Ünden bugüN

Yavuz Çelenk,

1994

Muhyieddin Efendi'nin Meclis-i Meşayih başkanlığına atanmasıyla Kadirîliğin siyasi hayattaki rolü perçinlenmiştir.

Bu dönemde Kadirîhane meşihatı, Mehmed Sırrî Efendi'den (ö. 1811) itibaren sırasıyla aynı aileye mensup bulunan Şerif Abdurrahman Efendi (ö. 1812), Şerif Mehmed Fahreddin Efendi (ö. 1812), Mehmed Emin Efendi (ö. 1845), Ali Rıza Efendi (ö. 1887), Abdüşşekûr Efendi (ö. 1860), Mehmed Şerafeddin Efendi (ö. 1884), Ahmed Muhyieddin Efendi (ö. 1909), Abdüşşekûr Efendi ve İsmail Gavsî Efendi ile Cumhuriyet dönemine kadar yürütülmüş olup son temsilcisi Gavsî Efendi'nin oğlu Misbah ErkmenkuPdur.

Doğrudan Kadirîliğe bağlı olarak 19. yy'da suriçinde kurulan tekkelerin ilki Haseki'deki Şeyh Taha Tekkesi'dir. Taha Efendi'nin (ö. 1845) burada başlattığı Kadirî meşihatı, aynı aileden gelen Tatar Ahmed Efendi (ö. 1855), Mehmed Salih Efendi (ö. 1893) ve Hasan Taha Efendi tarafından 20. yy'ın başlarına kadar sürdürülmüştür. İkinci merkez ise Sultanahmet'teki Kaygusuz Tekkesi'dir. Bu tekkenin şeyhleri, II. Abdülhamid döneminde eski bir tarikat geleneği olarak cuma namazı sonrası Sultan Ahmed Camii'nde Kadirîhane

postnişinine vekâleten Kadirî ayini icra etmekle görevliydiler. II. Meşrutiyeften sonra bu ayinleri bizzat Kadirîhane şeyhleri üstlenmişlerdir. Tekkenin ilk postnişini Kaygusuz İbrahim Baha'dır (ö. 1873). Yerine sırasıyla halifeleri Süleyman Sabri Efendi (ö. 1880), Aksaray'da Oğlanlar Tekkesi(->) Şeyhi Şerif Ali'nin oğlu Mehmed Sururî Baba ve Mustafa Şevki Efendi geçmiştir. Mehmed Sururî Baha'nın oğlu Abdülhay Öztoprak (ö. 1961) ise Beşiktaş' taki Yahya Efendi Tekkesi'nin son Kadirî-Nakşî şeyhidir.

Sur dışında 19. yy boyunca kurulan Kadirî tekkelerinin topografik dağılımı, tarikatın Hasköy-Kasımpaşa ekseninde yoğunlaşan faaliyetlerini Boğaziçi'ne aktaran bir hat boyunca gelişme göstermiştir. Has-köy'deki Abdüsselâm Camii'ne meşihat konulmak suretiyle kurulan Abdüsselâm Camii Tekkesi'nde Süleyman Safi Efendi (ö. 1856) ile başlayan Kadirî meşihatı Abdurrahman Hüsnî Efendi (ö. 1861), Mehmed Seyfeddin Efendi (ö. 1883), Mehmed Raif Efendi (ö. 1885), Halid Efendi ve Fazıl Efendi'nin idaresinde Cumhuriyet dönemine kadar sürmüştür. Kasımpaşa'daki Aynî Ali Baba Tekkesi(-») ise 1900'de Bağdatlı Kadirî-Rıfaî şeyhlerinden Mehmed