Ünden bugüN

HAYVANAT BAHÇESİ

36

37

HAZİNE-İ EVRAK BİNASI

lımı içinde İstanbul da yer alır. Daha güneş batmadan uçmaya başlamış bir yarasa görüldüğünde ise bu büyük olasılıkla er-kenci yarasadır (Nyctalus noctuld).

Belgrad Ormanı içinde ve Çatalca îlçe-si'nin Yalıköy mevkiinde geyik (_Cervus elaphus) ile karaca (jCapreolus capreolus) için koruma alanları oluşturulmuştur. Geyik yerleştirme alanı olarak belirlenen tek yer ise Yalova İlçesi'nin Hasanbaba mev-kiidir.

İstanbullular yakından tanıdıkları iki kemirici memeliden iri olanına lağım faresi ya da sıçan, küçük olanına fındıkfa-resi derler. En itici ve hastalık taşıma olasılığı nedeniyle en tehlikeli memeliler a-rasında sayılan bu hayvanlar kent yaşamına büyük bir başarıyla uyum sağlamışlardır. Birçok kişinin sandığı gibi lağım faresi, evlerde çok daha sık rastlanan fındık-faresinin (Muş musculus) büyümüş hali değil, bilimsel adı Rattus olan ayrı bir cinsin üyesidir. Bu hayvanlar Anadolu'da, yaygın olarak "keme" adıyla tanınır.

Sürüngenler: Memeliler dışında en çok dikkat çeken kara omurgalıları arasında tosbağa olarak da bilinen bayağı kara kaplumbağası (Testudograeca), kertenkele (Lacerta türleri), mahmuzlu yılan (Eryxja-culus), kocabaş yılan (Coluberravergieri), sucul yılan (Natrix natrix), boynuzlu engerek (Vipera ammodytes) ve çeşitli kurbağa türleri sayılabilir. Engerekler yalnız istanbul'da değil bütün Türkiye'de karşılaşılabilecek tek tehlikeli yılan grubunu oluşturur. Sucul yılan ve çukurbaş yılan da (Mahpolon manspessulanus) zehirli olmakla birlikte zehrin dişlerinin ağız gerisinde bulunması, insanlar için büyük bir tehlike yaratmalarını önler. Zehirli yılanlar ile zehirsizleri birbirinden ayırt etmek oldukça zordur. Bu konuda belirtilen özelliklerin çoğu yanıltıcıdır ve gerçek durumu yansıtmaz. Ama yılanların gövdesini kaplayan pullar tür belirlemesinde büyük ö-nem taşır. Örneğin çoğu engereğin başı üzerinde levha biçiminde genişlemiş pullar yoktur. İstanbul'da yaşayan yılan türleri arasında zehirli-zehirsiz ayrımı yaparken belki de güvenilecek en önemli özellik budur.

Bibi. A. Ertan-A. Kıhç-M. Kasparek, Türkiye'nin Önemli Kuş Alanlan, ist., 1990; N. Turan, Türkiye'nin Av ve Yaban Hayvanlan-Kuşlar, Ankara, 1990; M. Başoğlu-1. Baran, Türkiye Sürüngenleri Kısım I. Kaplumbağa ve Kertenkeleler, İzmir, 1977; M. Başoğlu-t. Baran, Türkiye Sürüngenleri, Kısım II. Yılanlar, izmir, 1980; Cumhuriyetimizin 70. Yılında Milli Parklar ve Yaban Hayatı, Ankara, 1993.

ATAY ERÎŞ