Taşimacilik sistemi hap notlar üNİte 1 (TAŞimacilik sistemine giRİŞ)
Yüklə 0,52 Mb.
|
Haftalık Dinlenme Süresi: 45 saat. Bu süre 36 saate ya da 24 saate düşürülebilir. Herhangi bir telafinin, söz konusu haftayı takip eden 3. haftanın sonunda blok olarak gerçekleşmesi gerekmektedir. Tüm telafi süreleri diğer haftanın dinlenme süresiyle birleştirilecektir. Çift Sürücü Kullanıldığında Günlük Dinlenme İmtiyazı: Yeni düzenlemeye göre günlük ya da haftalık bir dinlenme süresinin bitiminden itibaren 30 saat içerisinde sürücü yedeklemesinde kullanılan sürücünün en az dokuz saatlik bir günlük dinlenme süresi olması zorunludur. “Sürücü yedeklemesi” birbirini izleyen herhangi iki dinlenme süresi arasındaki her çalışma (araç kullanma) süresinde, taşıtta en az iki sürücünün bulundurulması olarak tanımlanmaktadır. Ancak ilk saatte bir başka sürücünün bulundurulması isteğe bağlıdır. Türkiye’nin AETR Konvansiyonu’na Katılımı Türkiye’nin sürüş ve dinlenme sürelerine ilişkin AETR Anlaşması’na katılması Temmuz 1999’da TBMM tarafından kabul edilmiş ve kanunlaşmıştır. • Türkiye ayrıca, 2003 yılında Kara yolu Taşımacılığında Çalışma Saatleri ve Dinlenme • Sürelerine İlişkin 153 Sayılı Sözleşme’nin (6 Haziran 1979 tarihli ILO Sözleşmesi) • Onaylanmasının Uygun Bulunduğu Hakkında Kanun Tasarısı’nı kabul etmiştir.
YETKİ BELGELERİ Yönetmelik kapsamına giren taşımacılık, acentelik, taşıma işleri komisyonculuğu, taşıma işleri organizatörlüğü, nakliyat ambarı işletmeciliği, kargo işletmeciliği, lojistik işletmeciliği, dağıtım işletmeciliği, terminal işletmeciliği ve benzeri faaliyetlerde bulunacak gerçek ve tüzel kişilerin yapacakları faaliyetlere uygun olan yetki belgesini/belgelerini bakanlıktan almaları zorunludur YETKİ BELGESİ TÜRLERİ A türü yetki belgesi: Ticari amaçla otomobille yolcu taşımacılığı yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir.: B türü yetki belgesi: Otobüsle uluslararası ve yurt içi yolcu taşımacılığı yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir.: C türü yetki belgesi: Uluslararası ve yurt içi eşya taşımacılığı yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır D türü yetki belgesi: Otobüsle yurt içi yolcu taşımacılığı yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. • D1 yetki belgesi: Tarifeli olarak şehirlerarası ticari yolcu taşımacılığı yapacaklara verilir. • D2 yetki belgesi: Tarifesiz olarak yurt içi ticari yolcu taşımacılığı yapacaklara verilir. • D3 yetki belgesi: Sadece kendi esas iştigal konusu ile ilgili personelini yurt içinde taşımak üzere yolcu taşımacılığı yapacak ve ticari maksatla taşımacılık yapmayacaklara verilir. • D4 yetki belgesi: Tarifeli ve tarifesiz olarak 100 kilometreye kadar olan şehirler arası ve taşıma mesafesine bakılmaksızın il içi ticari yolcu taşımacılığı yapacaklara verilir
• K1 yetki belgesi: Ticari amaçla eşya taşımacılığı yapacaklara verilir. • K2 yetki belgesi: Sadece kendi esas iştigal konusu ile ilgili eşya taşımacılığı yapacak ve ticari maksatla taşımacılık yapmayacaklara verilir. • K3 yetki belgesi: Ticari amaçla ev ve büro eşyası taşımacılığı yapacaklara verilir. L türü yetki belgesi: Ticari amaçla lojistik işletmeciliği yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. M türü yetki belgesi: Tarifeli olarak ticari amaçla kargo işletmeciliği yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. N türü yetki belgesi: Ticari amaçla nakliyat ambarı işletmeciliği yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir.: P türü yetki belgesi: Ticari amaçla dağıtım işletmeciliği yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. R türü yetki belgesi: Ticari amaçla taşıma işleri organizatörlüğü yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. T türü yetki belgesi: Terminal işletmeciliği yapacak gerçek ve tüzel kişiler ile kamu kurum ve kuruluşlarına verilir ****M3 yetki belgesi sahiplerinin yurt içinde faaliyet gösterebilmeleri için; şube ya da acente şeklinde 7 coğrafi bölgede ve her bir bölgede en az 3 ilde olmak üzere örgütlenmelerini tamamlamış olmaları şarttır. *****• N2 yetki belgesi için başvuranların; Şube veya acente şeklinde en az 2 coğrafi bölgede ve her bir bölgede en az 2 ilde olmak üzere örgütlenmelerini tamamlamış olmaları şarttır. *****P2 yetki belgesi için başvuranların; Şube ve/veya acente şeklinde her coğrafi bölgede ikişer ilde olmak üzere, en az 14 ilde örgütlenmelerini tamamlamış olmaları şarttır MEVZUATA UYGUN TAŞIMACILIK FAALİYETİ YAPILMASI VE YASAKLAR • F, G ve H türü yetki belgesi sahipleri kendi nam ve hesaplarına taşıma yapamaz, yaptıramaz ve yolcu bileti veya taşıma faturası düzenleyemezler. • H ve R türü yetki belgesi sahipleri; C1 ve K2 yetki belgesi sahipleriyle anlaşma veya sözleşme yapamazlar. • 2/3/1950 tarihli ve 5584 sayılı Posta Kanunu ile tanımlanan ve Posta Telgraf Teşkilatı İşletmesi Genel Müdürlüğünün (PTT) tekelinde bulunan gönderiler, sadece PTT tarafından toplanır ve dağıtılır. Bu gönderiler, yetki belgesi sahipleri tarafından kendi nam ve hesaplarına toplanamaz ve dağıtılamaz. • 14/9/1972 tarihli ve 1618 sayılı Seyahat Acenteleri ve Seyahat Acenteleri Birliği Kanunu ile 5/10/2007 tarihli ve 26664 sayılı Resmî Gazete ‘de yayımlanan Seyahat Acenteleri Yönetmeliği hükümlerine göre kurulmuş seyahat acenteliği belgesine sahip olanların, yaptıkları organizasyonlarda verecekleri hizmetlerin kapsamına kara yolu taşımacılığını da dâhil etmeleri hâlinde; gerçekleşecek taşıma yurt içi ise B2 veya D2, uluslararası ise sadece B2 yetki belgesi alarak taşıma yapmaları veya bu taşımaları söz konusu yetki belgesi sahiplerine yaptırmaları şarttır.
Kara Yolu Taşıma Yönetmeliği kapsamında faaliyet gösteren/gösterecek tüm sürücülerin alması gereken mesleki yeterlilik belgesidir. • SRC1: Uluslararası yolcu taşımacılığı yapan/yapacak sürücülerin alması zorunlu mesleki yeterlilik belgesidir. • SRC2: Yurt içi yolcu taşımacılığı yapan/yapacak sürücülerin alması zorunlu mesleki yeterlilik belgesidir. • SRC3: Uluslararası eşya kargo taşımacılığı yapan/yapacak sürücülerin alması zorunlu mesleki yeterlilik belgesidir. • SRC4: Yurt içi eşya kargo taşımacılığı yapan/yapacak sürücülerin alması zorunlu mesleki yeterlilik belgesidir. ÜDY (ÜST DÜZEY YÖNETİCİ) BELGESİ Kara Yolu Taşıma Yönetmeliği kapsamında faaliyet gösteren bir gerçek veya tüzel kişiliği temsil ve ilzam ederek ve/veya bunların tamamını fiilen sevk ve idare ederek sürekli ve etkin bir şekilde yöneten yönetim kurulu başkanı, yönetim kurulu üyesi, genel müdür, genel koordinatör, genel sekreter ve benzeri konumdaki veya bu unvanlarla istihdam edilen kişileri ifade eder. ÜDY 1: Uluslararası yolcu taşımacılığı ÜDY 2: Yurt içi yolcu taşımacılığı ÜDY 3: Uluslararası eşya kargo taşımacılığı ÜDY 4: Yurt içi eşya kargo taşımacılığı ODY (ORTA DÜZEY YÖNETİCİ) BELGESİ Kara Yolu Taşıma Yönetmeliği kapsamında faaliyet gösteren bir gerçek veya tüzel kişiliğin veya ona ait bağımsız bir birimin taşımacılık faaliyetlerini sürekli ve etkin bir şekilde sevk ve idare eden müdür/idareci, şef, uzman, operasyon yöneticisi, operatör ve benzeri unvanlarla istihdam edilen kişileri tanımlar. ODY 1: Uluslararası yolcu taşımacılığı ODY 2: Yurt içi yolcu taşımacılığı ODY 3: Uluslararası eşya kargo taşımacılığı ODY 4: Yurt içi eşya kargo taşımacılığı SÜRÜCÜNÜN TANIMI Sürücü (SRC): Kara yolunda motorlu bir aracı veya taşıtı sevk ve idare eden kişiyi ifade eder. ORTA DÜZEY YÖNETİCİNİN TANIMI Kara yolu Taşıma Yönetmeliği kapsamında faaliyet gösteren bir gerçek veya tüzel kişiliğin veya buna ait bağımsız bir birimin taşımacılık faaliyetlerini sürekli ve etkin bir şekilde sevk ve idare eden müdür/idareci, şef, uzman, operasyon yöneticisi, operatör ve benzeri unvanlarla istihdam edilen kişileridir. ÜST DÜZEY YÖNETİCİ TANIMI Üst Düzey Yönetici (ÜDY): Kara yolu Taşıma Yönetmeliği kapsamında faaliyet gösteren bir gerçek veya tüzel kişiliği temsil ve ilzam ederek ve/veya bunların tamamını fiilen sevk ve idare ederek sürekli ve etkin bir şekilde yöneten yönetim kurulu başkanı, yönetim kurulu üyesi, genel müdür, genel koordinatör, genel sekreter ve benzeri konumdaki veya bu unvanlarla istihdam edilen kişilerdir MESLEKİ YETERLİLİK BELGESİ ALMAK ZORUNDA OLAN KİŞİLER A türü ile B2, C3, D2, K3, M1, N1, P1, T2 ve T3 yetki belgesi sahipleri ile tüzel kişiliği haiz K1 yetki belgesi sahiplerinin, en az birer adet orta düzey yönetici türü mesleki yeterlilik belgesine sahip olmaları; B1, C2, D1, L1, L2, M2, M3, N2, P2, R1, R2 ve T1 türü yetki belgesi kapsamında faaliyette bulunanlarda, gösterecekleri faaliyet alanlarına uygun en az birer adet üst düzey yönetici (ÜDY türü mesleki yeterlilik belgesi) ve bir adet orta düzey yöneticiye (ODY türü mesleki yeterlilik belgesi) sahip olmaları gerekir. Yukarıda sayılan Yetki belgeleri ve B3, C1, D3, E1, E2, K1 ve K2 türü yetki belgeleri kapsamında çalışan tüm sürücülerin SRC türü mesleki yeterlilik belgesi sahip olmaları gerekmektedir. MESLEKİ YETERLİLİK BELGESİ ALMAK ZORUNDA OLMAYAN KİŞİLER Taşıma mesafesine bakılmaksızın il sınırları içinde yapılan yolcu taşımaları, 100 kilometreye kadar olan şehirler arası yolcu taşımaları ile belediye sınırları ile mücavir alanı içindeki şehir içi yolcu taşımaları ile bu kapsamda çalışacak sürücülerin, şehir içi taşımalarda faaliyette bulunan diğer (ticari taksi, servis vb. sürücüleri) sürücülerin yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar mesleki yeterlilik belgesi almaları gerekmemektedir. MESLEKİ YETERLİLİK BELGELERİ ÜDY türü mesleki yeterlilik belgesi • ÜDY1: Uluslararası yolcu taşımacılığı • ÜDY2: Yurt içi yolcu taşımacılığı • ÜDY3: Uluslararası eşya-kargo taşımacılığı • ÜDY4: Yurt içi eşya-kargo taşımacılığı
• ODY1: Uluslararası yolcu taşımacılığı • ODY2: Yurt içi yolcu taşımacılığı • ODY3: Uluslararası eşya-kargo taşımacılığı • ODY4: Yurt içi eşya-kargo taşımacılığı
• SRC1: Uluslararası yolcu taşımacılığı • SRC2: Yurt içi yolcu taşımacılığı • SRC3: Uluslararası eşya-kargo taşımacılığı • SRC4: Yurt içi eşya-kargo taşımacılığı • SRC5: Tehlikeli madde taşımacılığı olarak düzenlenir ve verilir. MESLEKİ YETERLİLİK BELGELERİNİN KAPSAMI • ÜDY1 türü belge sahibi olanlar, ÜDY2, ODY1 ve ODY2 belge türlerini • ÜDY2 türü belge sahibi olanlar, ODY2 belge türünü, • ÜDY3 türü belge sahibi olanlar, ÜDY4, ODY3 ve ODY4 belge türlerini, • ÜDY4 türü belge sahibi olanlar, ODY4 belge türünü, • ODY1 türü belge sahibi olanlar, ODY2 belge türünü, • ODY3 türü belge sahibi olanlar, ODY4 belge türünü, • SRC1 türü belge sahibi olanlar, SRC2 belge türünü, • SRC3 türü belge sahibi olanlar, SRC4 belge türünü almış kabul edilir.
Sınavlara katılabilmek için; • “Mesleki Yeterlilik Eğitimi Tamamlama Belgesi” veya onaylı yüksekokul diploması örneği veya eğitimden muafiyet hakkı kazandıran belge, • T.C. vatandaşları için T.C. kimlik numarası işlenmiş nüfus hüviyet cüzdanı örneği, yabancılar için pasaport örneği, • Sınav ücretinin yatırıldığına ilişkin makbuz ile sınavı yapacak kuruluşa başvurulur.
Sürücülerin yolcu ve eşya taşımacılığına ait taşıtlarda çalışabilmesi için; • Ticari taşıtın niteliğine göre sürücü belgesine sahip olmaları, • Yolcu taşımacılığında en az lise veya dengi okullardan birini bitirmiş olmaları, • Eşya ve kargo taşımacılığında ilköğretim okullarından birini bitirmiş olmaları, • Yükseköğretim kurumlarının sürücü eğitimi veren bölümlerinden mezun olanlar hariç, Bakanlıkça belirlenecek kurum ve kuruluşların vereceği eğitimden geçerek sürücü mesleki yeterlilik belgesi almaları, • Sürücülerin bedensel ve psikoteknik açıdan sağlıklı olduklarını gösteren bir sağlık raporunu yetkili sağlık kuruluşlarından her beş yılda bir almaları, • (Değişik: RG 15/12/2004-25671) Yolcu taşımacılığında çalışacak otobüs sürücülerinin, 26 yaşından gün almış ve 63 yaşından gün almamış olmaları, • (Değişik: RG 15/12/2004-25671) Eşya ve kargo taşımacılığında çalışacak sürücülerin, 63 yaşından gün almamış olmaları, • Tehlikeli madde taşımacılığı yapan sürücülerin, ilgili mevzuatın sürücüler için zorunlu kıldığı eğitimi aldığını gösteren belgeye sahip olmaları, • Uluslararası taşımalarda istihdam edilecek sürücülerin, uyuşturucu, silah, insan ve gümrük kaçakçılığı ile terör suçlarından dolayı hürriyeti bağlayıcı ceza ile hükümlü olmamaları şarttır.
4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu’nun 5. maddesine göre taşımacılık, acentelik ve taşıma işleri komisyonculuğu ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yapılabilmesi için Bakanlıktan yetki belgesi alınması zorunludur YETKİ BELGESİ ALMAYANLAR İÇİN CEZAİ YAPTIRIMLAR 4925 sayılı Karayolları Taşıma Kanunu’nun 26. maddesine göre yetkili belgesi olmayanlar için cezai yaptırımlar uygulanır. Bu kanunun çeşitli maddelerinde farklı eylemlerin her biri için uygulanacak cezalar belirlenmiş olup bunlar her yıl ekonomik ve mali şartlara göre güncellenmektedir. Bu Kanun’un 26. maddesine göre; • Kanun’un 5. maddesine göre yetki belgesi almadan taşıma işinde faaliyette bulunanlara beş milyar lira, 5. maddesinin beşinci fıkrasına aykırı davranan taşımacılara beş yüz milyon lira, 5. maddesinin altıncı fıkrasına göre taşıma hizmetini yapmaktan kaçınan taşımacılara dört yüz milyon lira, 5.maddesinin 7. fıkrasına aykırı davranarak bir taşımacının diğer bir taşımacının taşıma faaliyetini engellemesi halinde dört milyar lira, • Bilette tayin edilen yeri başka bir kimseye verenler veya 6. maddesine aykırı davranarak yolcu taşıyanlardan, her yolcu için taşıma ücretinin beş katı tutarı, taşıma senedi olmaksızın eşya taşıyanlardan bir milyar lira, • 6. maddesinin birinci fıkrasına aykırı davranan taşımacılara üç yüz milyon lira, 3. ve 4. fıkralarına aykırı davranan taşımacılara beş yüz milyon lira, • 7. Maddesinin 1. fıkrasına aykırı davranan yolcu taşımacılarına bir milyar lira, 2. fıkrasına aykırı davranan taşımacılara beş yüz milyon lira, altıncı fıkrasına aykırı davranan taşımacılara üç yüz milyon lira, • 10. maddesine aykırı davranan acente ve taşıma işleri komisyoncularına üç milyar lira, • 11. maddesine aykırı davranarak ücret tarifesi düzenlemeyenlere beş yüz milyon lira, ücret tarifelerine uymayan veya değişik ücret tarifeleri uygulayanlara beş yüz milyon lira, bunun dışında ikinci fıkraya aykırı davrananlara iki yüz milyon lira, zaman tarifesine uymayanlara iki yüz milyon lira, zaman tarifelerini görülebilecek şekilde işyeri, terminal ve bilet satış yerlerinde bulundurmayanlara yüz milyon lira, • 13. maddesine aykırı olarak yabancı plakalı taşıtların Türkiye sınırları dâhilindeki iki nokta arasında taşıma yapması hâlinde, taşıt sahibine veya şoförüne bir milyar lira, • 14. maddesine aykırı davrananlara beş yüz milyon lira, • 18. maddesi hükümlerine göre sorumluluk sigortası yaptırmayan taşımacılara bir milyar lira, 18. madde hükümlerine göre sorumluluk sigortası yapmaktan kaçınan sigorta şirketlerine, ödenmesi gereken sigorta priminin on katı tutarında, • 22. Maddesinin 2. fıkrasına uymayan ve yükümlülükleri yerine getirmeyen taşımacılara beş yüz milyon lira, • 31. maddesinin ikinci fıkrasında sayılan belgeler üzerinde tahrifat yapan taşımacılara beş milyar lira, • 32. maddesine aykırı olarak terminal ve ara durak dışında yolcu indirip bindiren taşımacılara üç yüz milyon lira, para cezası verilir.
Taşımacılıkta alınması gereken birçok karara ek olarak, filoda kullanılacak araçların seçimi ve bu araçların işletme maliyetlerinin belirlenmesi de söz konusu kararlar kapsamında yer almaktadır. Alınacak kararlarda özellikle üç etken öne çıkmaktadır: Etkinlik, ekonomiklik ve yasal mevzuat -Etkinlik, işi nasıl gerçekleştirdiğimizi göstermektedir. -Ekonomiklik, satın alma fiyatı ve seçilen aracın işletme maliyetlerini içermektedir. -Yasal mevzuat, Bütçe içindeki iki temel maliyet kalemi olan izleme ve kontrol faaliyetleridir.
Taşıma maliyetleri, temel maliyet unsurlarının yanı sıra riskler, beklenmedik gecikmeler gibi diğer faktörlerin de etkisi altında kalabilmektedir. Taşımacılıkta kullanılan mod ya da taşıma hattı taşıma maliyetinin yalnızca bir kısmını oluşturmaktadır. Amortisman, sigorta ve araç vergisi gibi maliyet unsurlarını dışarda tutarak güzergâha bağlı olarak tüketilen yakıt açısından maliyet hesaplaması daha dar kapsamlı gerçekleştirilir Taşıma maliyetlerini etkileyen önemli koşullar şunlardır:
Coğrafya: Coğrafyanın maliyete etkileri özellikle mesafe ve erişilebilirlik kapsamında söz konusu olmaktadır. Mesafe yaygın ulaşım maliyetlerini etkileyen en temel durumdur. Özellikle deniz aşırı ülkelere yapılacak taşımalarda maliyetler neredeyse iki katına çıkmaktadır. Ürünün türü: Birçok ürün, büyük hacimden ya da içerdiği ürünün kolay bozulabilmesinden dolayı, paketleme açısından özel işlem gerektirebilmektedir. Örneğin, kömürün taşınması taze çiçek veya meyvenin taşınmasından daha kolaydır. Kömürde ilkel depolama yapılabilir ve temel ekipmanlar kullanılarak taşınabilir. Ürünün özelliğine bağlı olarak hareket ve risk faktörleri taşımacılık sigortasını da etkileyecektir. Ölçek ekonomisi: Tek bir seferde tam taşıma kapasitesi ile yapılacak taşıma maliyeti yarım taşıma kapasitesiyle yapılacak taşıma maliyetinden daha düşük olacaktır Enerji: Taşımacılık faaliyetlerinde özellikle motorlu taşıt yakıtı tüketimi oldukça fazla olmaktadır. Dünyadaki yakıt tüketiminin yaklaşık %60’ı taşımacılık faaliyetlerinde kullanılmaktadır. Genel olarak ülke ekonomisi içindeki oranı yaklaşık %25 düzeyindedir. Ticaret dengesizlikleri: İthalat ve ihracat arasındaki dengesizliklerin taşıma maliyetleri üzerinde etkisi vardır. Eğer ticaret dengesi ithalat tarafında ağır basıyorsa ithalat nakliye maliyetleri ihracat nakliye maliyetlerine göre daha yüksek olma eğilimi taşımaktadır. Altyapı: Taşıma modları ve terminallerin verimlilik ve kapasitelerinin ulaşım maliyetleri üzerinde doğrudan etkisi vardır. Kötü altyapılar; yüksek ulaşım maliyetleri, gecikmeler ve olumsuz ekonomik sonuçları işaret eder. Daha gelişmiş taşıma sistemleri daha güvenilir ve daha fazla kapasiteyle çalışabildiği için düşük nakliye maliyetlerine sahip olma eğilimindedir. Taşıma modu: Farklı taşıma modları farklı taşıma maliyetine sahiptir. Her bir taşıma modunda ihtiyaç duyulan personel sayısı ve taşıma kapasitesi çok farklıdır. Özellikle konteyner taşımacılığında taşıma maliyetleri oldukça düşüktür. Rekabet ve yasal düzenlemeler: Taşımacılık sektöründe de yoğun biçimde rekabet yaşanmakta ve yasal düzenlemeler yapılmaktadır. Tarifeler, kabotaj, iş güvenliği gibi düzenlemeler taşımacılıkta ek maliyetler doğurmaktadır TEMEL ARAÇ TÜRLERİ Farklı özelliklere sahip taşıma araçları mevcuttur. Yasalarımızda taşıma araçlarına ilişkin tanımlamalar yapılmıştır. Temel araç türleri şunlardır: Motorlu araç, yollarda kullanılmak üzere tasarlanmış mekanik hareketli araçtır. Bir araç gaz türbini, benzin veya dizel, elektrik, pil veya buhar üretimi ile tahrik edilirse, motorlu araç olarak sınıflandırılır.
Yüklə 0,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|