Tez özetleri Astronomi ve Uzay Bilimleri Anabilim Dalı

SU ÜRÜNLERİ AVLAMA VE İŞLEME TEKNOLOJİSİ ANABİLİM DALI

ŞAKALAR Ergün
Tez Adı : Işınlanmış Balıkta Doz Tahmininde Kullanılmak Üzere Dna Temelli

Moleküler Metodolojilerin Geliştirilmesi

Danışman : Prof. Dr. Sühendan MOL

Anabilim Dalı : Avlama Ve İşleme Teknolojisi

Programı : İşleme Teknolojisi

Mezuniyet Yılı : 2013

Tez Savunma Jürisi : Prof. Dr. Sühendan MOL

Prof. Dr. Özkan ÖZDEN

Prof. Dr. Olcay HİSAR

Doç. Dr. Ali AYDIN

Doç Dr. M. Fatih ABASIYANIK


Işınlanmış Balıkta Doz Tahmininde Kullanılmak Üzere Dna Temelli

Moleküler Metodolojilerin Geliştirilmesi
Bu çalışmada ışınlanmış balıketlerinin ışınlanıp ışınlanmadığını ve balıketine ne kadar ışınlama yapıldığını tahmin edebilen metodolojilerin geliştirilmesi amacı ile RAPD ve real-time PCR teknikleri kullanılmıştır. Alabalık (Oncorhynchus mykiss) örnekleri gamma cell’de 0,250, 0,500, 1, 3, 5, 7 ve 9 kGy ışınlama dozlarına maruz bırakılmıştır. Işınlanan örneklerden depolanmadan önce ve depolandıktan sonra DNA izolasyonları yapılmıştır. Hem çekirdek DNA hem de mitokondriyal DNA üzerindeki farklı uzunluktaki bölgelere primer tasarlanmıştır. Tasarlanan herbir primer, ışınlanmış örneklerin DNA’larını amplifiye etmede için kullanılmıştır. Mitokondriyal ve çekirdeksel DNA ya ait olan amplikon eğrileri ve bu eğriler arasındaki korelasyonlar elde edilmilştir. 18S RNA geninin 519 bç uzunluğundaki bölgesi en iyi korelasyon değerlerini sağlanmıştır. Bu korelasyon değerlerinden elde edilen standart eğri verileri kullanılarak balık etine uygulanan ışınlama dozu ve her bir dozun DNA’ ya verdiği zarar hesaplanmıştır. Işınlamış balıkların DNA’larında rastgele amplifikasyonlar yapmak için ERP primerleri tasarlandı ve RAPD PCR uygulanmıştır ve amplikonların agaroz jel profilleri çıkarıldı. Ek olarak bu çalışmada geliştirilen moleküler metodolojilerin doğrulamasını yapmak amacıyla ışınlanmış her bir örnekte meydana gelen DNA parçalanmaları Komet Deneyi ile tespit edilmiştir. Sonuç olarak ışınlanmış alabalık etinin kalitatif analizine kolayca imkan verebilen ve uygulanan dozun kantitatif tahminlerinin yapılabildiği iki moleküler metodoloji tasarlanmıştır. Tasarlanan bu metodolojiler yaklaşık 0.5 kGy ddüşük doz uygulamasına kadar ışınlanmış ve üç ay süre ile depolanmış alabalık etlerinin analizlerine imkan sağlamaktadır.