Тошкент кимё – технология институти

4. Plastmassalarni yonuvchanligini aniqlash 
Ko`pincha 
amalda 
plastmassalarni 
yonqinga 
bo`lgan 
chidamliligini 
aniqlaShga to`qri keladi, buni ko`p qo`llaniladigan usullardan biri "olovli truba" 
yordamida amalga oShiriladi. 
Bu usul bilan plastmassa namunasi qisqa vaqt ichida ochiq alanga ustida 
yoqiladi, uning mustaxil yoniSh va tutab yoniSh vaqti aniqlanadi hamda uning 
yo`qotgan massasi qisoblanadi.
5. Plastmassalarning dielektrik xossalari 
Plastmassalarning dielektrik xossalarisolishtirma elektr qarshilik, solishtirma 
hajmiy elektr qarshilik, edektrik mustahkamlik (teShib o`tuvchi kuchlaniSh), 
dielektrik yo`qotiShning tangens burchagi va dielektrik singdiruvchanlik kabi 
ko`rsatkichlar bilan xarakterlanadi.
5.1. Elektr mustahkamlikni tekshirish 
Bu ko`rsatkich namuna qalinligining har bir millimetriga mos kelgan teShib 
o`tuvchi kuchlaniSh bilan ifodalanadi va quyidagi formula yordamida topiladi: 
U
m
E
m
= ——; kg/mm 
h
bu erda:
U
m
- teshib o`tuvchi kuchlanish, kV; 
h - namuna qalinligi, mm; 

---

31 
5.2. Dielektrik yo`qotiShning tangens burchagi va dielektrik 
singdiruvchanligini aniqlash 
Dielektrik qiziShi natijasida yo`qolgan elektr energiya elektr yo`qotiShning 
tangens burchagi orqali aniqlanadi. Bu tangens burchagi o`ziga berilgan elektr 
energiyasini sochiSh qobiliyatini xarakterlaydi. Polimer materiallarda dielektrik 
yo`qotiShning tangens burchagi qanchalik kichik bo`lsa, uning dielektrik xossasi 
Shunchalik yaxShi bo`ladi va aksincha.
Dielektrik singdiruvchanlik "E" yoki izolyatsion materialning dielektrik 
doimiysi deb, berilgan izolyatrli kondensator siqimining havo izolyatorlik 
kondensator siqimi nisbatiga aytiladi.