Ünden bugüN

HAVUZBAŞI TEKKESİ

bak. ŞEYH NEVRUZ TEKKESİ

HAVYAR HANI

Galata'da Havyar Han İçi Sokağı üzerinde idi. Havyar Hanı, bulunduğu topogra-fik konumuyla tarih içinde Galata sur kapılarından Karaköy Kapısı ile İç Karaköy Kapısı arasında bulunmakla ve deniz tarafından gelen surlar için, önemli bir kesişim yeri olarak dikkatleri çekmiştir. Şimdi ise Havyar Hanı'mn bulunması gereken arsa üzerinde, Aksu İşhanı vardır.

Mimarlık tarihi itibariyle Galata suriçi
bölgesinin önemli han binalarından biri
olan Havyar Hanı, yine bölgenin büyük
bir kervansaray-han yapısı olan ve Mimar
Sinan tarafından 1544-1550 arasında ya
pılmış Rüstem Paşa ya da Kurşunlu Ker
vansaray-han ile birlikte anılırdı. Ayrıca
19. yy'da Havyar Hanı'nda bir de borsa yer
almıştır. \

Celal Esad Arseven'in Eski Galata ve Binalarinda belirttiğine göre bu han a-raştırmacı P. Gilles'in(-») verdiği bilgiler ışığında Archistraticos adındaki kilisenin temelleri üzerine yapılmıştır. Gilles zamanına kadar (1561 civarı) burada bir kilise vardı ve altında da büyük bir sarnıç bulunmaktaydı. İşte buradan Havyar Hanı' nın 1561 sonrasına ait olabileceği yaklaşımı kuvvetle doğar. Zaman içerisinde buraya büyük bir bina yapılmış ve bu binanın (Havyar Hanı) ya tiyatro ya da hükümet yapısı olduğu, yapının üzerinde bir de St. George arması bulunduğu, ayrıca burada gemiciler meclisinin toplandığı bilinmektedir. Yine Arseven, zaman içerisinde 1448 tarihli, Galata surlarına ait bir kitabenin de Havyar Hanı'mn içinde bir mağazada bulunmuş olduğunu söylemekte ve kitabesini vermektedir.

Galata üzerine yapılmış düzenli ve sistematik topografik araştırmalardan biri o-lan ve 1944'te yapılmış Schneider-Nomi-dis ikilisinin çalışmasına göre, Havyar Ha-nı'ndan sadece tonozlu bir zemin katının ayakta kaldığı anlaşılmaktadır. Bu çalışmada yer alan Galata planında, Havyar Hanı, 43 plan no'su ile işaret edilmiştir.

Bibi. A. M. Schneider-M. Is. Nomidis, Galata Topographisch-Archâologischer Plan, İst., 1944; P. Gyllius, De Topografia, Veneto, 1561; S. Byzantios, Constantinopole, Atina, 1862; A. D. Mordtmann, Historische Bilder vom Bosp-horus, İst., 1907; Celâl Esad Arseven, Eski Galata ve Binaları, îst., 1989; Müller-Wiener, Bildlexikon.

ÖZKAN EROĞLU