TüRKİYE’Nİn yönetim yapisi ders notu kamu yönetiMİ

BÜROKRASİNİN ÖZELLİKLERİ

1. Yasalarla Düzenlenmiş Yetki Alanı : Bürokratik yapılarda amaçların gerçekleştirilebilmesi için gerekli düzenli çalışmalar, resmi görevler olarak belirli bir biçimde dağıtılır. Bu görevlerin yerine getirilmesi için gerekli emir ve yaptırımlar kurallara bağlanır.

2. Görev Hiyerarşisi ve Otoritenin Kademelenmesi : Bürokratik örgütte görevler hiyerarşik bir düzen içinde yürütülür. Bu düzen sayesinde, alt birimler üstlerin denetimi ve gözetimi altına girer.

3. Yönetimin Yazılı Belgelere Dayandırılması : Çağdaş bürokrasilerde yönetim yazılı belgelere dayanarak gerektiğinde kullanılmak üzere saklanır.

4. Yetki ve Görevlerde Uzmanlaşma: Uzmanlaşma, iş bölümünün bir sonucudur . İş bölümüyle ortaya çıkan çeşitli faaliyet alanlarında çalışanlar, yaptıkları işte kısa zamanda uzmanlaşırlar.

5. Kurallara Bağlılık ve Biçimsellik : Bürokrasi yazılı ve resmi kurallara göre işler ve büroya dayanır. Kurallar, bürokraside çalışanların sorumluluğunu, karşılıklı ilişkilerini ve yetkilerini tanımlar.

6. Gayrişahsîlik: İdeal bir memur, işleri, sevgi ve nefret gibi duygusallıktan uzak, vatandaşlara karşı davranışı, kişisel düşüncelere değil, akılcı bir yönetim anlayışına dayanır.

7. Kariyer Yapısı: Bürokraside memuriyet bir "meslek"tir. Memurluk mesleği, belirli esaslara dayalı bir terfi sistemi içerisinde yürütülür. Çalışanlar kariyer yapısı içinde uzmanlıklarına ve kıdemlerine bağlı olarak memuriyetin daha üst basamaklarına yükselirler.

8. Kamu ve Özel Hayatın Ayrışması: Bürokrasi genel olarak resmi faaliyet ile özel yaşam alanını birbirinden ayrıştırmıştır. Bürokratik örgüt, personelin kişiliğinden ayrı bir varlıktır
WEBER’E GÖRE BÜROKRASİ TÜRLERİ

Patrimonyal (geleneksel) Bürokrasi	Rasyonel Bürokrasi
Sözleşme esasına göre atanan görevlilere değil , hür olmayan memurlara dayanmaktadır. Kölelik sisteminin yaygın olduğu dönemlerdeki idari örgütleri anlatır. İrsi değerler ve statüler, kişisel ilişkiler, özel işlerle kamu hizmetlerinin birbirine karışması gibi unsurlar hâkim nitelik taşımaktadır. Geleneksel yöneticilere dayanmaktadır.	Gayrişahsî, rasyonel, idari düzenlemeler ve yasalarla belirlenmiş yapı ve davranışlara dayanmaktadır. Bu bürokrasi biçiminde, memuriyet bir meslektir. Memurun sadakati, kişiye değil, büronun ya da resmi dairenin amacını ve faaliyetlerini düzenleyen kurallaradır

BÜROKRASİNİN GÜÇ KAYNAKLARI

1. Bilgi (enformasyon) ve uzmanlık,

2. Hızlı karar alabilme özelliği,

3. Daimi ve istikrarlı bir statünün avantajları,

4. Kurum ideolojisi,

5. Profesyonellik,

6. Bakanlık modeli dışında özerk olarak örgütlenebilme,

7. Plan ve bütçe gibi teknik fonksiyonları kontrol,

8. Kamu politikalarında etkili olmayı sağlayan danışma kurullarını elinde tutma
SİYASİ KURUMLARIN GÜÇ KAYNAKLARI

1. Siyasi kurumların meşruiyeti,

2. Kamu bürokrasileri için gerekli olan paranın bütçe süreci içinde dağıtılması yetkisine sahip olmaları,

3. Halkı temsil niteliği,

4. Alternatif uzman personel (özel danışmanlar),

5. Siyasi partiler.

BÜROKRASİNİN DEMOKRASİ AÇISINDAN TAŞIDIĞI OLUMSUZLUKLAR

• 
  Bürokrasi, toplumda çok büyük güç eşitsizlikleri ya da dengesizlikleri meydana getirmektedir.
  
• 
  Bürokrasi, siyasi gücü artırmak ya da baskıcı bir devlet yönetimi oluşturmak isteyen siyasi ve bürokratik elitin aleti olabilir.
  
• 
  Bürokrasi, siyasi bakımdan tarafsız bir kurum olması gerekirken, idari gücü ve yeteneği sebebiyle bundan sapabilmektedir.
  
• 
  Demokrasinin "aracı kurumları" olarak nitelendirilen örgütler, özellikle gelişmiş ülkelerde, günümüzde çok daha bürokratik hale geldiklerinden gönüllü kuruluşlardaki bu bürokratikleşme eğilimi, demokratik katılımın bu önemli kaynağını verimsizleştirmektedir.
  

BÜROKRASİNİN DEMOKRASİYE KATKILARI

• 
  Bürokrasi, demokratik bir toplumda siyasi bozulmayı ya da yolsuzluğu azaltır; eşitlik, tarafsızlık ve yasallık gibi bazı demokratik değerlerin ve uygulamaların bekçiliğini yapar.
  
• 
  Bürokrasilerde uygulanan rasyonel personel politikası, teknik niteliklere dayanacağı için, işe girme ve yükselmelerdeki adaletsizlikleri azaltır.
  
• 
  Düşük yaşama standardının demokrasinin gelişmesini olumsuz yönde etkilediği de bir gerçektir. Toplumun büyük bir kısmı, asgari ekonomik ihtiyaçlarını karşılamak için geçim yolları arıyorsa, böyle durumda siyasi hürriyetlerin geliştirilmesi ve hatta korunması için gerekli ilgiyi gösteremez. Bu şartlar içinde olan kişilerin yönetime daha az katılmaları ve kendilerini ekonomik sefaletten kurtaracağını vadeden yalanlara inanma ihtimali yüksektir.
  

BÜROKRASİNİN OLUMSUZLUKLARI

1.Bürokratik personelin, verimli ve etkili çalışabilmesi için, kurallara sıkı bir şekilde bağlı kalarak hareket etmesi gerekir. Bu da, bürokratların, değişen şartlara ve ihtiyaçlara göre hareket etme gücünü sınırlandırır.

2. Bürokraside memur, makinenin dişlisi gibidir; örgütün bir parçasına uyan ve bu amaçla kullanılan standart ve gayrişahsî bir varlıktır. Bu sebeple memur, bürokratik sistemin işleyişine müdahale ederek kişisel olarak düzeltme yapma imkânından faydalanamaz.

3. Bürokrasi, rasyonel düzenlemelere göre işleyen bir mekanizma olmayarak, bürokraside keyfi ve taraflı olarak konulmuş kurallar bulunmaktadır.

4. Bürokratik örgütlerde formel (resmi-şekli) yapı her şeyi ifade etmez. Uygulamada, informel (gayriresmi) yapı, formel yapının yerini almakta ya da onu alt üst etmektedir.

5. Resmi hiyerarşik otorite, bürokrasinin işleyişinde, teknik konularda uzman olan astlara bağımlı hale gelmektedir.

6. Bürokratik örgüt yapısı, otoritenin üstlerde toplanmasını sağlamakta ve dolayısıyla, orta ve alt kademe yöneticilerinin öncelik kullanmalarına olanak tanımamaktadır.

7. Bürokrasi, rutin hale dönüşen bir görev ve işleyiş düzenine dayanır. Bürokrasiler genellikle muhafazakâr yapılardır. Bürokratik yönetimin verimsizliğinin temelinde, söz konusu düzenin değişen şartlara ayak uyduramaması ve kendi kendini yenileyememesi yatar.

8. Personelin, etkinlik ve verimlilik amacıyla konulmuş bulunan bürokratik kural ve teknikleri kullanmak suretiyle sorumluluktan kaçmaları mümkündür. Böylece, kendilerini kuralların kastettiğinden daha dar sınırlar ve kalıplar içine koyarlar. İşin şeklinin, aslından daha önemli olduğu kanısını uyandıran uygulamalar içine girerler, inisiyatif kullanmaktan kaçınarak çözümsüzlüğe iterler ya da "hayır" demeyi tercih ederler.

9.Bürokratik örgüt yapısı, zamanla kapalı bir sistem haline dönüşmekte ve verimsizleşmektedir.

BÜROKRASİNİN OLUMSUZ YÖNLERİNİN GİDERİLMESİ

• 
  Etkin dış siyasi denetim,
  
• 
  Oldukça esnek örgütlenme,
  
• 
  İyi bir liderlik ve yönetim,
  
• 
  Kurum içinde yetki devri yoluyla orta ve alt düzeydeki yöneticilerin sorumluluklarının artırılması ve kırtasiyeciliğin önlenmesi,
  
• 
  Adil personel yönetimi,
  
• 
  İdare içi işbirliğinin geliştirilmesi,
  
• 
  Örgütteki amaçların, yöntemlerin, işlemlerin, kuralların ve sonuçların devamlı olarak gözden geçirilmesi ve basitleştirilmesi,
  
• 
  Kuralcılığa kaymayı önleyecek iyi bir iş ahlakı,
  
• 
  Etkin halkla ilişkiler,
  
• 
  İdarenin, ilgi, eleştiri ve denetim yoluyla, yönetim dışındakiler tarafından anlaşılmasının sağlanması,
  
• 
  Yasal ve kurumsal olarak yönetimde açıklığın benimsenmesi,
  
• 
  Kamunun küçültülmesi ve kamu kurumlarının rahat denetlenebilecek büyüklükte (ölçekte) tutulması,
  
• 
  Kamu kurumlarının mümkün olduğu ölçüde rekabete açılmasıdır.
  

TÜRKİYE'DE BÜROKRASİNİN SORUNLARI

Bürokrasinin Örgütsel Sorunları

• 
  Merkeziyetçilik
  
  • 
    Coğrafi merkeziyetçilik
    
  • 
    Örgütsel merkeziyetçilik
    
• 
  Örgütsel Büyüme
  
• 
  Yönetimde Gizlilik, Dışa Kapalılık
  
• 
  Yönetimde Tutuculuk
  

Bürokrasinin İşlemsel Sorunları

• 
  Kuralcılık ve Sorumluluktan Kaçma
  
• 
  Yönetimde Siyasallaşma ve Kayırmacılık
  
• 
  Yolsuzluk ve Rüşvet
  
• 
  Aracılar Yoluyla İşlemleri Yürütme
  
•