Taslak Kıbrıs Türk Toplumu'nda Katı Atık Yönetimi Master Planı

Kuzey Kıbrıs'ta Atık Yönetim Sisteminin Oluşturulması

Belediyeler arası kuruluş, yatırım projesinin gerçekleştirilmesi ve sistemin işletilmesi dahil olmak üzere kuzey Kıbrıs için atık yönetim sisteminin oluşturulmasından sorumlu olacaktır.

Belediyeler arası kuruluş, hazırlık aşamasında gelecekteki faaliyetler için sağlam bir temel oluşturulması amacıyla belediyelerle yakın işbirliği içinde olacaktır. Atık yönetim sisteminin örgütsel yapısına son şekli verilecek, çeşitli alt sistemlerin işletilmesine ilişkin ihale belgeleri hazırlanacak ve belediyelerle koordine edilecektir.
İhale belgelerinin hazırlanması ve işleticilerle sözleşme imzalanması için gerekli koşul, kuzey Kıbrıs'ta atık üretimi ve taşınmasına ilişkin ayrıntılı ve güvenilir bilgilerin bulunmasıdır. Belediyeler arası kuruluş, EPD'ye veri toplanmasına ilişkin mevzuat hazırlanmasında yardımcı olacaktır. Toplanan verilerin güvenilirliğine özel bir önem verilecektir. Belediyeler arası kuruluş, toplanan verilerin işlenmesi konusunda başlıca sorumluluğu üstlenecek ve TCC'nin her yerinde birleştirilmiş veri yönetim usulleri bulunmasını sağlayacaktır.
Oluşturma aşaması, atık yönetim sisteminin gelecekteki sorunsuz ve verimli işletilmesi açısından temel oluşturacak olması nedeniyle özellikle önemlidir. Belediyeler arası kuruluşun, tesis aşamasındaki belirli faaliyetleri şunları içerecektir:

• 
  Yeni bölgesel atık depolama alanının inşasının düzenlenmesi ve denetimi;
  
• 
  Mevcut atık depolama alanlarının kapatılmasının düzenlenmesi ve denetimi;
  
• 
  Konteyner parkları oluşturulması;
  
• 
  Bilgi yönetim sistemi oluşturulması;
  
• 
  TCC belediyeleri ile işbirliği içinde ücret tahsilat sisteminin oluşturulması.
  

Belediyelerde atık toplama işlemi, sözleşme imzalanacak atık toplama şirketleri tarafından gerçekleştirilecektir. Bu amaçla TCC, birkaç (3 veya 4) havzaya bölünecek ve her havza için ayrı ihaleler düzenlenecektir.

Her bölgeye ilişkin ihaleler, ayrı ayrı yapılacak ve ihale, öteki bölgelerde atık toplanması için daha önce sözleşme yapılmış olan şirketler dahil olmak üzere bütün şirketlere açık olacaktır. Sözleşmeler, yüksek kaliteli atık toplama hizmetleri verilmesini sağlayabilecek ve en uygun fiyat konusunda belirlenen hedefleri gerçekleştirebilecek şirketlerle imzalanacaktır.
Atıkların toplanması için rekabete dayalı düzenleme yapılması, uygun maliyetle birlikte bütün müşteriler için yüksek kaliteli hizmetler verilmesini sağlayacaktır.

Altyapı Tesislerinin İnşası

TCC'ye en az 25 yıl hizmet verecek bir bölgesel atık depolama alanı inşa edilecektir.

Ayrıca küçük ilçelerde ve orta büyüklükteki köylerde, yerel halk yanı sıra dükkanlar, küçük sanayi, ticari kuruluşlar, vs. için geri dönüştürülebilir atıklar, büyük atıklar, bahçe atıkları ve tehlikeli atıklar dahil olmak üzere katı atıklarla birlikte toplanmayan çeşitli atıklardan kurtulmak için bir fırsat sağlayan belediye atık alanları oluşturulacaktır. Belediye atık alanlarının yapımı için özel inşaat şirketleri ile sözleşme imzalanacaktır. Katı atıklar için kullanılan paylaşılan konteyner parklarında olduğu gibi belediye atık alanlarının işletilmesi için ilgili alana hizmet veren atık toplama şirketleri ile sözleşme imzalanacaktır.

Mevcut Atık Depolama Alanları ve Çöp Boşaltma Alanlarının Kapatılması ve Rehabilite Edilmesi

Mevcut çöp boşaltma alanlarının 2001'e kadar kapatılması ve rehabilite edilmesi gerekmektedir. Belediyeler arası kuruluşun önemli bir sorumluluğu da bu tür alanların kapatılması ve rehabilite edilmesine ilişkin işlerin ihale edilmesi olacaktır. Bütün kapatılan atık depolama alanlarının gerçek bir değeri olmayacak ve yatırımlar, kapatmadan hemen sonra amortismana tabi olacaktır. Bu alanlar, ilgili belediyelere devredilecektir.

Bilgi Yönetim Sisteminin Oluşturulması

3. bölümde belirtildiği gibi EPD'deki atık biriminin, veri yönetimi konusunda merkezi rol üstlenecek olmasına karşın atık yönetim sisteminin maliyet etkin ve çevre açısından emniyetli bir şekilde işlemesinin sağlanması amacıyla belediyeler arası kuruluşun, mevcut ve öngörülen durumu hızlı bir şekilde değerlendirme ve gerektiğinde kısa süre içinde karar verme kapasitesine sahip olması gerekmektedir. Bu amaçla atık üretimi ve yönetimi, müşteriler, yüklenicililer ve verilen hizmetler konusundaki verileri içeren bilgi yönetim sistemi oluşturulacaktır. Veri toplama ve işleme, belirli etkiler yaratılmasını amaçlayacak ve belirli işlemler veya kararları öngörecektir.

Bilgi yönetim sistemi, dikkatli bir şekilde tasarlanacak ve atık üretimi ve yönetimi, belediye atık boşaltma alanları ve konteyner parkları gibi altyapı tesisleri, müşteriler ve sistemin işleticileri konusundaki veriler dahil olmak üzere bölgesel atık yönetiminin etkin bir şekilde yönetilmesi için gerekli bütün verileri içerecektir.

Atık Toplama Sözleşmeleri

Atık toplama sözleşmeleri için hizmet verilen alanda üretilen atıkların miktarı, hizmet verilen alanda atık biriktirenlerin coğrafi dağılımı ve düzenli atık depolama alanına taşıma mesafesi esas alınacaktır.

Sözleşme dönemine ilişkin atık miktarı, mümkün olduğu kadar kesin bir şekilde belirlenecektir. Strateji'de yapılan atık üretim tahmini, belirleme amacıyla kullanılacaktır. Ancak, belediyelerle işbirliği içinde toplanan ilave veriler kullanılarak güncellenecektir. Güncellemeye karşın tahmin edilen atık miktarlarının belirli hatalar içerebilecek olması nedeniyle sözleşmeler, işletmenin birinci ve ikinci yılından sonra sözleşme şartlarında değişiklik yapılmasını içerecektir. Sözleşme imzalayan şirketler, toplanan atık miktarları ve hizmet verilen müşteriler konusunda yeterli şekilde belgelendirilmiş raporlar sunacaklardır. Sonuçlara bağlı olarak atık toplanmasına ilişkin ödeme tutarı, gerçek atık üretiminin tahminin üzerinde olması halinde artırılabilir veya üretilen atık miktarının daha düşük olması durumunda azaltılabilir.
Gerçek atık üretim artışının, tahmin edilen artıştan farklı olması halinde sözleşmelerde başka değişiklikler de öngörülecektir.
Sözleşmeler, hizmet verilen bölgedeki nüfusun türü ve dağılımına bağlı olarak konteyner türleri ve yerleştirilecekleri yerlere ilişkin şartları içereceklerdir. Atıkların işletmelerden ve kuruluşlardan toplanmasına ilişkin spesifik şartlar da sözleşmelere dahil edilecektir.
Sözleşmeler, düzenli olarak kullanılan kamyonların arızalanması durumunda kullanılacak yedek kamyonlar dahil olmak üzere belirtilen alanlardan atıkların toplanması için gerekli kamyonların asgari sayısını ve genel olarak türlerini belirtecektir.
Atık toplama konteynerlerinin ve kamyonlarının maliyetleri, sözleşme şartlarına uygun olarak atık toplama şirketlerine ödenen ücretten karşılanacaktır. Sözleşmeler, en az 7 yıl süreli yapılacak ve atık toplama şirketleri, yatırım maliyetlerini geri alma fırsatına sahip olacaklardır.