TüRKİYE’de interneti İncelemek konulu

Gizlilik ve İnternet

Egemenlik ve yargı yetkisi konusu dışında İnternetin düzenlenmesi önündeki ikinci temel engel kullanıcıların gizliliğidir. İnternette kullanıcılarla ilgili bilinen tek şey bilgisayarlarının IP adresleridir. Kullanıcıların kimlikleri gizlidir (anonymity) ya da takma isim kullanmaktadırlar (pseudonymity). Kullanıcıların kimlikleri hakkındaki bilgileri ancak onların açıkladıkları kadar bilebilirsiniz. Kullanıcıların gizliliğinin beraberinde getirdiği husus ise kullanıcıların milliyetlerinin bilinmemesidir. Kullanıcılarının milliyeti ve bulundukları yerin bilinmemesi onlara hangi devletin hukukunun uygulanacağının belli olmaması sonucunu doğurur. Ağ üzerinde kişilerin kimliğini tespit çok güç iken ağa erişimde kullanıcıların kimliklerini tespit etmek mümkündür.^x Bu durum ilk olarak ABD’de bir sorun olarak ortaya çıkmış, AOL firmasının bu bilgiyi vermesinden sonra asker olduğu anlaşılan kullanıcı ordudan ihraç edilmişti. Bu olaydan sonra AOL bir daha böyle bilgilerin verilmeyeceğini kullanıcılarına taahhüt etmiştir. Fakat yine belirtmekte yarar var bu bilgi sadece abone bilgisi niteliğindedir. Hangi mekândan bağlanıldığını belirtmez, sadece abone olan kişinin kimliğini belirtir. Yani aboneden başkasının hesabı kullanması durumunda ya da ön ödemeli paketler kullanıldığında bu tespit de işe yaramaz.

Kullanıcıların milliyetlerinin belli olmaması içerik düzenlemeleri açısından çok önemli bir durumdur. İnternette çok dilli olarak içerik sağlayan pek çok site vardır. Bunlar eğer klasik anlamda yayıncılık yapıyor olsalardı ilgili devletlerin yasalarına tabi olacaklardı. Yahoo France davasında bilirkişiler sundukları raporda Fransa’dan İnternete erişimin %70’inin Fransız olduğunun ilgililerin IP adresleri yoluyla tespit edilebildiğini belirtmişlerdir (kalan %30 AOL abonesiydi ve hepsi ABD’nin bir şehrinde görülmekteydi)^xi. Ayrıca Yahoo’nun Fransız kullanıcılarına sitesinde Fransız firmalarının reklamlarını yayınladığını da tespit edilmişti. Bu bilgiler ışığında Fransız mahkemesi Yahoo’nun Naziler ile ilgili içeriği kaldırması ve para cezası ödemesine hükmetmiştir. Bu kararda da ulusal organların İnterneti düzenleme konusundaki isteği açıkça görülmektedir, fakat gerçekten başarıya ulaşabilmekteler mi?

Gizlilik İnterneti cazip kılan önemli özelliklerinden biri; gerçek dünyanın getirdiği sınırlamalar yüzünden kendini özgürce ifade edemeyen bireyler siberuzamda isimsiz ya da takma isimler altında dilediklerini ifade edebilmektedirler. Çağdaş demokrasiler için bunun anlamı çok önemli değildir. Ancak demokratik rejimlerle idare edilmeyen ülkelerde kendilerini özgürce ifade etme hakkından mahrum bulunan yüzbinlerce insan için İnternet tek çıkış yoludur. Zaten içerik düzenlemesi yapmak için İnternet altyapısına en çok müdahale bu ülkelerden gelmektedir. Örneğin Çin’de yakın zamana kadar bilgisayar modemleri izinle satılmakta idi. Modem alacak kişi aldığı modemin seri numarası ve diğer bilgileri polise gidip adına tescil etmek zorunda idi. İnternet üzerinde Çin yasalarının suç saydığı herhangi bir fiil işlendiğinde ilgili modemin sahibi bu suçun faili olarak kabul edilmekteydi. Halen Çin’den İnternete erişim çok güçlü filtrelerden geçerek ve uygun olmayan sitelere erişimin ağır cezai sorumluluk riskini alarak mümkün olmaktadır.