B) Dərslikdəki nəzəri və praktik materialların əlaqəli olması
C) Dərsliklərin hazırlanmasında elmin son nailiyyətlərinin nəzərə alınması
D) Şagirdlərin idrak səviyyələrinin nəzərə alınması
E) Dərsliklərdə zoxlu tapşırıq və çalışmaların olması
6. İnteraktiv dərslikdə nöqsan hesab edilir:
B) Nəzəri biliklərin əsaslarının sistemli izah olunması
A) İnformasiya yükünün çox olması
C) Ən zəruri informasiyaları əks etdirməklə yönəldici funksiyanı yerinə yetirməsi
D) Mühüm informasiyalar çalışma və tapşırıqlar vasitəsilə düşündürücü funksiyanı yerinə yetirməsi
E) Tədris planı və proqramı əsasında yazılması
7. Müəllim üzün metodik vəsaitin hazırlanmasında tələb edilir:
A) Şagirdlərin praktik fəaliyyətinin təmin olunması
B) Dəreslikdəki materiallara aid müxtəlif çalışma və tapşırıqların olması
C) Əyaniliklə təchiz edilməsi
D) İnteqrasiyaya aid tövsiyələrin olması
E) Təlim materiallarının müasir dünyagörüşünün formalaşmasına istiqamətləndirilməsi
8. Dərslikdə illüstrasiyaların, sxemlərin, cədvəllərin olması interaktiv dərslik hazırlanmasında hansı pedaqoji prinsipin gözlənilməsidir?
A) Təlim vaxtına yuğunluq
B) İnklüzivlik
C) Əyanilik
D) Fəal təlim üçün şəraitin yaradılması
E) Ardıcıllıq
9. Fəal təlimin başlıca məqsədi:
A) Şagirdə bir sıra keyfiyyətlər aşılamaq
B) Şagirdin sərbəstliyinin çərçivədə inkişafını təmin etmək
C) Müəllimin şagird üzərindəki hüquqlarını artırmaq
D) Şagirdin hər tərəfli inkişafına şərait yaratmaq
E) “Şagird - müəllim” əməkdaşlığı genişləndirmək
10. Əvvəlki təlim materialları əsasında sonrakı təlim materiallarının mənimsənilməsi üzün zəmin yaradılması ardıcıllığın hansı prinsipi üçün səciyyəvidir?
A) Psixoloji baxımdan
B) Təqvim - tematik baxımından
C) Məzmun baxımından
D) Bütün prinsipləri üzün səciyyəvidir
E) Məntiqi baxımdan
11. Təlim materiallarının düzülüşündə hadisələrin xronoloji ardıcıllığının gözlənilməsi ardıcıllığın hansı prinsipi üçün səciyyəvidir?
A) Məntiqi baxımdan
B) Psixoloji baxımdan
C) Təqvim - tematik baxımından
D) Məzmun baxımından
E) Bütün prinsipləri üzün səciyyəvidir
12. Təlim metodlarının bu təsnifatında – izahlı - illüstrasiyalı, yaxud reproduktiv, problem - şərh, qismən axtarış, tədqiqat metodları – əsas götürülən amil:
A) Şagirdlərin müstəqil idrak fəaliyyətinin inkişaf pillələləri
B) Hadisə və proseslərin dərk edilməsi qanunauyğunluğu
C) Şagirdlərin fəallıq dərəcəsi
D) Didaktik vəzifə və şagirdlərin müstəqillik dərəcəsi
E) Dərketmə mənbələri
13. Təlim metodlarının bu təsnifatında – tarixi təsəvvürlər və xüsusi anlayışların yaradılması metodları, ümumi anlayışların təşəkkülü metodları, zaman və məkan daxilində tarixi inkişafın dialektikasını açmaq metodları, tarixi keçmişlə müasir dövrü əlaqələndirmək metodları – əsas götürülən amil:
A) Hadisə və proseslərin dərk edilməsi qanunauyğunluğu
B) Şagirdlərin müstəqil idrak fəaliyyətinin inkişaf pillələləri
C) Hadisə və proseslərin şagirdlər tərəfindən dərk edilməsi vasitələri
D) Şagirdlərin fəallıq dərəcəsi
E) Dərketmə mənbələri
14. Yaradıcılıq düşüncəsinin məqsədi…. .
A) məsələnin həllinin yeni üsulunun axtarışı
B) məsələlərinin həllinin köhnə üsullarının təkrarı
C) bilmirəm
D) məsələlərin həllinin yeni müxtəlif üsullarının axtarışı.
E) yeni nəzəri üsulların axtarışı
15. Ənənəvi dərsi interaktiv dərsdən fərqləndirən başlıca xüsusiyyət:
A) Yaradıcılıq qabiliyyətinin inkişafına imkan yaradır
B) Təlim cütlük, qrup və kollektiv şəklində həyata kezirilir
C) Əsas diqqət biliklərin mənimsənilməsinə yönəlir
D) Dərslər seminar, disput, debat şəklində kezirilir
E) Müəllimin funksiyası istiqamətləndirici rolunda çıxış etməkdir
16. Təlim metodlarının bu təsnifatında – izahlı - illüstrasiyalı, yaxud reproduktiv, problem - şərh, qismən axtarış, tədqiqat metodları – əsas götürülən amil:
A) Hadisə və proseslərin dərk edilməsi qanunauyğunluğu
B) Şagirdlərin müstəqil idrak fəaliyyətinin inkişaf pillələləri
C) Şagirdlərin fəallıq dərəcəsi
D) Didaktik vəzifə və şagirdlərin müstəqillik dərəcəsi
E) Dərketmə mənbələri
17. Həm ənənəvi , həm də interaktiv dərsliklərə xas olan cəhət:
A) Elmi - nəzəri materiallara üstünlük verilməsi
B) Təfərrüatçılığa geniş yer verilməsi
C) Elmin son nailiyyətlərinin dərsliyə gətirilməsi
D) Deklarativ xarakterli materiallara üstünlük veriməsi
E) Monoqrafik üslubda yazılması
18. Ənənəvi təlim metodu ilə keçilən dərsə xas olan cəhət:
A) Əsas diqqət şagirdin yaradıcılıq qabiliyyətinin inkişafına verilir
B) Şagirdlərə daha zox müstəqillik verilir
C) Şagirdlərə subyekt kimi yanaşılır
D) Əsas diqqət yaddaşın məşqinə yönəldilir
E) Şagirdlərə təşəbbüskarllıq keyfiyyəti aşılanır
19. Konkretləşdirmə vasitəsidir:
A) Yerli materiallardan istifadə
B) Tipik tərcümeyi - halın tətbiq olunması
C) Vasitəsiz nitqin tətbiq edilməsi
D) Şəxsləndirmə
E) Səhnələşdirmə
20. Ənənəvi dərs üzün səciyyəvi deyil:
A) Müəllimin əsas vəzifəsi informasiyanın çatdırılması və onun mənimsənilməsi üüzn şərait yaratmaq olur.
B) Tədris prosesi daha zox müəllimin aktual hesab etdiyi məsələlərin həllinə yönəlir
C) Müəllim - sinif və ya müəllim - şagird ünsiyyəti üstünlük təşkil edir
D) Müəllim şagird münasibətlərində əməkdaşlıq üslubu üstünlük təşkil edir
E) Tərbiyəedici amil kimi əsasən təhsilin məzmunu götürülür
21. interaktiv dərslərin ənənəvi dərslərdən fərqi?
A) Onlar özündə çox illüstrasiya yığmalıdır
B) onlar nəzəriyyəyə söykənməlidir
C) onlarda monoloqijidən imtina olmalıdır
D) bu kitablarda mövzular məktəblilər tərəfindən müəyyən olunmalıdır.
E) Mövzular geniş materialı özündə saxlamalıdır
22. Ənənəvi dərsin taıkilati işlər mərhələsinə aid bəndi göstərin.
1 - Yeni biliklərin mıhkəmləndirilməsi
2 - Yeni materiala kezid (əlaqələndirmə)
3 - Davamiyyətin yoxlanılması
4 - Ev tapşırığının yoxlanılması
5 - Tədris ləvazimatının hazırlanması
6 - Ev tapçırığının verilməsi
A) 3, 5
B) 2, 3
C) 4, 6
D) 2, 4
E) 1, 2
23. Məntiqi əməliyyata aid olmayan bəndi göstərin
1 - Müqayisə
2 - Ümumiləşdirmə
3 - Mücərrədləşdirmə
4 - Sintez
5 - Müsahibə
6 - Şəkli təsvir
A) 2, 3
B) 2, 4
C) 1, 2
D) 1, 3
E) 5, 6
24. Şərh zamanı müəllimin nitqinə verilən yanlış tələblər hansılardır?
1 - Müəllimin səsinin tonu sabit olmalıdır
2 - Şərh olunan material asanlıqla tərkib hissələrinə ayrıla bilən olmalıdır
3 - Material ardıcıl və bitkin şərh olunmalıdır
4 - Müəllimin intonasiyası dəyişməməlidir
5 - Müəllim vacib müddəaları ayırmaq üçün məntiqi vurğudan, səsin tonundan istifadə etməlidir
6 - Şərhin konkretliliyi və obrazlılığı təmin olunmalıdır
A) 2, 3
B) 2, 5
C) 3, 5
D) 1, 4
E) 1, 2
25. Konkretləşdirmə vasitələri əks olunmuş bəndi göstərin.
1 - Tipik tərcümeyi - halın tətbiq olunması
2 - Vasitəsiz nitqin tətbiq edilməsi
3 - Vaxtı xarakterizə edən cəhətlərin konkretləşdirilməsi
4 - Hadisənin vaxtının konkretləşdirilməsi
5 - Səciyyəvi təfərrüatın tətbiq edilməsi
6 - Şəxsləndirmə və səhnələşdirmə
A) 3, 4
B) 1, 5
C) 2, 5
D) 1, 6
E) 2, 6
26. Müsabə zamanı bu tələblərdən hansılara müəllimin əməl etməməsi tövsiyə edilir?
1 - Sual şagirdin yaş və bilik səviyyəsinə uyğun olmalıdır
2 - Sual müzakirə olunan problemin həllini yada salmalıdır
3 - Sual öyrənilən hadisənin mühüm cəhətlərinə aid olmalıdır
4 - Sual düşündürücü olmalıdır
5 - Alternativ cavab tələb edən sual qoyulmalıdır
6 - Sual məntiqi cəhətdən yekcins olmalıdır
A) 2, 5
B) 3, 6
C) 3, 4
D) 4, 5
E) 4, 6
27. Təsvirin növləri əks olunmuş bəndi göstərin.
1 - Qısa xarakteristika
2 - Nəqletmə
3 - Müsahibə
4 - Qısa məlumat
5 - Təhlili təsvir
6 - İzah
A) 1, 5
B) 2, 6
C) 2, 3
D) 5, 6
E) 3, 4
28. İnteraktiv təlim zamanı şagirdə verilən tələblərin ardıcıllığını göstərin:
1 - istiqamətverici
2 - tədqiqatçı
3 - təşkiledici
4 - təcrübəzi
5 - məsləhətverici
6 - yaradıcı
A) 1, 2, 4
B) 2, 4, 6
C) 2, 4, 6
D) 2, 5, 6
E) 3, 4, 5
29. Ənənəvi tarix dərsinin mərhələlərini ardıcıllıqla göstərin.
1 - Təşkilati işlər
2 - Yeni material haqqında məlumat
3 - Ev tapşırığının yoxlanılması
4 - Ev tapşırığı
5 - Yeni materala kezid
6 - Möhkəmləndirmə
A) 1, 2, 6, 5, 3, 4
B) 3, 1, 2, 5, 6, 4
C) 1, 3, 5, 2, 6, 4
D) 2, 1, 6, 3, 5, 4
E) 2, 1, 3, 4, 5, 6
30. Ənənəvi və interaktiv dərslərə uyğun olanları göstərən cavab hansıdır:
I - ənənəvi,
II - interaktiv
1 - təlim cütlük, qrup və kollektiv şəklində həyata kezirilir,
2 - müəllimin istiqamətləndirici rolunda çıxış edir,
3 - dərsdə şagirdlər “obyekt” kimi çıxış edir,
4 - dərsdə şagirdlər “subyekt” kimi çıxış edir,
5 - dərslər seminar, disput və kombinəedilmiş dərs formasında keçirilir,
6 - müəllim “avtoritar” üslubda çıxış edir.
A) I - 2, 5, 6; II - 2, 4, 6
B) I - 1, 2, 4; II - 3, 4, 6
C) I - 1, 2, 5; II - 1, 3, 4
D) I - 3, 5, 6; II - 1, 2, 4
E) I - 3, 5, 6; II - 2, 3, 6
31. Tarix təlimi prosesinin qanunauyğunluğunda nəzəri məsələlərin arasındakı uyğunluğu tapın:
1 - Təlimin məqsədləri
2 - Təlimin məzmunu
3 - Təlimin nəticələri
4 - Təlimin prosesinin təşkili
5 - Şagirdlərin yaş xüsusiyyətləri
a - şəxsiyyətin formalaşmasına yönəlmiş tərbiyə və inkişaf
b - şagirdlərin təhsil, tərbiyə və inkişaf səvyyəsi
c - metodik üsulları və təlim vasitələri
d - şagirdlərin dərketmə qabiliyyətləri
e - biliklər sistemi, bacarıqlar, vərdişlər və yaradıcı fəaliyyət
A) 3 - b; 4 - s
B) 5 - d; 3 - a
C) 1 - a; 5 - d
D) 1 - b; 3 - a
E) 1 –a; 2 - e
32. Tarixdən təlim materiallarının məzmunundakı nəzəri materiallarla statistik faktların arasındakı uyğunluğu göstərən düzgün variantı tapın:
1 - Nəzəri materiallar tarixi faktlar, tarixi hadisə və proseslər
2 - Tarixi anlayışlar
3 - Xəritələr, xronologiyalar
4 - Statistikaya əsaslanan faktlar
5 - Tarixi - coğrafi adlar
6 - Tarixi - statistik faktlar
a - nəzəri materialların məzmunu şəxsiyyətin formalaşmasına kömək edir
b - tarixi anlayışlar bir xalqa, ictimai quruluşa və bir neçə ölkəyə aid olur
c - xəritələr zaman və məkanı ifadə edir
d - statistikaya əsaslanan faktlar - əşyaların, tarixi hadisələrin, qoşunların sayını bildirir
e - tarixi - coğrafi adlar - məkan münasibətlərinin lokallaşdırılmasına xidmət edir
A) 3 - s; 4 - b
B) 1 - b; 2 - c
C) 1 - a; 2 - d
D) 1 - b; 2 - d
E) 1–d; 2 - e
33. Təlim metodlarının bu təsnifatında – şifahi şərh metodları, əyanilik metodları, mətnlə iş metodları – əsas götürülən amil:
A) Dərketmə mənbələri
B) Şagirdlərin fəallıq dərəcəsi
C) Hadisə və proseslərin şagirdlər tərəfindən dərk edilməsi vasitələri
D) Didaktik vəzifə və şagirdlərin müstəqillik dərəcələri
E) Şagirdlərin müstəqil idrak fəaliyyətinin inkişaf pillələləri
34. Tarix və mədəniyyət abidələrinin tarixi abidələr qrupuna aiddir:
A) Elm və texnikanın inkişafı
B) Qayaüstü rəsmlər
C) Dekorativ incəsənət əsərləri
D) Qədim əlyazmalar
E) Qədim yaşayış məskənlərinin qalıqları
35. Şərh zamanı müəllimin nitqinə verilən yanlış tələblər hansılardır?
1 - Şərh olunan material asanlıqla tərkib hissələrinə ayrıla bilən olmalıdır
2 - Material ardıcıl və bitkin şərh olunmalıdır
3 - Müəllimin səsinin tonu sabit olmalıdır
4 - Şərhin konkretliliyi və obrazlılığı təmin olunmalıdır
5 - Müəllimin intonasiyası dəyişməməlidir
6 - Müəllim vacib müddəaları ayırmaq üçün məntiqi vurğudan, səsin tonundan istifadə etməlidir
A) 2, 3
B) 2, 5
C) 1, 4
D) 1, 2
E) 3, 5
36. Konkretləşdirmə vasitələri əks olunmuş bəndi göstərin.
1 - Tipik tərcümeyi - halın tətbiq olunması
2 - Vasitəsiz nitqin tətbiq edilməsi
3 - Vaxtı xarakterizə edən cəhətlərin konkretləşdirilməsi
4 - Hadisənin vaxtının konkretləşdirilməsi
5 - Səciyyəvi təfərrüatın tətbiq edilməsi
6 - Şəxsləndirmə və səhnələşdirmə
A) 1, 5
B) 2, 5
C) 3, 4
D) 1, 6
E) 2, 6
37. Qiymətləndirmə nədir sualının dolğun cavabı:
A) İstənilən prosesin təkmilləşdirilməsini təmin edən bir mexanizmdir.
B) Müasir təlim zamanı dərs prosesində həyata kezirilməyən bir prosesdir
C) Son nəticəyə əsaslanan bir prosesdir
D) Şagirdlərin marağını əks etdirən bir prosesdir
E) Dərsin yekun prosesidi
##num= 21// level= 1// sumtest=31 // name= İnteraktiv dərsdə yoxlama və qiymətləndirmə. Debat və diskussiyaların rolu //
1. Qiymətləndirmə nədir sualının dolğun cavabı:
A) Müasir təlim zamanı dərs prosesində həyata kezirilməyən bir prosesdir
B) Son nəticəyə əsaslanan bir prosesdir
C) İstənilən prosesin təkmilləşdirilməsini təmin edən bir mexanizmdir
D) Şagirdlərin marağını əks etdirən bir prosesdir
E) Dərsin yekun prosesidir.
2. Tarix və mədəniyyət abidələrinin tarixi abidələr qrupuna aiddir:
A) Qayaüstü rəsmlər
B) Elm və texnikanın inkişafı
C) Dekorativ incəsənət əsərləri
D) Qədim əlyazmalar
E) Qədim yaşayış məskənlərinin qalıqları
3. Problem - idraki vəzifə ənənəvi dərsin adətən hansı mərhələsində qoyulur?
A) Təşkilati işlər
B) Ev tapşırığının verilməsi
C) Möhkəmləndirmə
D) Yeni materiala keçid (yeni materialın qavranılmasına hazırlıq)
E) Yeni məterial haqqında məlumat
4. İnteraktiv dərslikdə nöqsan hesab edilir:
A) Nəzəri biliklərin əsaslarının sistemli izah olunması
B) Ən zəruri informasiyaları əks etdirməklə yönəldici funksiyanı yerinə yetirməsi
C) İnformasiya yükünün çox olması
D) Mühüm informasiyalar çalışma və tapşırıqlar vasitəsilə düşündürücü funksiyanı yerinə yetirməsi
E) Tədris planı və proqramı əsasında yazılması
5. Dərsliyin interaktiv xarakterə malik olmasının göstəricisidir:
A) Nəzəri və praktik materialların əlaqələndirilərək vahid istiqamətə yönəldilməsi
B) Materialların xronoloji ardıcıllıqla yerləşdirilməsi
C) Didaktikanın sadədən mürəkkəbə prinsipinə əməl edilməsi
D) İnteqrativ materialların olması
E) Şagirdlərin müstəqil işləməsi üçün çalışma və tapşırıqların olması
6. Tarix və mədəniyyət abidələrinin tarixi abidələr qrupuna aiddir
A) Qayaüstü rəsmlər
B) Elm və texnikanın inkişafı
C) Dekorativ incəsənət əsərləri
D) Qədim əlyazmalar
E) Qədim yaşayış məskənlərinin qalıqları
7. Tarix və mədəniyyət abidələrinin arxeoloji abidələr qrupuna aid deyil:
A) Qazıntılar zamanı aşkar edilmiş qədim yaşayış məskənlərinin qalıqları
B) İdarəçilik orqanlarının aktları
C) Nadir nəşrlər
D) Dövlət xadimlərinin həyatı ilə bağlı xatirə yerləri
E) Qədim əlyazmalar və arxiv sənədləri
8. Tarix və mədəniyyət abidələrinin tarixi abidələr qrupuna aiddir:
A) elm və texnikanın inkişafı
B) incəsənət xadimlərinin həyatı ilə bağlı binlar
C) Qarxeloji qazıntı zamanı aşkar edilmiş müdafiə qurğuları
D) Dekorativ incəsənət əsərləri
E) Memarlıq ansamblları və kompleksləri
9. Tarixi təzahür, hadisə, proses və s. müəyyənləşdirilməsini və qiymətləndirilməsini tələb edən testlər hansı qrup testə aid edilir?