   İçerik
   
9. 
   Üslup Özellikleri
   

Eser İncelemenin Sağlayacağı

Yararlar

• 
  Sanat eserini analiz ederken izleyici sanat eseri de dâhil çevresini görmeyi ve değerlendirmeyi öğrenir.
  

Bu alanda belirlenen beceriler, betimleme, çözümleme ve yorumlamadır.

- Betimleme Becerisi: Sanat eserindeki bilgi objelerini, ön yapı elemanlarını ve eserin nasıl bir sanat formu olduğunu tanımlama becerisidir. Eserin boyutlarını yapıldığı tarihi, tekniğini belirlemeye yönelik bir beceridir.

- Yorumlama Becerisi: Seçilen eserin yapıldığı döneme, sanatçının tarzına, temasına göre anlamlandırmaya yönelik bir beceridir. Öğrencinin sanat eseri ile empati kurma becerisidir. Çözümlenen esere ilişkin sembolleri, işaretleri, renkleri dönem in özelliklerine göre yorumlamayı içeren beceridir.

- Çözümleme Becerisi: Yapıtı oluşturan görsel düzenleme

Ulaşılması beklenen ortak beceriler şunlardır:

- Eleştirel Düşünme

- Yaratıcı Düşünme

- İletişim

- Araştırma – Sorgulama

- Problem Çözme Becerisi

- Bilgi Teknolojilerini Kullanma

- Girişimcilik

- Türkçe’yi Doğru, Etkili ve Güzel Kullanma