ÜSTÜn yetenekli Çocuklar biLDİRİler kitabi

Ey, S. ve diğerleri. (2000). Attitudes and Factors Related to Seeking Mental Health Treatment among Medical and Dental Students. Journal of College Student Psychotherapy, Vol. 14, 23-39.

Frost, R. O. & others. (1990). The Dimensional of Perfectionism, Cognitive Therapy and Research, Vol.14(5), 449-468.

Hallahan, D. P. & Kaufman, J. M. (1991). Exceptional Children: Introduction to Special Education, Prentice Hall, Englewood Cliffts, New Jersey.

Hamachek, D. E. (1978). Psychodynamics of Normal and Neurotic Perfectionism. Psychology, Vol. 15, 27-33.

Hembree, R. & Heppner, P. P. (1988). Corelates, Causes, Effects and Treatment Text Anxiety. Review of Educational Research, Vol. 58, 47-49.

Hembree, R. (1988). Corelates, Causes, Effects and Treatment Text Anxiety. Review of Educational Research, Vol. 58, 47-49.

Hewitt, P. L. & Flett, G. L. (1991b). Perfectionism in the Self and Social Context: Conceptualization, Assessment and Association with Psychopathology. Journal of Personality and Social Psychology, Vol. 60(3), 456-47.

Hewitt, P. L. & others. (1992). Perfectionism and Suicide potential. British Journal of Clinical Psychology, Vol. 31, 181-190.

Hewitt, P. L. & Flett, G. L. (1993). Dimensions of Perfectionism, Daily Stress and Depression. A Test of the Specific Vulnarability Hypothesis. Journal of Abnormal Psychology, Vol. 102, 58-65.

Hoge, R. D. & Renzulli, J. S. (1993). Exploring the Link between Giftedness and Self Concept. Review of Educational Research, Vol. 63(4), 449-466.

Hollender. M. H. (1965). Perfectionism. Comprehensive Psychiatry, Vol. 6, 94-103.

Horney, K. (1996). Nevrozlar ve İnsan Gelişimi, Çev: Selçuk BUDAK, Öteki Yayınevi, Ankara.

Karnes, F. A. & D’lllo, V. D. (1991). Locus of Control in Rural Southern Elementary Gifted Students. Psychological Reports, Vol. 69(3), 927-932.

Locicero, K. A. & Ashby, J. S. (2000). Multidimensional Perfectionism in Middle School Age Gifted Students: A Comparison to Peers from the General Cohort. Roeper Review, Vol. 22(3),182-185.

Mor, S. & others (1995). Perfectionism, Control and Components of Performance Anxiety in Professional Artists. Cognitive Therapy and Research, Vol. 19(2), 207-225.

Onwuegbuze, A. J. & Daley, C. E. (1999). Perfectionism and Statistic Anxiety. Personality and Individual Differences, Vol. 26, 1089-1102.

Orange, C. (1997). Gifted Students and Perfectionism. Roeper Review, Vol. 20(1), 39-41.

Ozbay, Y. (2002). The Mediating Effects of Perfectionism and Coping on Test Anxiety of Gifted and Non-Gifted High School Seniors. 23th International Conferance of Stres and Anxiety, Melbourne, Australia.

Pacht, A. R. B. (1984). Peflections on Perfection. American Psychologist, Vol. 39, 386-390.

Parker, W. D. (1997). An Emprical Typology of Perfectionism in Academicaly Talented Childre. American Educational Research Journal, Vol. 34, 545-562.

Parker, W. D. & Mills, C. J. (1996). The Incidence of Perfectionism in Gifted Students. Gifted Child Quartely, Vol. 40(4), 194-199.

Parker, W. D. & Stumpf, H. (1995). An Examination of the Multidimensional Perfectionism Scale with a Sample of Academically Talented Children. Journal of Psychoeducational Assessment, Vol. 13, 372-383.

Rıce, K. G. & others. (1988). Self-Esteem as a Mediator Between Perfectionism and Depression: A Structural Equaions Analysis. Journal of Counseling Psychology, Vol. 45(3), 304-314.

Roeper, A. (1982). How the Gifted Cope with Their Emotions. Roeper Review, Vol.5, 21-26.

Saddler, C. D. & Buckland, J. R. (1995). The Multidimensional Perfectionism Scale: Correlations with Depression in College Students with Learning Disabilities. Psychological Reports, Vol. 77, 83-490.

Schuler, P. A. (2000). Perfectionism and the Gifted Adolescence. Journal of Secondary Gifted Education, Vol. 11(4), 183-196.

Schwarzer, R. (1984).Worry an Demotionality as Seperate Components in Text Anxiety. International Review Applied Psychology, Vol. 33, 205-220.

Schwarzer, R. & Lange, B. (1983). Text Anxiety Development from Grade 5 to Grade 10: A Structural Equation Approach, In R. Schwarzer, H. M. Van der Ploeg & C. D. Spielberger, (Eds.), Advances in Text Anxiety Research, The Netherlands: Swets & Zeitlinger, Lisse.

Siegle, D. & Schuler, A. A. (2000). Perfectionism Differences in Gifted Middle Students. Roeper Review, Vol. 23, 39-44.

Silverman, K. A. (1995). Perfectionism. Paper Presented at The 11th World Conference on Gifted and Talented Children, Hong Kong.

Sorotzkin, B. (1985). The Quest for Perfection: Avoiding Guilt or Avoiding Shame. Psychotherapy, Vol. 22, 564-571.

Stumpf, H. & Parker, W. D. (2000). A Hierarchical Structural Analysis of Perfectionism and its Relation to Other Personality Characteristics. Personality and Individual Differences, Vol. 28, 837-852.

Volkmer, R. E. & Feather, N. T. (1991). Relations between Type A Scores, Internal locus of and Test Anxiety. Personality and Individual Differences, Vol. 12, 205-209.

Zeidner, M. (1990). Does Test Anxiety Bias Scholastic Apptitude Test Performanceby Gender and Sociocultural Group?. Journal of Personality Assessment, Vol. 55, 145-160.

Farklı Lise Türlerinde Öğrenim Görmekte Olan Öğrencilerin, Farklı ve Genel Yetenekleri İle Fizik Başarıları Arasındaki Farklılıklar

Mustafa ÖZDEMİR* Hayrettin ERGÜN**

M.Ali ÇORLU*** Canan SAVRAN****

ÖZET

Bu çalışmanın amacı; farklı lise türlerinde eğitim gören öğrencilerin, farklı ve genel yetenekleri ile fizik dersi başarıları arasındaki farklılıkları araştırmaktır. Veri toplamak amacıyla öğrencilere Farklı Yetenek Testleri (DAT) ve Fizik Başarı Testi uygulanmıştır. Hazırlanan bu testler İstanbul ili Ümraniye İlçesinde farklı lise türlerinde eğitim görmekte olan random seçilen 250 öğrenciye uygulanmıştır. Farklı lise türlerinde öğrenim gören öğrencilerin fizik başarıları ile farklı yetenekleri ve genel yetenekleri arasında anlamlı farklılıklar bulunmuştur.

GİRİŞ

Türk Milli Eğitiminin genel amacı,Türk Milletinin bütün fertlerinin, ilgi, istidat ve kabiliyetlerini geliştirerek gerekli bilgi, beceri, davranışlar ve birlikte iş görme alışkanlığı kazandırmak suretiyle hayata hazırlamak ve onların, kendilerini mutlu kılacak ve toplumun mutluluğuna katkıda bulunacak bir meslek sahibi olmalarını sağlamaktır. Bu amaca ulaşmak için Türk Milli Eğitim sistemi, örgün eğitim ve yaygın eğitim olmak üzere, iki ana bölümde yapılandırılmıştır. Örgün eğitim, okul öncesi eğitimi, ilköğretim, orta öğretim ve yüksek öğretim kurumlarını kapsar. Yaygın eğitim ise , örgün eğitim yanında veya dışında düzenlenen eğitim faaliyetlerinin tümünü kapsar.

İlköğretim kurumları sekiz yıllık okullardan oluşur. Bu okullarda kesintisiz eğitim yapılır ve bitirenlere ilköğretim diploması verilir. Orta öğretim, ilk öğretime dayalı, en az üç yıllık öğrenim veren genel, mesleki ve teknik öğretim kurumlarının tümünü kapsar. (1739 Sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu)

Orta öğretim farklı müfredat programları uygulayan farklı lise türlerinde icra edilmektedir, süresi lise türüne göre üç veya dört yıldır. Liseler kendi amaçları doğrultusunda, genel liseler ve meslek liseleri olmak üzere iki kısımda yapılanmaktadır. Genel liseler; Fen Liseleri, Anadolu Liseleri , Süper Liseler ve Normal Liselerden oluşmaktadır. Meslek Liseleri ise; Endüstri Meslek Liseleri,Ticaret Meslek Liseleri, İmam Hatip Liseleri,Turizm Meslek Liseleri, Güzel Sanat Liseleri, Anadolu Öğretmen Liseleri olmak üzere çeşitli mesleki eğitim veren okullar bulunmaktadır. Genel Liselerden, Anadolu ve Süper Liselerinde ve meslek liselerinin anadolu kısımlarında bir yıl yabancı dil hazırlık eğitimi verilmektedir.

Anadolu Liseleri, yabancı dil hazırlık eğitiminin üzerine, en az üç yıl öğrenim veren okullardır. Bu okullarda öğrenciler, yabancı dili dünyadaki bilimsel ve teknolojik gelişmeleri izleyebilecek düzeyde öğrenmelerini sağlamakta ve ilgi, yetenek ve başarılarına göre bir yüksek öğretim programlarına hazırlanmaları amaçlanmaktadır. Anadolu liselerine merkezi sistemle yapılan, ortaöğretim kurumları seçme ve yerleştirme sınavı ile öğrenci alınmaktadır. Matematik ve fen derslerinin öğretimi yabancı dille yapılmaktadır. (Milli Eğitim Bakanlığı Anadolu Liseleri Yönetmeliği)

Fen liseleri yatılı ve karma okullardır. Bu okulların hazırlık sınıfından sonraki eğitim-öğretim süresi üç yıldır. Fen Liseleri, zekâ düzeyleri ile fen ve matematik alanlarındaki yetenekleri yüksek olan öğrencileri, matematik ve fen bilimleri alanında yüksek öğrenime hazırlamayı, matematik ve fen bilimleri alanlarında gereksinim duyulan üstün nitelikli bilim adamlarının yetiştirilmesine kaynaklık etmeyi, öğrencileri araştırmaya yöneltmeyi, bilimsel ve teknolojik gelişmeler ile yeni buluşlara ilgi duyanların çalışacakları ortamı ve koşulları hazırlamayı, yeni teknolojileri kullanabilen, yeni bilgiler üretebilen ve projeler hazırlayabilen bireyler yetiştirmeyi, öğrencilerin bilimsel araştırma yapmalarına, bilimsel ve teknolojik gelişmeleri izlemelerine olacak şekilde yabancı dilde iyi yetişmelerini sağlamayı amaçlar (Milli Eğitim Bakanlığı Fen Liseleri Yönetmeliği)

Yabancı dil ağırlıklı program uygulayan liseler (Süper Liseler); liselerin bünyesinde faaliyet gösteren ve ilköğretim sonrası hazırlık dahil dört yıl öğrenim süresi olan liselerdir. Yabancı dil ağırlıklı liseler, ön kayıtla öğrenci kabulü yapar. İlköğretim okulunu bitiren, diploma notu 4.00-5.00 arasında olan her öğrenci ön kayıt yaptırabilir. Ön kayıt yaptıran öğrenciler, notu en yüksek olandan aşağıya doğru sıralanır.

Normal Liseler ; Öğrencilerin, ilgi yetenek ve kabiliyetlerini geliştirerek gerekli bilgi, beceri, davranışlar ve birlikte iş görme alışkanlığı kazandırmak suretiyle hayata hazırlamak ve onların, kendilerini mutlu kılacak ve toplumun mutluluğuna katkıda bulunacak bir meslek sahibi olmalarını sağlamak amacıyla kurulmuş olan üç yıllık eğitim veren ve bireyleri yüksek öğretime hazırlayan öğretim kurumlarıdır. (Lise ve Ortaokullar Yönetmeliği)

Endüstri Meslek Liseleri, ilköğretim okulu üzerine öğrenim süresi 3 yıl olan ve öğrencilere; ortaöğretim seviyesinde asgari genel kültür ve uygar bir dünya görüşü sağlanması yanında, çeşitli meslek alanlarında endüstrinin ihtiyaç duyduğu mesleki formasyon verilmek suretiyle öğrencileri iş alanlarına ve yükseköğretime hazırlayan programların uygulandığı endüstriyel teknik öğretim okullarıdır.

İmam Hatip Liseleri, imamlık, hatiplik ve Kur’an kursu öğreticiliği gibi din hizmetlerinin yerine getirilebilmesi ile görevli elemanları yetiştirmek üzere Milli Eğitim Bakanlığınca açılan ortaöğretim sistemi içinde, hem mesleğe hem yüksek öğrenime hazırlayıcı programlar uygulayan öğretim kurumlarıdır. Kişinin yeteneğini en etkin bir biçimde kullanabilmesi için bireydeki yeteneklerin sistemli ve programlı bir şekilde geliştirmesi gerekmektedir. Genelde yetenekli çocuklar yetenekten kaynaklanan yaratıcılık potansiyellerini geliştirmek için özel durumlara ihtiyaç duyarlar (Milli Eğitim Temel Kanunu).

Bloom (1979)’a göre, yetenek; gizilgüç ve potansiyel gibi anlamları olan bir sözcüktür. Yetenek testleri genellikle aile, okul ve daha geniş toplumsal çevrede gerçekleşmiş bulunan ilgili öğrenmelerin, daha sonraki öğrenmeleri kolaylaştırıcı olması beklenen bazı özel niteliklerin, sonraki öğrenmeleri yordayıcı bulduğu işaretlerin bir göstergesini vermektedir (Bloom,1979). Kısaca, bir öğrencinin belli bir dersi öğrenme derecesi, ilgili öğrenmeler yönünden öğrencinin özgeçmişinin tespiti yetenek testleri ile mümkün olabilmektedir. Yapılan araştırmalar öğrencilerin fizik dersindeki başarıları ile farklı yetenekleri arasında anlamlı ilişkiler olduğunu ortaya koymaktadır. Fen bilimleri alanında eğitim gören öğrencilerin sayısal yeteneği ile fizik dersi akademik başarı ortalamaları arasında anlamlı bir ilişki (r=.503) bulunmuştur (Karamustafa,2000). Cisimleri zihinde canlandırma ve kontrol edebilme yeteneği olarak tanımlanan görsel yetenek ile öğrencilerin optik dersindeki başarıları arasında olumlu ve anlamlı ilişkiler bulunmuştur (Kavaz&Eryılmaz, 2003).

Başka bir çalışmada öğrencilerin uzaysal zekâ ve fizik başarıları arasındaki korelasyon 0,45, (p< 0,05) olarak bulunmuştur. Aynı çalışmada matematik becerisi ve uzaysal yeteneğin fizik başarısındaki değişkenliğin %31’ini açıklayabildiğini göstermiştir [Aşkar&Delialioğlu,1999). Yüksek lisans tezi kapsamında yapılan bir araştırmada ise farklı yetenek testlerinin, kişilik özellikleriyle birlikte, yatılı Anadolu Lisesi statüsünde eğitim veren bir okulun birinci sınıf öğrencilerinin fizik başarılarını %50.1’ini yordadığı ortaya konulmuştur (Ergün, 2003).Başka yüksek lisans kapsamında yapılan araştırmada ise farklı yetenek testlerinin, fizik başarısının %38.4’ünü açıklamaktadığı bulunmuştur (Özdemir,2003).

Öğrencilerin mevcut potansiyellerini ölçmek amacıyla çeşitli yetenek testleri geliştirilmiştir. Bunların en önemlilerinden biri de 1940-1950’li yıllarda G.K. Bennett, H.G. Seashore ve A.G. Wesman tarafından Amerika’da geliştirilen Differantial Aptitude Test (DAT) (Farklı Yetenek Testleri)’dir. Genel Yetenek testlerinin ölçemediği bazı özel yetenekleri ölçebilmek ve bireylerin eğitiminde, meslek seçiminde daha faydacı yönlendirilmelerini sağlayabilmek düşüncesiyle. Psycological Corporatin tarafından ilk olarak 1947 yılında basılmıştır. Bu test üzerinde 1962, 1972, 1980, 1990 ve 1992 yıllarında gerekli yenileme çalışmaları sürdürülmüştür (Wang, 1995). Bu test bataryası günümüzde en güvenilir kaynaklardan biri olma özelliğini devam ettirmektedir.
YÖNTEM

Araştırma Modeli

Farklı lise türlerinde eğitim görmekte olan Lise I. sınıf öğrencilerinin sahip oldukları genel ve farklı yetenek özellikleri ile fizik dersi ve arasındaki farklılıkların saptanmasına yönelik bu çalışma, tarama modeli ile gerçekleştirilmiştir.
Evren ve Örneklem

Araştırmanın evrenini 2002-2003 öğretim yılı, İstanbul ili sınırları içindeki orta öğretim kurumlarında öğrenim görmekte olan Lise I. Sınıf öğrencileri, çalışma evrenini ise; Ümraniye ilçesi orta öğretim kurumlarında öğrenim görmekte olan öğrenci oluşturmuştur. Bu çalışma evreninden tesadüfi örneklem metodu ile 250 öğrenci seçilmiş ve örneklem grubunu oluşturmuştur. Bu öğrencilerin %48’ini kız öğrenciler, %52’sini erkek öğrenciler oluşturmuştur.

Çalışma için bir normal lise, bir süper lise, bir Anadolu lisesi, bir Endüstri Meslek Lisesi ile bir İmam Hatip Lisesi ve bu okulların her birinden 50’şer öğrenci seçilmiştir.
Veri Toplama Araçları

Bu araştırmada veri toplama amacıyla Farklı Yetenek Testleri (DAT) ve Fizik Başarı Testi kullanılmıştır.

Sayısal Yetenek Alt Testi:

Sayısal yetenek testi Amerika Birleşik Devletleri’nde bireylerin farklı yetenek özelliklerini belirlemek üzere geliştirilmiş olan Farklı Yetenek Testleri (Differential Aptitude Tests) bataryasının bir alt testidir. Testin Türkiye koşullarına uygun dilsel eşdeğerliliği, geçerlik ve güvenirliği Topsever tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu test öğrencilerin sayısal ilişkileri anlama düzeyini ölçmek amacıyla düzenlenmiş 40 maddeden oluşan, 30 dakika süreli özel bir yetenek testidir. Bütün sorular 4 temel işlem bilgisine dayanmakta ve sözel ifade içermemektedir. Uygulaması bireylere grup halinde iken ya da tek tek yapılabilmektedir. Spearman-Brown formülüyle hesaplanan yarı test güvenirlik katsayısı 0.90 paralel formlar arasında güvenirlik katsayısı ise erkekler için 0.68 ve kızlar için 0.70 dir (Topsever, 1992).

Soyut Kavrama Alt Testleri

Bu test, öğrencinin kavrama yeteneğinin sözlü olmayan bir materyalle ölçülmesini amaçlar. Öğrenciden bir seri birbirini izleyen bir şekil dizisini izlemesi gereken son doğru şekli bulması istenir. Bu sorularda kişi şekillerin değişme prensibini bulur ve bu prensibe göre o şekilleri izlenmesi gereken şekli, seçenekler arasından bularak işaretler.

Soyut kavrama, sayısal yetenek ve sözel yetenek alt testleri gibi genel yetenekle bağlantılı bir testtir. Şekiller arasındaki soyut ilişkileri algılama yeteneğini içerir. Bu nedenle test aynı zamanda uzay ilişkileri ve mekanik muhakeme alt testleri ile birlikte de gruplandırılabilmektedir. Ayrıca dil engeli olan öğrencilerin genel zihin fonksiyonları hakkında fikir edinmek için de yararlı bir testtir. Testte 50 soru bulunmaktadır. Cevaplama süresi 25 dakikadır. Hızlandırılmış bir özel yetenek testidir. Uygulaması bireylere grup halinde yada tek tek yapılabilir. Spearman-Brown formülüyle hesaplanan yarı test güvenirlik katsayısı 0.90, paralel formlar arasındaki güvenirlik katsayısı ise erkekler için 0.59 kızlar için 0.74’dür (Topsever, 1992).

Uzay İlişkileri Alt Testi (Mekansal Yetenek)

Bu testte öğrenciye uzaydaki üç boyutlu bir şeklin iki boyuta indirgenerek açılımına veren şekiller gösterilir ve öğrenciden bu şeklin uzaydaki üç boyutlu şeklinin nasıl olabileceğini seçenekler arasından bulması istenir. Uzay algısıyla doğrudan bağlantılı olan bu ölçek, zihinde şekli canlandırmayı ve onu iki boyuttan üç boyuta dönüştürmeyi gerektirir. Uzay ilişkileri testi, hayali materyali zihinde somutlaştırma yeteneğini ölçer. Bu yetenek özellikle mimarlık,sanatın çeşitli kolları(kalıp, dekorasyon, heykelcilik vb.) gibi zihinde canlandırma becerisi gerektiren iş ve meslekler için önemli ve gerekli bir yeteneğidir.

Testte 100 soru bulunmaktadır. Cevaplama süresi 30 dakikadır. Hızlandırılmış bir özel yetenek testidir. Uygulaması bireylere grup halinde ya da tek tek yapılabilir.

Spearman-Brown formülüyle hesaplanan yarı test güvenirlik kat sayısı 0.93, paralel formlar arasındaki güvenirlik katsayısı ise erkekler için 0.62 kızlar için 0.73’tür (Topsever, 1992).
Mekanik Muhakeme Alt Testi

Bu test, Bennett’in mekanik muhakeme testi temel alınarak geliştirilmiştir. Test fizik ve mekanik prensiplerin kavranışını ölçmektedir. Soruları şekil ağırlıklıdır ve çok kısa soru cümlecikleri ile tamamlanmaktadır. Bu alt testte sayısal, sözel, soyut, kavrama alt testleri gibi genel zekânın göstergelerinden biri olarak tanımlanabilmektedir. Bu alt test fizik ve teknik bilimlere yönelik yetenekleri olan öğrencilerin yüksek başarı göstermesi beklenen bir testtir. Genel fizik ve mekanik prensiplerle ilgili uğraşları gerektiren iş ve uğraşları öngörülebilir. Ancak kız öğrenciler için bu testin güvenirliği daha düşüktür. Bu nedenle de norm tablosunda kızların daha düşük ham puanların bile yüksek oranda mekanik yetenek olarak değerlendirildikleri böylelikle durumlarının dengelendiği görülmektedir. Böylece kızların erkeklere oranla düşük ham puanları bile yüksek mekanik, fizik yetenek olarak değerlendirilmektedir.

Testte 68 soru bulunmaktadır. Cevaplama süresi 30 dakikadır. Hızlandırılmış bir özel yetenek testidir. Uygulaması bireylere grup halinde ya da tek tek yapılabilir.

Spearman-Brown formülüyle hesaplanan yarı test güvenirlik kat sayısı 0.85, paralel formlar arasındaki güvenirlik katsayısı ise erkekler için 0.69 kızlar için 0.60’dır (Topsever, 1992).

Dil Yeteneği Testi:

Bu test Farklı Yetenek Testleri bataryasının bir alt testi değildir. Topsever (1992), tarafından dil testlerinin kültürden etkilenmesi nedeniyle baştan geliştirilmesine ve alt testlerle birlikte kullanılmasına karar verilmiştir. Bu testin maddelerinin oluşturulması aşamasında tecrübeli Türkçe öğretmenlerine danışılıp, onlardan amaca uygun olarak dil yeteneğini ölçebilecek maddeler oluşturmaları istenmiştir. Daha sonra bu madde havuzundan seçilen 47 madde lise 1,2 ve 3. sınıf öğrencilerinden oluşan 126 kişilik örnekleme uygulanmıştır. Elde edilen verilere madde analizi uygulanmış ve maddelerin ortak varyansa en çok katkısı olan 30 tanesi seçilmiştir. Ölçeğin son halinin Kuder-Richordson 20 formülüne göre güvenirlik katsayısı 0.83 bulunmuştur. Testin cevaplama süresi 20 dakikadır (Topsever, 1992).

Fizik Başarı Testi:

Örneklem grubu öğrencilerinin farklı orta öğretim kurumlarından seçilmesi nedeniyle farklı değerlendirme sistemleri olabileceği düşüncesi ile araştırmacılar tarafından B. Bloom Bilişsel Aşamalı Hedeflerin Sınıflamasına uygun olarak bir fizik başarı testi geliştirilmiştir. Bloom taksonomisinin (Kempa, 1986; Collette & Chiapetta .1989) ön gördüğü bilgi seviyesi, kavrama (anlama) seviyesi, uygulama seviyesi, analiz seviyesi, sentez seviyesi, değerlendirme seviyesi göz önüne alınarak, Lise 1. sınıf fizik müfredat programı göz önüne alınarak bilişsel amaçlar doğrultusunda 60 soruluk çoktan seçmeli (beş şıklı) bir test hazırlanmıştır. Testin yapı geçerliliği, dil ve bilimsel yönlerden uygunluğu uzmanlar tarafından incelenerek soru sayısı 40’a düşürülmüştür. Fizik başarı testinin geçerlilik güvenirlik çalışması, İstanbul İli Ümraniye İlçesinde araştırma dahilinde bulunan okullarda , araştırma kapsamında olmayan sınıflarında 255 öğrenciye daha sonra ise araştırma kapsamındaki 250 öğrenciye 45 dakikalık bir süre ile uygulanmıştır. Testin güvenirlik katsayısı Cronbach Alfa güvenirlik katsayısı 0,9208, yarı test güvenirlik katsayısı Spearman–Brown formülüyle hesaplanmıştır. Spearman 0,8816, Guttman 0,8794 bulunmuştur. Yapılan hesaplar sonucunda geçerlik güvenirlik hesaplarından sonra test maddelerini kolaydan zora doğru sıralama yapılmıştır [Özdemir, 2003).

Testlerinin Uygulanması

Uygulamalar rehberlik saatlerinde ve devamındaki ders saatinde sınıflarda, araştırma projesinde yer alan kişiler tarafından her sınıfta en az bir uygulayıcı olacak şekilde planlanmış ve gerçekleştirilmiştir. Testler uygulanmadan önce öğrencilere araştırmanın amacı açıklanmış ve araştırmanın bilimselliği arttırmak amacı ile öğrencilerden testlere olumlu tutumlar geliştirmesi ve sağlıklı işaretleme yapmaları istenmiştir. Uygulama sırasında testlerin yönergelerine uyulmuştur.

Verilerin Çözümlenmesi ve Yorumlanması

Lise tür değişkenine göre öğrenci yeteneklerinin arasındaki farklılığıyla belirlemek için Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Varyans analizinde istatistiksel açıdan fark çıktığı durumlarda, farklılığın hangi gruplar arasından kaynaklandığını belirlemek üzere tamamlayıcı hesaplardan, alfa tipi hataya en duyarlı yöntem olan scheffe testi kullanılmıştır.

BULGULAR VE YORUMLAR

Araştırma kapsamında öğrencilere uygulanan testlerden elde edilen sonuçlar SPSS paket programında değerlendirilerek aşağıdaki tablolarda sunulmuş ve yorumlanmıştır.

Tablo 1: Lise Tür Değişkenine Göre Dil Yetenek Puan Ortalamaları ve Standart Sapma Değerleri

En yüksek ortalama 66,55 ile Anadolu Lisesi grubuna aittir. Bunu 36,01’lik ortalama ile Süper Lise öğrencileri izlemiştir. En son sırada Endüstri Meslek Lisesi öğrencileri yer almıştır (19,017).

ANOVA işlemi sonucunda elde edilen F değeri (58,117) istatistiksel açıdan 0,01 düzeyinde anlamlıdır. Sözel puan ortalamaları istatistiksel açıdan farklılaşmaktadır.

Anadolu Lisesi öğrencilerinin Dil Yetenek puan ortalamaları, diğer tüm grupların ortalamasından anlamlı derecede daha yüksektir (p<0,01). Süper Lise öğrencilerinin Dil Yetenek puan ortalamaları, Endüstri Meslek ve İmam Hatip Lisesi öğrencilerininkinden anlamlı derecede daha yüksektir (p<0,01). Ancak Süper Lise ile Normal Lise öğrencilerinin Dil Yetenek puan ortalamaları arasında anlamlı bir farklılık bulunamamıştır. Normal Lise öğrencilerinin Dil Yetenek puan ortalamaları, Endüstri Meslek Lisesi Grubundan anlamlı derecede daha yüksektir (p<0,05). Normal lise ile İmam Hatip Lisesi arasında anlamlı bir farklılık yoktur. Endüstri Meslek Lisesi ile İmam Hatip Lisesi arasında da anlamlı farklılık yoktur.

Tablo 2: Lise Tür Değişkenine Göre Sayısal Yetenek Puan Ortalamaları ve Standart Sapma Değerleri

İlk sırayı Anadolu Lisesi öğrencilerinin aldığı gözlenmektedir (57,79). Bunu 31,726’lık ortalama ile Süper Lise öğrencileri izlemiştir. Son sırada Endüstri Meslek Lisesi öğrencileri yer almıştır (19,077). İmam Hatip Lisesi grubu dışında tüm grubun sayısal yetenek puan dağılımı birbirine eşit sayılabilir.

İstatistiksel açıdan F=63.325 ve 0,01 düzeyinde anlamlı bir sonuç bulunmuştur. Öğrencilerin sayısal yetenekleri birbirlerinden farklılaşmaktadır.

Anadolu Lisesinde öğrenim görmekte olan gençlerin sayısal yetenek puan ortalamaları, diğer öğrenci gruplarınınkinden anlamlı derecede daha yüksektir (p<0,01). Süper lise öğrencilerinin sayısal yetenek ortalaması, normal lise dışındaki diğer gruplardan anlamlı derecede daha yüksektir. Diğer grupların sayısal yetenek puan ortalamaları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık elde edilmemiştir.