Ünden bugüN

KAVAFYAN KONAĞI

Bebek'te, Yoğurtçu Zülfü Sokağı'nda İstanbul'un ayakta duran en eski konağı. 1751' de inşa edilmiştir. Bu tarih, yapının altındaki bir kuyu taşında bulunmuştur. Bugün konağın yalnızca harem bölümü ayaktadır. III. Ahmed döneminde (1703-1730) Sad-

razam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'nın girişimiyle başlayan ve 18. yy'ın ikinci yansında Boğaziçi'nin en uzak köylerine kadar uzanan imar faaliyeti, Bebek'in itibarlı bir yerleşim merkezi olarak gelişmesine neden olmuştu. Bu girişimin bir örneği o-lan Kavafyan Konağı'nm ilk sahibinin kim olduğu bilinmemektedir.

Konak ve bahçesi iki taraftan yol ile çevrilmiştir. Meyilli bir araziye oturan Kavafyan Konağı üç seviyede bahçeye açılmaktadır. Konağın zemin katındaki avlu-bah-çe, taşlık ve cümle kapısı aynı seviyededir. Bina gayet kaliteli bir yapı tekniğiyle inşa edilmiştir. Üç kadı cephe, iki sokak tarafında muntazam kesme taş duvarlı bir kaideye oturmaktadır. Zemin katındaki büyük taşlık, iki oda hariç, konağın altının tümünü kaplar. Ahır, arabalık, seyis ve a-rabacı odalarının yer aldığı anlaşılan bu katta üzerinde konağın inşa tarihi bulunan mermer kuyu taşı vardır. Zemin katın av-lu-bahçeye açılan bölümünde sokağa bakış imkânı da sağlanıyordu. Taşlıktaki ahşap kemerler ve sütunlar üst katı taşımaktadır. Üst kadara çıkan ahşap iç merdiven iki kolludur. Daha yukarıda bu merdiven duvarlar arasında kalmaktadır. Taşlığın tavanı kemerle ayrılmış pasalı tiptedir. Köşedeki iki odanın tavanları ise çapraz şişe taksimatlıdır.

Zemin katındaki avlu-bahçeden üst bahçeye taştan bir dış merdiven ile çıkılmaktadır. Bu merdiven sağda harem kapısının önündeki sahanlığa varmaktadır. Sol tarafta ise ikinci seviyede yer alan bahçe bulunmaktadır. Sokağa açılan bahçe kapısı da buradadır ve birinci kata dışarıdan bu bahçe kapısı yoluyla da girilir. Bahçe kapısının önünde sahanlığa çıkan dış merdiven, bundan sonra konağın en üst katındaki gelin odasının altındaki direkliğin içinden geçerek sola döner ve bir üst seviyedeki bahçeye çıkar. Üst bahçenin meyilli yan sokak boyunca yükselen duvarı üzerindeki izlerden konak selamlığının burada olduğu anlaşılmaktadır. Konağın arka tarafına devam eden ikinci seviyedeki bahçede yer almış olan hamam ve mutfak da yıkılmıştır.

Kavafyan Konağı'nm zemin üzerindeki kat planları merkezi sofa tipindedir. Sofalar, köşeleri pahlı ve ikişer eyvanlıdır. Konağın dört köşesinde köşe odaları yer alırken, daha dar tutulmuş olan ikinci eksen üzerinde eyvanların yerine merdiven ve birer küçük oda yerleştirilmiştir. Üçüncü katta sofanın iki ucundaki eyvanlar sokağa ve bahçeye uzanan çıkmalarla genişletilmiştir. Bu katta evin güney tarafına II. Mahmud döneminde (1808-1839) eklenmiş olduğu anlaşılan bina, eliböğründeler-le taşınan gelin odası dışında, yapıldığı tarihteki durumunu hemen hemen korumuştur.

Her iki katın tavanlan çapraz çubukludur. En üst kat en fazla itibarlı olandır. Burada iki köşe odasının tavanı, diğerlerinden farklı olarak çift şişeli yapılmıştır. Kubbe, duvar, yüklük, resim ve nakışla-nyla dikkati çeken Kavafyan Konağı'nda tavanların tümü, hattâ dış kaplamalarının