Ünden bugüN

* !>-,•». jV-^.1 ji,' i

Karagöz saray tarafından da ilgi görmüş ve desteklenmiştir. Şenliklerde, şehzadelerin sünnet düğünlerinde Karagöz gösterilerine yer verilmiştir. L Süleyman'ın şehzadeleri için düzenlenen sünnet düğününde (1539), III. Murad'ın oğlu Mehmed'in sünnet düğününde (1582) Karagöz oynatıldığı bilinir. Esnaf loncalarının düzenlediği "esnaf teferrücü" denilen şenliklerde de Karagöz gösterilirdi.

Ramazan ayında Karagöz gösterileri daha da çoğalırdı, istanbul'un birçok semtinde mevsim kış ise kahvehanelerde, yaz ise bahçelerde veya kahvehanelerde Karagöz perdeleri kurulurdu. Kahvehanecilerle anlaşan Karagöz ustaları perdeyi kurabilmek için Zaptiye Nezareti'nden ve belediyeden izin alırlardı.

Siyasal taşlamalar da yapan Karagöz o

Karagöz, Hacivat (solda) ve istanbul ağzı konuşan Çelebi. U. Göktaş, Dünkü Karagöz, izmir, 1992

Son dönemin ünlü karagözcülerinden Hayali Memduh Bey.

Nuri Akbayar koleksiyonu

günün Istanbul'undaki sosyal ve toplumsal olayları, bozukluklan konu edinerek şiddetle eleştirmiştir. Dönemin Kirli Nigâr'ı, Bekri Mustafa'sı, Karagöz oyununda değişik tipler olarak yerlerini almışlardır. Karagöz bazı dönemlerde çeşitli nedenlerden dolayı yasaklanmıştır, imparatorlukta sosyal ve siyasal bozuklukların hâkim olduğu dönemlerde Karagöz oyunları da nezaketten ve estetikten uzaklaşmıştır.

istanbul'daki Karagöz sanatçılarının Tah-takale'de işyerleri vardı. Burada kâhya, usta, kalfa ve çıraklardan oluşan bir düzen içinde örgütlenmişlerdi. Başlarındaki kişilere de "serkâr", "pir", "serçeşme" veya "kolbaşı" adı verilirdi. Diğer esnaf kuruluşlarında olduğu gibi çıraklıktan ustalığa geçişleri "şed kuşanma" törenleriyle yapılırdı. Sanatçılar, sürekli işyerinde duran kâhya tarafından sırayla işe gönderilirdi.

Karagöz sanatçılarının hemen hepsinin mutlaka bir asal işi vardı. Karagöz oynatmayı işlerinden arta kalan zamanda yaparlardı. Tanınmış Karagöz sanatçılarının çoğu a-sıl meslekleriyle anılırdı. Hayali Berber Sa-id, Hafız Mehmed Efendi, Kâtip Salih, Yorgancı Abdullah Efendi, Hamamcı Süleyman Efendi, Camcı irfan gibi. Daha sonraları Çelebi Alaattin Mahallesi Balkapa-m Caddesi'nde bir kahvede, Mısır Carşı-sı'nın Paçacılar Kapısı'na giden caddede, Çavuşoğlu Çıkmaz Sokağı'ndaki bahçeli bir kahvede, Beyazıt'ta Simkeşhane içinde ve Galata'da bir kahvede toplanmışlardır.

Örgütlenmelerini Cumhuriyet döneminde dernekler kurarak sürdürmüşlerdir. 1934'te Camcı Han'ın (Açıkgöz) başkanlığında "Karagözü Sevenler ve Karagöz Sanatkârlarını Himaye Cemiyeti", 1957'de Hayali Küçük Ali (Muhittin Sevilen), Camcı irfan, Mazhar Baba (Gençkurt) gibi Karagöz ustaları tarafından "istanbul Umum