Ünden bugüN

İBRAHİM PAŞA MESCİDİ

Ortaköy'de, Derterdarburnu'nda, deniz kıyısında olan mescidin banisi Defterdar ibrahim Paşa'dır. 17. yy'ın ilk yarısına tarih-lenen yapı Defterdarburnu Mescidi ve Ih-

İBRAHİM PAŞA SARAYI

128

129

İBRAHİM PAŞA SARAYI

mal Paşa Camii olarak da tanınır. Yapının yakınında Lale Devri'nde (1718-1730) Ne-şatâbâd olarak anılan saray ve daha sonra yerine Melling tarafından Hatice Sultan için yaptırılan bir saray bulunuyordu. II. Mahmud döneminde (1808-1839) ve 1941' de onarım gören mescit, kagir üzerine ahşap kaplamadır, ileriye doğru bir çıkma yapan doğu yönünde yapıyı destekleyen sivil konutlara özgü eliböğründeler ilgi çekicidir. Saçak altındaki ahşap konsollar mescidi çevrelemektedir. Dikdörtgene yakın kare planlı harim bölümü düz ahşap bir tavanla örtülüdür. Yapı iki sıra dikdörtgen pencerelerle aydınlanır. Harim mekânının önünde enine dikdörtgen bir son cemaat yeri bulunur. Harime giriş sağdandır. Bu mekânda alt pencerelerin arasında kalan duvar bölümleri yalancı mermerle kaplıdır. Üst bölüm ise kalem işleriyle süslüdür.

Ahşap tavanın ortasında kalın çıtalar i-le sekizgen bir tavan göbeği içine ağaç malzemeden, altın yaldızlı, aplike bitkisel süslemeler yerleştirilmiştir. Tavanın geri kalan bölümleri asimetrik çerçeveler içine alınarak kalem işi süslemeyle bezenmiştir. Harimi kuzey ve doğu yönünden ahşap mahfil bölümleri kuşatır. Bu bölüm çıtalardan oluşturulmuş paravanlar ve güneydoğu- bölümünde de altın yaldızlı ahşap bir bölümle kapatılmıştır. Mihrabı iki yandan pilastrlarla sınırlanmıştır. Yuvarlak kemerli mihrap nişinin içi perde motifleri ve kandil motifiyle süslenmiştir. Pilastrlarm ara-

"ÎSŞ. ; f l B^'jSŞ JŞ

'MÎ'J*S= -»:"'7 °^

sında iki adet ışınlı beyzi süsleme ve ara-•sında bir ayet kitabesi yer almaktadır. Ahşap minberin iki yanına iri ölçekte, ahşap malzemeden yapılmış, yaldızlı bitkisel süslemeler aplike edilmiştir. Kuzeydoğu köşesinde ahşap vaaz kürsüsü yer alır. Mescit, süsleme unsurlarıyla II. Mahmud döneminin ampir üslubunu yansıtmaktadır.

Mescidin doğu duvarına bitişik küçük bir haziresi vardır. Son cemaat yerinden çıkan minaresi kuzeybatıdadır. Kagir minare silindir gövdelidir. Taş külahının altı bir çelenk motifiyle donatılmıştır.

Bibi. Ayvansaravî, Hadîka, II, 222-223; Raif, Mir'at, 289; Öz, istanbul Camileri, 19-20.

TARKAN OKÇUOĞLU