Ted üniversitesi Kalite Süreçleri, Standartları ve Yapılanması ted üniversitesi kalite geliştirme ve güvence stratejisi

4. EĞİTİM-ÖĞRETİMDE ÖĞRENCİ MERKEZLİ YAKLAŞIMLAR, ÖĞRENCİLERİN ÖĞRENME DENEYİMLERİ

4.1 - Planlama

Öğrenci merkezli eğitim anlayışının temelini öğrenme çıktılarının tanımlanması oluşturur. Klasik “girdiye” dayalı yaklaşımlar öğretim süresine ve kaynaklara yoğunlaşırken, “çıktı” odaklı yaklaşımlarda öğrencilerin ne öğrendiği dikkate alınmaktadır, performans ve mezuniyet aşamasındaki beceriler öne çıkmaktadır.
Öğrenme çıktıları yaklaşımı, faaliyetlerin “öğretenden” “öğrenene” kaydığı bir yaklaşımdır. Öğretim elemanının rolünün merkezi olmaktan çıktığı, daha ziyade ‘kolaylaştırıcı’ veya ‘öğrenme sürecinin yöneticisi’ konumuna dönüştüğü görülür; öğrenme sınıf ile sınırlı olmayıp, sınıf dışında ve öğretmensiz de devam etmektedir. Dolayısıyla, yeni öğrenme-öğretme teknikleri ve etkin öğrenme ortamlarının benimsenmesi otomatik olarak gündeme gelmiştir. Problem temelli öğrenme, aktif öğrenme, yaparak, deneyerek öğrenme, e-öğrenme gibi öğrenme ve öğretme ile ilgili yeni, etkileşimli yaklaşımları geliştirmek ve uygulamak, bilişim teknolojilerini kullanmak hususunda tüm öğretim elemanları teşvik edilir.
Öğrenme çıktılarının kullanılması, uygun öğretme stratejilerinin benimsenmesi, bireysel öğrenmenin güçlendirilmesi, uygun değerlendirme mekanizmalarının kurgulanması ve öğrenene daha net odaklanan bir müfredat bir bütün oluşturur.
TED Üniversitesi’nde liberal eğitim yaklaşımı ile oluşturulan müfredat zihinsel becerileri içeren, fen, sosyal, beşeri bilim, sanat, estetik bileşenlerini kapsayan, kültürlerarası farklılıkları, sosyal sorumlulukları vurgulayan, bütünleştirici (integrative) bir yapıdadır.

Liberal eğitim, bireyin kişisel gelişimi için öğrenme ihtiyacından haraketle; geleneklerden, genel öğretilerden (örn. dogmalardan), önyargılardan ve ideolojilerden bağımsız, kişisel bir kültür ve evren algısı ile fikir ve görüşler üretebilen, bu anlamda açık fikirli; sosyal ve fiziksel dünyada kendi yerini anlayarak, eylemlerinin sonuçlarını tartabilen; otoriteyi veya gelenekleri kabullenmek yerine kendisi için düşünebilen; kuvvetli etik değerler ve topluma hizmet bilinciyle bezenmiş, özgür bireyler yetiştirmeyi hedefleyen bir eğitim felsefesidir. Öğrenim görülen uzmanlık alanının dışında, farklı kültürel, doğal ve fiziksel birçok konuda bilgi sahibi olmaya olanak sağlayacak şekilde tasarlanmış eğitim programları gerektirir. Bu programların sorgulama ve analiz, kritik ve yaratıcı düşünce, sözlü ve yazılı iletişim, sayısal okur-yazarlık ve bilgi okur-yazarlığı (quantitative and information literacy), grup çalışması ve problem çözme gibi entellektüel ve pratik becerileri destekler şekilde tasarlanması ve yapılandırılması gerekir. Belli bir alana özgü olmayıp her alan ve her tür yüksek öğrenim kurumunda uygulanması mümkündür.

Liberal eğitimin merkezinde bütünleyici öğrenme prensibi yatar. Bütünleyici öğrenme, öğrencilerin dersleri bağımsız kredi paketleri gibi algılamak yerine, derslerin birbirleriyle ve pratik (gerçek) dünyayla ilişkilerini kavrayarak genel bir bakış açısı geliştirmeleri ve bunu temel değerlendirme (judgment) ve kararlarında kullanabilme becerisi edinmelerini hedefler. Öğrencilerin disiplinler ve alanlar arası bağlantılar kurabilmeleri, teoriyle pratik arasındaki ilişkiyi kavramaları ve hatta kendi deneyimlerini genel konularda ve uzmanlaştıkları alanlarda öğrendikleriyle ilişkilendirmelerine yönelik olarak tasarlanmış öğrenme fırsatlarına dayalı bir öğrenme biçimidir. Genel uygulama şekli bilgiyi ve analitik yetenekleri karmaşık problemlerin çözümü için kullanırken ortaya çıkan bağlamdan (context) ders çıkararak öğrenmektir. Uygun öğrenme fırsatlarını yaratmak için öğretim üyelerinin ve diğer üniversite çalışanlarının işbirliği halinde temel çıktıları (essential outcomes) öğretim programlarının içeriği ve uygulama şekliyle entellektüel bir bütünlük sağlayacak şekilde bağdaştırmasını gerektirir. Kullanılabilecek yöntemlerden bazıları, birinci sınıf seminerleri, öğrenme toplulukları (learning communities), disiplinlerarası çalışmalar, bitirme projeleri, öğrenci portföyleri ve bu portföyleri hazırlama sırasında öğrencilerin yapacağı özdeğerlendirmeler olarak örneklenebilir.
Öğrenci (öğrenen) merkezli eğitim öğretim elemanlarının eğitimdeki rolünü değiştiren bir yaklaşımdır. Geleneksel olarak bakıldığında öğretim elemanlarının görevi öğrencilere bilgi aktarmak ve bunu ölçmek üzerine kuruludur. Bunun yerine öğrenci merkezli eğitimde, öncelikle öğrencilerin yaşam alanlarını ve bu alanlarda edindikleri deneyimlerini anlama çabası içine girilmesi beklenir. Bu çaba doğrultusunda her dersle ilgili öğrenme çıktıları belirlenir. Öğrenme çıktıları, öğretim yaklaşım ve tekniklerini ile değerlendirme stratejilerine referans olur.

Öğrenci merkezli yaklaşımda, öğretim elemanları, öğrencilerini soru sormaya, kendi fikirlerini formüle etmeye ve sonuçlar çıkarmaya teşvik edici konumda bir rehber ve öğrencilerle birlikte keşfedici-araştırıcı pozisyonundadır. Öğrencilerin görevi öğretim elemanlarının gözünden dünyayı görmek değil, kendi bakış açılarını oluşturmaktır. Öğrenci merkezli anlayışa uygun düzenlenen öğrenme ortamları, bireyin öğrenme sürecinde daha fazla sorumluluk almalarını gerektirir; çünkü öğrenilecek öğelerle ilgili zihinsel yapılandırmalar, bireyin bizzat kendisi tarafından gerçekleştirilir. Bu nedenle öğrenme ortamları bireyin çevreleriyle daha fazla etkileşimde bulunmalarına, dolayısıyla zengin yaşantıları geçirmelerine olanak sağlayacak biçimde düzenlenir.

Öğrenci merkezli öğretme ortamlarının ilkeleri şu şekilde sıralanabilir: bilgi ile birlikte bilgiyi yapılandırma sürecinde deneyim sağlamak, farklı bakış açılarından değerlendirme konusunda deneyim sağlamak, yaşamla ilişkili içeriklerle öğrenmeyi sağlamak, öğrenme sürecinde öğrencinin aktifliğini ve öğrenmeyi sahiplenmesini sağlamak, öğrenciyi kendini farklı yollarla ifade etme konusunda cesaretlendirmek, bilgiyi yapılandırma sürecindeki kişisel farkındalığı arttırmak, düşünme becerilerini geliştirmeyi sağlamak, işbirliği ve sosyal etkileşimi sağlamak, öğretim ve değerlendirmenin biraradalığını sağlamak ve öğrencinin öğrenme tercihlerine yönelik esneklik sağlamak. Bu son hususla ilgili olarak TED Üniversitesi öğrencilerini fakülteye alarak onlara program seçme imkanını ve seçtiği program çerçevesinde %35’lere varan oranda seçmeli ders alma fırsatını verir.
Çoğu insanın:

• 
  okuduğunun %10’unu
  
• 
  duyduğunun %20’sini
  
• 
  gördüğünün %30’unu
  
• 
  hem görüp, hem duyduğunun %50’sini
  
• 
  başkalarıyla konuştuğunun %70’ini
  
• 
  yaptıklarının ve gerçek hayatta kullandıklarının %80’nini
  
• 
  başkalarına öğrettiklerinin % 90’nını
  

öğrendiğini biliyoruz.

TED Üniversitesi’nde öğretenin, “derse gel-dersi dinle-not al-oku-verilen bilgiyi sınavlarda yansıt” yaklaşımından çıkıp, öğrenmeyi yönetmek üzere derste prosedürel kurallar koymak, göz teması sağlamak, ses-görüntü-tahta içeriği itibarı ile açık ve net olmak ve bir dizi stratejiyi kullanmak yoluyla aktif, yeni bilgiyi mevcuta bağlayan, gerçek yaşamla bağlantısını kuran, öğrenmeyi sosyal bir etkinlik yapan ve yer-zaman sınırlamasını kaldıran bir yaklaşıma çevirmesi istenir.

Öğretme ortamına alışmış öğrenciler Üniversite’ye ilk adım attıkları günden itibaren öğrenme odaklı eğitim-öğretim konusunda her fırsatta bilgilendirilirler.
İlke olarak her öğretim üyesi öğrenci merkezli eğitim yöntemlerini kullanmak üzere planlama yapar. “1.Diploma Programının Amaç, Çıktı ve Müfredat Geliştirme – Planlama” sürecinde belirtilen ilkeler (9.6 Ders Bazında Öğretme-Öğrenme Stratejileri) dikkate alınır.

4.2 - Uygulama

Öğrenme çıktılarının uygulanması bu dokümanın “1.Diploma Programının Amaç, Çıktı ve Müfredat Geliştirme süreci” ve “2.Ders Seviyesinde İzleme süreci” kısmında kapsanmıştır.
Öğretim elemanı dersin başında, öğrencilerin birbirini tanımalarına, sosyal birliktelik ve öğrenen topluluk bilincini edinmelerine destek olur. Öğrenme ortamının gereği, öğrenciye düşen sorumluluklar hatırlatılır. Dersin amacı ve öğrenci kazanımlarını, dersin yapısı, ödevleri, beklentilerini (izlencedeki tüm hususları) paylaşır, tartışır ve iyice anlaşılmasını sağlar.

TED Üniversitesi’nde öğretim elemanları aktif, etkileşimli yöntemleri kullanır. Ders süresince yapılan etkinlikler ve onlara katılım öğrencilerin dikkatini, konsantrasyonunu ve motivasyonunu artırmakta, derin öğrenmeyi tetiklemektedir. Bu nedenle,

• 
  öğretenin yönlendirdiği etkinlikler (ders anlatma, stüdyo çalışması, sunum, sorgulama, beyin fırtınası, seminer, ...) ,
  
• 
  öğrenenin yönlendirdiği etkinlikler (buzz groups, jigsaw, reciprocal questioning, sunum, project teams, sendika grupları, ...) ,
  
• 
  kendi kendine yapılan etkinlikler (not alma, ilave okuma, kavram haritaları kullanımı,öğrendiğini yansıtma, tekrar değerlendirme,...)
  

disipline ve öğretim elemanı mizacına uygun şekilde seçilerek uygulanır.
Aktif öğrenme stratejileri olarak, ders dışında:

• 
  bağımsız projeler,
  
• 
  diğer öğrencilere akran desteği (peer mentoring),
  
• 
  tartışma (debates),
  
• 
  saha gezileri (field trips),
  
• 
  bilgisayar destekli öğrenme,
  
• 
  gazete makalesi yazımı,
  
• 
  portfolyo geliştirme ;
  

Ders içinde:

• 
  Opening question
  
• 
  Pyramids/snowballing
  
• 
  Focused listing
  
• 
  Brainstorm
  
• 
  Quizzes
  
• 
  Role play
  
• 
  “The blank slide!”
  
• 
  Think-pair-share
  
• 
  Quick Thinks ( compare &contrast, muddiest point, paraphrase the idea, correct the error,..)
  
• 
  Question and answer pairs
  
• 
  Two minute paper
  
• 
  ‘One last question...’
  
• 
  One final question
  

gibi teknikler kullanılır.
Kurumun eğitim-öğretim politikaları çerçevesinde bu yöntemleri öğrenmek, geliştirmek üzere öğretim elemanlarının kendilerini geliştirmeleri için Öğretim Üyesi Gelişim Programı (Faculty Development Program) sunulur. Yeni öğretme-öğrenme yöntemleri, pedagojik formasyon, bilişim teknolojileri ve ÖYS / LMS uygulamaları, lisans seviyesinde araştırma unsurunun dahil edilmesi, öğrenme çıktıları–öğretme stratejileri–değerlendirme yöntemleri arasındaki uyum, yansıma ve dönüt/geribildirim (reflection and feedback) yoluyla iyileştirme ve kendi çözümünü bulma bu programlarda kapsanır. Öğretme–Öğrenme Merkezi (CTL) bu süreçte kurumsal destek verir, çalıştaylar düzenleyerek, bire bir danışmanlık vererek, ilgili video, yazılı doküman, araştırma sonuçlarını paylaşarak bu süreci hızlandırır.

Öğrenme sürecinin ve sonucunun değerlendirme yöntemleri bu dokümanın “9.Öğrencilerin Değerlendirilmesi süreci” kısmında kapsanmıştır.

4.3 - Değerlendirme

Her dönem daha fazla ders ve öğretim elemanı çiftinin yeni yönteme dönüşmesi bölüm bazında izlenir. Genelde bu izlemede kanıt olarak kullanılan araçlar:

• 
  Student ratings
  
• 
  Peer ratings
  
• 
  Peer observations
  
• 
  Self-evaluation
  
• 
  Videos
  
• 
  Student interviews
  
• 
  Exit and Alumni ratings
  
• 
  Employer ratings
  
• 
  Administrator ratings
  
• 
  Teaching scholarship
  
• 
  Teaching awards
  
• 
  Learning outcome measures
  
• 
  Teaching portfolios
  

şeklindedir. ‘Öğrenci merkezli/ kaliteli eğitim’ uygulamalarının geribildirim mekanizması en azından eğitim süresince öğrenci anketleri, mezuniyet aşaması ve sonrasında exit review ve iş dünyasının geribildirimi ile takip edilir. Her bölüm bunların seçimine ve kullanılmasına kendi karar verir ve duyurur. Öğrenci merkezli yaklaşımların tüm bölüm derslerinde uygulanması ve tüm öğretim elemanlarınca benimsenmesi bölüm başkanının sorumluğundadır.

Bitirme projesi/ lisans tezi uygulamalarının etkinliği ve sorunları bölüm tarafından ölçülür ve yıllık faaliyet raporuna yansıtılır.

Dış değerlendirici kullanımı teşvik edilir. Bu sürecin stratejik plan ve yıllık eylem planlarına yansıtılması ve gereken hazırlığın yapılması bölüm-fakülte görüşleri şeklinde rektörlükten istenir.
Öğretim Üyesi Gelişim Programı ve CTL’in faaliyetleri dolaylı olarak bölüm derslerindeki gelişimle ölçüleceği gibi, doğrudan faaliyet sonrası anket, odak grup, mülakat yoluyla da değerlendirilir.
Maaş artışına temel olan Performans Değerlendirmesinin eğitim-öğretim kısmının formüle edilmesi bu bölümdeki ölçme yöntemleri ile uyumlu olmalıdır.

4.4 - Geliştirme

Öğretim Üyesi Gelişim Programı çerçevesindeki faaliyetlerin ölçümü ve sürecin geliştirilmesi ile ilgili öneriler getirmek CTL’in, bunların değerlendirilerek hayata geçirilmesi rektörlüğün görevidir.
Öğrenci merkezli/ kaliteli eğitim alanındaki yeterlilik, kullanılacak geliştirme ve iyileştirme mekanizmaları ölçme ve değerlendirme süreçleri çalışmaya başladıktan sonra gündeme alınır, tartışılır ve benimsenir.