Ünden bugüN

HİLTON OTELİ

1955'te açılan, Türkiye'nin ve İstanbul'un ilk 5 yıldızlı oteli. Beyoğlu İlçesi'nde El-madağ-Harbiye arasında, Taksim Gezi-si'nin kuzey ucundadır.

1939 tarihli Prost Plam'nda Taksim-Harbiye-Maçka aksı üzerinde geliştirilmesi öngörülen 2 no'lu park alanı üzerindedir.

Spor Sergi Sarayı ve Açık Hava Tiyat-rosu'na kadar kesintisiz bir yeşil alan olarak planlanan ve uygulanan Taksim Ge-zisi(->) ilk kez Hilton Oteli'nin yapımı için imara açıldı ve Gezi'nin Spor Sergi Sarayı ve Açık Hava Tiyatrosu'na olan kesintisiz yaya bağlantısı kapatıldı.

Hilton Oteli, 1952'de tanınmış Amerikalı mimarlar Skidmore, Owings ve Merrill tarafından tasarlandı. SOM Grubu olarak bilinen bu mimarların yerel danışmanı ve kollaboratörü mimar Sedad Hakkı Eldem(-<) idi. Emekli Sandığı tarafından ve Marshall Yardım Programı çerçevesinde sağlanan kredi ile gerçekleştirildi.

Hilton Oteli, Cumhuriyet dönemi mimarlığında II. Milli Mimari Dönemi'nin kapanışım örnekleyen yapılar arasında yer alır (bak. Cumhuriyet dönemi mimarlığı). Yerel ve geleneksel mimariye referans vererek içedönük bir mimari eğilimi olarak tanımlanan ve savaş süresince egemen olan II. Milli Mimari, savaş ertesinde yerini Uluslararası Üslup'a (International Style) bırakarak geriledi. Bu olguda, yayın organları kadar Hilton Oteli örneği de etkili oldu. Hilton Oteli yalnız mimarisi ile değil aynı zamanda mimarisinin işlevsel bağıntılarının işaret ettiği uluslararası otel zincirlerinin işletmecilik kurallarının da tanıtıcısı oldu.

Hilton Oteli, yaklaşık 21x100 m boyutunda bir dikdörtgenler prizması biçiminde, toplam 278 odalı 8 yatak katı ile resepsiyon, lobi, oturma salonları ve restoranlar ile yönetim ve servis hacimlerini barındıran üç kattan oluşmaktaydı. Prizmatik yatak kitlesinin altında bahçe kotunda geniş bir giriş katı düzenlenmiş, arazinin e-ğiminden yararlanılarak balo salonu ve diğer restoranlar ile mutfaklar alt kata yerleştirilmiştir.

Geniş giriş katı üzerinde pilotilerle yükselen yatak katlarının prizmatik kitlesi ile oda ve balkonların cephede oluşturduğu kafes doku ve yatay konumlu prizmasının oranları, Türkiye'de Uluslararası Üs-lup'un karakteristiği olarak algılandı ve izlendi. Yalın geometrisi, yüzeylerinin sadeliği, iç mekânlarının o yıllardaki abartısız dekorasyonu, mekânlar arası bağlantıların açık ve net oluşu ve işlevsel öncelikleri ile İstanbul'un o yıllardaki siluetine pek de uyumlu olmayan kitlesine rağmen, benimsendi.

SOM Grubu'nun Türkiye'deki partneri olan mimar Sedad Hakkı Eldem'in, Hilton Oteli projesine iki önemli katkısı oldu. Birincisi, balo salonunun, divanhane çağrışımlı haçvari planı, diğeri de girişteki uçan halı imgesini canlandıran dalgalı saçaktır.