Ünden bugüN

KARACAAHMET MEZARLIĞI

446

447

KARACAN, ALİ NACİ

Karacaahmet Mezarlığı'nda yerleri değiştirilen ve kırılan Osmanlı dönemi mezar taşlan (solda) ve aym mezarlığın Ayrılık Çeşmesi mevkiinde kırılmak suretiyle yok edilen Osmanlı dönemi mezar taşları. Erdem Yücel

Karacaahmet Mezarlığı'mn bugünkü görünümü.

Bünyad Dinç

ği kadastral "ada" numaralarının farklı oluşundan doğan aykırılık, Karacaahmet'e ait bir bölümün mezarlık dışı sayılarak dışlanmasına ve harabiyete terk edilmesine sebebiyet vermiştir. Mezarlığın çok önemli bir bölümü olan Seyyid Ahmet Deresi ve buradaki iranlılar Mescidi(-») de son yıllarda Karacaahmet bütünlüğünden çıkarılmış durumdadır. Bostan halindeki tabii dere yatağı tahrip edilmiş ve takribi 35 dönümlük bir saha betonlanarak nakliyat şirketlerinin ambarı haline getirilmiştir.

Karacaahmet Mezarlığı topografik açıdan engebeli bir yapıya sahip oluşu ve ü-zerindeki yüzyıllar içerisinde oluşmuş çok değerli bitki örtüsüyle, içinde kuş türünden birçok canlının yaşayıp yuvalandığı büyük bir orman görünümündedir. Başta servi olmak üzere çınar, defne vb ağaçlar ile baharda çiçek açan çeşitli türdeki ağaçlar, çalılar ve çeşitli bitkileri ile doğal ancak bakımsız bir bitki örtüsüne sahiptir.

Civarında ve dahilinde Osmanlı döneminde tesis edilmiş 6 tekke ve namazgah, 3 cami, 7 çeşme, 2 mektep, l hastane ve l kireçhane bulunmaktadır. Su ihtiyacını karşılamak üzere irili ufaklı, kitabeli kita-besiz sayısız kuyu da yer alır. Çiçekçi'de-ki 1318/1900-01 tarihli Naci Bey Kuyusu ile Miskinler'deki 1303/1885-86 tarihli Ed-hem Paşa Kuyusu bunlardandır. Geçmişte bu kuruluşların tümü vakıf sistemiyle tesis edilmiş olduğundan bunların her birine görevli ve ilgililer tayin olunmuş, ayrıca mezar işleri ve defin meselesi ise Mezarcılar Kethüdalığı'nın hiyerarşik işleme sistemine bağlanmış idi. Eski taşçıların bağlı olduğu yeniçerilerin "Ehl-i Hiref" teşkilatı ve Karacaahmet'teki vakıf tıayri hizmetlilerden olan dini görevlilerle mezarlık dahilindeki ziyaretçiler, cemaatler ve bu saha dahilindeki vakıf müesseselerin mensupları, Karacaahmet'teki gündelik hayatın canlı birer parçası idiler. Mezarlık hizmetlerinin vakıf sisteminden çıkarılarak be-

lediye hizmetlerine verilmesiyle, Karaca-ahnıet'te evvelce ifa edilen tekke mensuplarının kabrine konulan kandil yağı, mezar pehlelerindeki suluklara konulan su ve nihayet kabir başında okutulan Yasin i-çin gerekli "âb-keş", "dûagû" ve "hafızlık" gibi resmi paralı memuriyetler de kalkmıştır. Böylece gravürlerdeki görüntüler hayal olmuştur.

Yeniçerilerin Hacı Bektaş Ocağı ile ilişkileri hatırlanacak olursa bu mezarlığa neden Karacaahmet Sultan Mezarlığı ismi verildiği daha iyi anlaşılır. Bölük bölük, cemaat cemaat, mıntıka mıntıka defnedilen yeniçerilerin ve onların aralarından yetişmiş olan vezir, reisülküttab, çorbacı gibi ma-kamlardaki şahısların kısım kısım bu kabristanda muntazam gömülmüş olmaları, hayattaki hiyerarşinin kabristanda da devam ettirilmiş olduğunun kanıtıdır. Çoğu yerde bir vezir veya şeyhülislamı kendi aile efradı ile yahut devrinin mülki amirleri ile yan yana gömülmüş görürüz. Bu gibi mahaller müstakil isimler ile ayrılırlar. Bu mevki ve bölümler şunlardır:

1- Çiçekçi: Selimiye Tekkesi ve karşı
sında ismail Dümbüllü'nün mezarının bu
lunduğu çevredir, ismini camiden ve bura
ya gömülmüş olan çiçekçilerden alır. Sofu
lar ve Havuzkapısı bölümleri vardır. Bu
radaki havuz, kemik bakiyelerinin toplan
dığı havuzdur.

2- Duvardibi: Dört yol ağzında sutera-
zisinin bulunduğu geniş mezarlık sahası
dır. Hanya fatihi Gazi Yusuf Paşa'nın (l645)
kabri de buradadır (8. ada).

3- Harmanlık Nuhkuyusu Caddesi a-
şağısmdaki Karacaahmet Mezarlık Memur-
luğu'nun alt ve yan tarafıdır. Tabamyassı
ve Divitçiler bölümleri vardır (3. ada).

4- Hattatlar: Şeyh Hamdullah'm(->)
gömülü olduğu bölgedir (9. ada).