Turopereyting

20-rasm. Narx shakllanish jarayonlari.

Xizmatlar sohasida, shu jumladan, turizm sohasida narx o‘ziga xos xususiyatlarga ega:

xizmatlarning narxi chakana narx;
turpaket narxi salohiyatli xaridorning nisbiy tuyg‘ularni uyg‘otmasligi kerak;
turizm xizmatlarga bo‘lgan talab mavsumiy tavsifga ega;
xorijiy turistlar uchun taristik xizmatlar, odatda, qimmat bo‘lib, erkin almashadigan valyutada o‘rnatiladi.
Turmahsulot narxining tuzilmaviy unsurlari 21-rasmda ko‘rsatilgan.
Turmahsulotning narxini hisoblaganda, vositachilarning quyidagi rag‘batlari: dasturlarni ishlab chiqaradigan va ularni mustaqil yoki vositachilar yordamida sotadigan ulgurji turoperator rag‘bati; turoperator dasturlarini qayta sotadigan yoki o‘zlari mehmonxona o‘rinlarini oldindan band qiladigan turagentlar uchun chakana rag‘bat; turagent, turist va mehmonxona o‘rtasida vositachi sifatida maydonga chiqadigan boshqa tashkilotlar uchun rag‘batlari hisobga olinadi.
Narx-navoni hisoblab chiqayotganda, quyidagilarni e’tiborga olish kerak:
turizmdagi ayrim xizmat turlari (masalan, ekskursiyalar) turpaket qiymatiga kiritilmaydi; turistlar ularni o‘z xohishi va qiziqishi asosida buyurtma qiladilar vahaqini to‘laydilar;
guruhiy tur sharoitida bir odamga to‘g‘ri keladigan tur bahosi guruhdagi turistlar soniga bog‘liq: ularning soni qancha ko‘p bo‘lsa, bir odamga to‘g‘ri keladigan tur bahosi shuncha past bo‘ladi;
turmahsulot narxiga kiritiladigan foyda turfirma tomonidan xarajatlar tannarxiga nisbatan foiz miqdorida o‘rnatiladi (foiz miqdori aniq turmahsulotga bo‘lgan talabga bog‘liq va 1-100 % atrofida o‘zgarishi mumkin);
tur narxi turistlar tarkibining yoshiga ham bog‘liq, chunki yosh bolalar va maktab o‘quvchilariga turizmning ko‘rgina xizmatlariga tegishli chegirmalar beriladi.
Turmahsulot narxi xizmatlarning me’yoriy tannarxiga qarab, aniqlanadi. Hisob-kitob bu xizmatlar yoki tovar birligining qiymatini aniqlashdan iborat.