Hu hecesi açık hecedir. Hû hecesi ise kapalıdır. Ayrıca sonu sessizle biten hub gibi heceler de kapalı hecedir.
B)OLAY ÇEVRESİNDE OLUŞAN METİNLER
Bu dönemde olay çevresinde oluşan metinler destanlar ve mesnevilerdir.
DESTANLAR
Bu dönem destanlarındaki zihniyet destan döneminde olduğu gibi ırki ve mitolojik değildir. Dinseldir. Fetih ve gaza ruhuyla ilgili bu zihniyetin ardında İslamiyet’i yayma kaygısı veya kâfir milletler karşısında başarılı olma güdüsü ön plandadır. Bu yüzden kahramanlar birer idol hale getirilmiştir.
1.BATTALNAMELER: Seyyid Battal Gazi üzerine yazılmış olay merkezli eserlere “battalname” denir.
“Battal” , gerçekte önce Araplar içinde yaşayıp kahramanlaşmış sonra Türk hayal gücünün yardımıyla bir Türk kahramana dönüştürülmüştür.
Not: Battal Gazi’nin hem Araplar için hem de Türkler için bir kahraman olması dönemin zihniyetinin fetih ve gaza zihniyeti olduğunun göstergesidir.
“Battal”, Türkçede “kahraman” anlamına gelir. Anadolu Müslümanlaştırılırken Türklere bir rol-model gerekmiş, böylece Battal adlı bir kahraman yaratılmıştır. Bu anlamda Battal, tıpkı Danişmend Gazi, Sarı Saltuk gibi aynı zihniyet etrafında bütünleşmiş kahramanlardandır.
Battalnameler, 11-13.Yüzyıllar arasındaki sözlü kültürün yazıya dökümüdür. Bildiğimiz gibi destanlar önce sözlü başlar.
Battalnamelere göre Battal Gazi, Hz. Ali soyundan bir “seyyid” kişidir. Daha çocukluğunda dini ilimleri, savaş yöntemlerini öğrenmiştir; bütün dillere vakıftır. Keşiş kılığında manastırlara girer, rahiplerle tartışarak onları Müslümanlaştırır. Zor durumda kaldığında Hz. Hızır ona yardım eder. Battal, perilerle dost olduğu gibi cadı ve devlerle de savaşır. Dualar okuyarak onların oyunlarını ve büyülerini bozar. Battal, ateşte yanmaz; vahşi hayvanlar onun emirlerine uyar. Battal’ın silahları Şehname kahramanları olan Dahhak’ın, Zaloğlu Rüstem’in ve Hz. Hamza’nın silahlarıdır. O, kâfirlerle savaşır, onları imana çağırır. Kabul etmeyenleri gebertir.
Battal destanlarında Müslüman-Hıristiyan çatışması Malatya merkez alınarak yapılır. Battal adlı kişi, Türklerin alp tipi ile tasavvufun eren tipini birleştiren bir ideal kişidir. O bir alperen olarak hayal edilmiştir. Bu rol-modelin ardındaki sözlü kültür, 8.Yüzyıl’dan 11.Yüzyıl’a kadar oluşan menkıbevi kültürdür.
Dostları ilə paylaş: |
