Zdenhaberler koç Topluluğu Yayını Haziran 2014 Sayı 414

ZİRVEYE DOĞRU

Ve zirveye yolculuk başlıyor… Cuma gecesi zirve denemesi yapmaya hazırlanıyoruz. Zaten deneme için son günümüz, olur da bir terslik olur ise, ülkemize geri döneceğiz, çünkü başka zamanımız yok. 4.100 mt’de, baş ağrım artıyor, daha önce yaşamadığım bir sorun, çeşitli sebepleri olabilir, ağrım artınca tedirginliğim artıyor, gerek kendi güvenliğim gerekse, grubun hareket kabiliyetini artırmak için, geri dönüş planlarını ihtiyatlılık gereği yapıyorum. Ancak, rehberlerin ortak görüşü, saat 14’e kadar beklemem yönünde ki, bende aynı düşüncedeyim. Saatler ilerledikçe, ağrım azalıyor, akşama doğru iyice geçiyor. Belki de yüksek irtifaya uyum yani aklimatizasyon dışında gerçekleşen bir uyaran ve ben de zirve denemesi için hazırım.

Akşam yemeğinden sonra saat 18:00’de, gece saat 02:30’da uyanmak üzere, uyku tulumlarımıza giriyoruz, yarı uyumuş, yarı uyumamış bir şekilde, belirtilen zamanda kalkıp, hazırlıklarımıza başlıyoruz. Hava fena değil gibi, saat 03:00’de, kat kat giyinilmiş, kramponlar, tozluklar, emniyet kemerleri takılmış ve buz kazmaları çantalara bağlanmış şekilde hazırız.

Aklimatize olmamızı da fırsat bilerek, zamandan kazanmak için belli bir metreyi kar araçları ile alıyoruz. Rüzgarın etkisi ile yukarıda hava sertleşiyor, tüm faaliyeti, eksi 15 ile eksi 20 derece arasında bir sıcaklıkta tamamlıyoruz. Özellikle ayak ve el parmakları yanında burnumuzu dondurmamak için önemli çaba sarf ediyoruz. Bazılarımızda mesli ve plastik ayakkabı yok, bu nedenle sürekli yürüyerek ve ayak parmaklarımızı belli periyotlarda oynatarak içerideki sıcak havayı korumaya gayret ediyoruz. Türk rehberimizin, Everest tırmanışında kullandığı eldivenleri, iç eldivenle kullanmama rağmen, sağ işaret ve orta parmağımda yer yer soğuk ısırıkları hissettim. Neyseki, burnumun ucu dışında (küçük bir yanık) önemli bir sorun yaşamadım. Bunun da en büyük nedeni, optik gözlük kullanmam. Balaklavayı tam takamadığım için, burnum açıkta kalıyor, tam taktığımda, nefes alışverişine bağlı olarak, gözlüklerim buharlaşıyor ve görüş açısı daralıyor.

5.300 mt’de, bazılarımız çantalarını bırakarak yola devam ettik, bunun iki sebebi vardı biri, dik tırmanış parkuruna ve sabit ip emniyetine daha hafif girmek, diğeri ise, yaklaşık 25-30 km hızla esen rüzgara, ergonomik olmayan alan / yüzey yaratmamak. Yer yer rüzgarın bizi, yamaç tarafına devirdiğine çok şahit olduk. Sabah erken çıkmamız ve belli bir metreye kadar kar aracı kullanmamız bize, sabit hatta çok avantaj sağladı, hiç sıra beklemeden ilk grup olarak hemen yan ve dik geçişi tamamlayıp, 5.555 metredeki düzlüğe çıktık. Buradan zirveye artık çok az var. Önümüzde zirve bir taç gibi yükseliyor, son bir gayret ile tırmanıp, zirveye varıyoruz. Hava açık, tüm plato, ayaklarımızın altında. Rüzgar ve aşağıda bekleyen diğer tırmanışçılar paralelinde, hemen birkaç foto alıp, zirveyi onlara bırakıyoruz. Dağlar bu sefer de bizi kabul etmişti ve tırmanışımıza izin vermişti. Hepimiz çok mutluyuz.

“DURMAK, ÜŞÜMEK DEMEK”

Türkiye’de, bankamızın hep kullandığım bayrağını, küçültmeme rağmen, gene de şiddetli esen rüzğar nedeni ile açmakta zorlanıyorum, neyseki, çok çekimle iyi bir kare yakalayabiliyoruz. Bu irtifada ve rüzgarda, yardım almak biraz zor, doğal olarak herkes bir an önce, seyir ve fotoğraf işini halledip, inişe geçmek istiyor. Aşağıda zirve için bekleyenleri de dikkate alınca, bu daha hızlı yapılıyor. Çünkü, durmak, üşümek demek.

İniş sonrası, Cheget ve Terskol’da biraz alışveriş yaptıktan sonra, Pyatigorsk / Beş Dağları geziyoruz. İnanılmaz güzel bir yer, yeşil ve tarihi doku iç içe, tüm şehir ayaklarınızın altında, her yer tertemiz, cafe ve restaurantlar inanılmaz güzellikte. Vize de yok. Muhakkak ziyaret edilmeli ve dolu dolu iki gün geçirilmeli.

Bu eşsiz deneyim için teşekkürler Yapı Kredi, teşekkürler Elbruz, teşekkürler Haldun, Ali Haydar, Necdet, Kemal, Ahmet, Igor, Ivan, Montis…

DİKKAT!

Önümde çok zaman yoktu, çünkü yöre halkının kutsal saydığı bu dağın klasik rotası, teknik tırmanış gerektirmese bile, özellikle rüzgarın etkisi ile çok soğuk olabiliyordu. Bu yüzden, kış malzemeleri ile gidilmeli ve buna göre hazırlık yapılmalıydı. Türkiye’de çoğu dükkan, kışlıkları kaldırdığından uygun tırmanış malzemesi bulmakta zorlandım, bazılarını mecburen aldım. Son güne kadar, malzeme takip ettiğimi söyleyebilirim.

PERA MÜZESİ’NDE İKİ ÇAĞDAŞ SERGİ, İKİ ÇARPICI SANATÇI

Suna ve İnan Kıraç Vakfı Pera Müzesi, sanatseverleri dünyaca ünlü isimlerle ve sergilerle buluşturmaya devam ediyor. Amerikan pop kültürünün önemli isimlerinden Andy Warhol ve Londra Kraliyet Sanat Akademisi üyesi Stephen Chambers’ın eserleri 20 Temmuz tarihine kadar Pera Müzesi’nde sergilenecek.

2008 yılında Tate Britain ile Doğunun Cazibesi, 2009 yılında Victoria ve Albert Müzesi ile Dünya Seramiğinin Başyapıtları… Uluslararası alanda birçok önemli sergiyi sanatseverlerle buluşturan Suna ve İnan Kıraç Vakfı Pera Müzesi, 7 Mayıs- 20 Temmuz 2014 tarihleri arasında İngiltere’nin ve dünyanın en köklü kurumlarından biri olan Londra Kraliyet Sanat Akademisi iş birliği ile Stephen Chambers’ın “Büyük Ülke ve Diğer Hikâyeler” ve Slovakya’daki Zoya Müzesi iş birliği ile de “Andy Warhol: Herkes İçin Pop Sanat” sergilerine ev sahipliği yapıyor.

“Stephen Chambers: Büyük Ülke ve Diğer Hikayeler” sergisinde, 2005 yılında baskı kategorisinde Londra Kraliyet Sanat Akademisi’ne seçilen Stephen Chambers’in 1980’lerin sonunda yaptığı ilk olgun işlerinden bu yılın başında tamamladığı bir grup resmi sanatseverlerin karşısına çıkıyor. Baskı resim ve yağlıboya yapıtları ile tanınan Chambers’ın başyapıtı, bu alandaki en büyük baskı kompozisyonu olan “Büyük Ülke”, serginin odak noktasında bulunuyor.

“DAYATILAN SINIRLARI AŞMAK İÇİN” EN BÜYÜK BASKI ESERİ

“Büyük Ülke” adlı eser, her biri ayrı ayrı çerçevelenmiş, aynı boyutlarda 78 ayrı baskılı kağıt yaprağından ve farklı ölçeklerdeki vinyetlerden oluşuyor. William Wyler’in 1958 yapımı kovboy filmi “Büyük Ülke”den esinlenen Chambers, en büyük baskı eserini yaratma fikrinin doğuşunu Pera Müzesi’nde küratör Edith Devaney ile yaptığı söyleşide şöyle anlatıyor: “Kraliyet Sanat Akademisi, Ana Galeriler’in Weston Salonları’nda düzenlenecek temalı bir sergi için yeni işler üretmemizi teklif etti. Biz de üyelerimizden risk alarak kendi konfor bölgelerinden çıkıp yaratıcı çalışmalar yapmalarını istedik. Ben de ‘Dünyada yapılmış en büyük baskı çalışmasını hazırlayıp size sunacağım’ dedim”. Baskı sanatçılarının genelde ufak ölçeklerle çalışmayı tercih ettiklerini belirten Chambers, en büyük boyutu seçmesinin nedenini “dayatılan sınırları aşma isteği” olarak ifade ediyor. Ayrıca ilham aldığı “Büyük Ülke” filminde de inanılmaz büyük bir ölçek üzerinde durulduğunun ve Amerika’nın sınırsızmış gibi görünen bir ülke gibi gösterildiğinin altını çiziyor. Sinemasal bir nitelikle hazırlanan eserde Chambers, “bir varış ve ayrılış” hikâyesi anlatıyor. Uçsuz bucaksız bir ülkede yeni ve daha iyi bir hayat kurma hayalleri ile gelen göçmenlerin ve sınıra yerleşenlerin deneyimleri anlatılıyor.

“HERŞEY POPTUR, POP HERŞEYDİR”

“Andy Warhol: Herkes İçin Pop Sanat” sergisinde, Pop Art akımının en önemli temsilcilerinden ve Amerikan pop kültürünün ikonik isimlerinden biri olan Andy Warhol’ün 1960’lardan 1980’lere uzanan zaman diliminde ürettiği birbirinden ilginç 87 yapıt sanatseverlerle paylaşılıyor. Türkiye’de bundan önce hiç gelmemiş olan desenlerin ve serigrafi dizilerinin de sergileneceği bu etkinlikte, 20. yüzyılda dünyanın sanata bakışını değiştiren, Amerikan kültürüne yeni bir boyut getiren Warhol’ün “Campbell’s Çorba Kutusu”, “Kovboylar ve Kızıldereliler”, “Tehlikedeki Türler” ve “Çiçekler” dizilerinin yanı sıra Mick Jagger ve Lenin gibi ünlü isimlerin portreleri de yer alıyor.

Amerikan popüler kültürünün öne çıkan imajlarını kullanmayı seven ve “Herşey poptur, pop herşeydir” diyen Warhol, çalışmalarında seri üretim nesnelerinden yola çıkıyor. Para, ayakkabı, yiyecek, gazete küpürleri gibi günlük hayatta herkesin kullandığı nesneleri sanatında figür olarak kullanıyor.

“AMERİKA BAŞKANI DA COCA-COLA İÇİYOR, SİZ DE İÇİYORSUNUZ”

Amerikan kültürünün mitleştirilmesi için var olan tüm gücüyle çalışan Warhol, “Andy Warhol’ün Felsefesi” adlı kitabında popüler kültürün, en zengin Amerikalıların en fakirle aynı şeyi satın alması anlamına geldiğini yazdı. Eserlerinde, sıradan ürünleri ya da markaları kullanıyor olmasını Warhol şu şekilde açıklıyordu: “En zengin ve en fakir tüketici, bu markaları ortaklaşa kullanabiliyor. Amerika Başkanı da Coca-Cola içiyor, siz de içiyorsunuz. Bu, bir nevi eşitlik anlamına geliyor.” Warhol’ün eşitlikçi, anti-otoriter, demokratik bir söylemi bir başka açıklamasında daha kendini gösteriyor: “Tokyo’daki en güzel şey Mc Donald’s. Stockholm’deki en güzel şey Mc Donald’s. Floransa’daki en güzel şey Mc Donald’s.”

SERİ ÜRETİLEN, GENÇ, BÜYÜLEYİCİ BİR SANAT

Fikirlerin, insanların ve olayların metalaştırıldığı ya da metalaştırma potansiyeli taşıdığı maddi bir dünyada Warhol iki tekniğe çok önem verdi: Çoğaltılabilirlik ve yeniden düzenlenebilirlik. Döneme damgasını vuran Warhol, bu iki teknik ile her şeyi nesne statüsüne indirgeyerek, içerik ve formu önemsizleştirdi. Sanatta pazar mekanizmasının egemen olduğu bir dünyayı öne çıkardı. Popüler, fani, harcanabilen, düşük maliyetli, seri imal edilen, genç, hazırcevap, hileli ve büyüleyici bir sanat yarattı.

“Stephen Chambers: Büyük Ülke ve Diğer Ülkeler” ve “Andy Warhol: Herkes için Pop Sanat”, 20 Temmuz tarihine kadar Suna ve İnan Kıraç Vakfı Pera Müzesi’nde sergilenecek.

MUTFAKLARA YENİ BİR BAKIŞ AÇISI: LEİSURE PATRİCİA URQUİOLA

Arçelik, mutfaklarında tasarımı, “Leısure Patrıcıa Urquıola” Serisi ile bir adım daha öne taşıyor. Tüm dünyada oluşturduğu trendler ve sıra dışı tasarımlarıyla tanınan serinin yaratıcısı Patrıcıa Urquıola, bu farklı seriyi ve tasarım anlayışına dair detayları Bizden Haberler Dergisi’ne anlattı.

Günümüzde mutfaklar artık sadece yemeğimizi hazırladığımız yerler değil, tüm sevdiklerimizle bir araya geldiğimiz, farklı sohbetleri gerçekleştirdiğimiz yaşam alanları. Bu yüzden mutfakların güzelliği, modernliği ve kullanışlılığı hepimiz için önemli. Tüketici davranışları ve ihtiyaçlarına en iyi şekilde cevap vermeyi hedefleyen Arçelik de bu anlayışla, dünyanın en iyi tasarımcılarından Patricia Urquiola ile birlikte çalışıyor. Tasarım ile son teknolojiyi birleştiren Arçelik , “Leisure Patricia Urquiola Serisi” ile Türkiye’de mutfaklara yeni bir bakış açısı getiriyor. Tasarımın mimarı Patricia Urquiola, bu proje ile ilgili olarak “Arçelik’le yaptığımız bu çalışmada evlerimizin kalbi olan mutfaklarda keyifle kullanılabilecek; bu arada teknolojiden veya tasarımdan ödün vermeyen ve ikisi arasında güçlü bir denge kuran bir ürün serisi tasarladım” diyor.

Sizi uluslararası alanda yakaladığınız başarılarla ve bugün modern tasarımın hâkim seslerinden biri olarak tanıyoruz. Modern tasarımla tanışma öykünüzü anlatır mısınız?

Mimarlık eğitimime İspanya’da başladım, sonra İtalya’ya taşındım. Burada akademik kariyerime yeniden başladım ve Politecnico’ya gittim. O yıllarda eğitim tecrübelerimi zenginleştiren Achille Castiglioni gibi ustalarla tanışma fırsatı yakaladım. Hayatımda tasarım kavramının ve yaratım sürecine yaklaşımımın şekillenmesinde en önemli etken, mentorlarımın objenin duygusal değerini ortaya çıkarma konusunda bana kattıkları oldu. Tüm bunların arkasından De Padova ile kurduğum dayanışma beni güçlendirdi ve 13 yıl önce kendi stüdyomu kurdum.

Endüstriyel tasarımın bugün geldiği noktayı nasıl görüyorsunuz? Son dönemde bu kadar yükselmesinin arkasında yatan dinamikler neler?

Tasarım her gün sergilenen farklı davranış şekilleri ile yakından ilgili. Tüketicinin algısı, tasarımın fonksiyonel tarafını oluşturuyor. Kullanıcı, obje ve yaşam alanını birbirinden bağımsız düşünmüyor. Tam da bu noktada gelecekte tasarımın hayatımızda çok daha önemli bir yer tutacağının altını çizmek istiyorum. Dijital iletişim dünyası sayesinde tasarım sürekli bir gelişim halinde. İnsanlar neyi neden tükettiklerinin daha çok farkında. Bu da tasarımın önemini günden güne artırıyor.

Tasarladığınız ürünler estetik olduğu kadar aynı zamanda da fonksiyonel. Tasarımlarınızı bu noktada birleştirirken sizin için ön planda olan estetik mi yoksa kullanıcı kolaylığı mı?

Tüketici davranışları ve ihtiyaçları bu projede özel bir öneme sahip. Aslında, burada fonksiyonelliği, geleneklerle bir araya getirdik ve “kültürel bir dil” oluşturduk. Bu eski tarz ve modern materyalleri bir araya getirmemizle mümkün oldu.

Arçelik için mutfaklara özel bir seri tasarladınız. Leisure teknoloji ve tasarımdan ödün vermeyen bir seri. Leisure nasıl bir kimliğe sahip? Bu seriyi oluştururken çıkış noktanız neydi?

Arçelik’in ayrıcalıklı konumunun ve başarılarının arkasında, Ar-Ge, inovasyon, kalite, tasarım ve marka temel faktörler olarak yer alıyor. Arçelik tasarım alanındaki çalışmalarını bir adım daha ileriye taşıyarak yepyeni ve özel bir seri geliştirmeye karar verdiğinde benimle iletişime geçti. Mutfakların sadece yemeklerin hazırladığı ortamlar olmaktan çıkıp; ailelerin, arkadaşların bir araya geldikleri, birlikte keyifle vakit geçirdikleri yaşam alanları haline gelmesini göz önüne aldık. Ben de Arçelik’le yaptığımız bu çalışmada evlerimizin kalbi olan mutfaklarda keyifle kullanılabilecek; bu arada teknolojiden veya tasarımdan ödün vermeyen ve ikisi arasında güçlü bir denge kuran bir ürün serisi tasarladım.

Kariyerinizde çoğunlukla İtalyan firmalarla birlikte çalıştığınızı görüyoruz. Türkiye’de, Arçelik ile iş birliği yapmak sizin için nasıl bir deneyimdi?

Mutfaklar için ürünler tasarlama fikrini ilk duyduğumda çok heyecanlandım. Arçelik’in köklü geçmişinden ve yenilikçi anlayışından çok etkilendim ve Leisure Patricia Urquiola Serisi’ne de bunu yansıttım. Türkiye, Doğu ve Batı arasında bir köprü vazifesi görüyor ve bu özelliği onu farklı kılıyor. Özellikle İstanbul’un her bir köşesi şaşırtıcı boyutlarda ilham verici.

“YAZI, KELİMELERLE FOTOĞRAF ÇEKMEK GİBİ…”

Çok küçük yaşlardan itibaren bu dünyadaki varlığını sorguladığını söyleyen Nermin Bezmen, ‘İz bırakmamı sağlayacak yeteneğimi bulmaktı hedefim’ diyerek yazmayı hayatında bir iz bırakmanın yolu olarak gördüğünü söylüyor.

Nermin Bezmen’in kitapları ilk çıktığı yıllardan bu yana okurun ilgisiyle karşılaşıyor. Bezmen’in, kendine ait hatırı sayılır bir okur kitlesi edindiği su götürmez bir gerçek. Kurt Seyit ve Şura kitabının televizyon dizisine uyarlanmasıyla, roman yeniden gündeme geldi. Ayrıca Nermin Bezmen, dedesinin hikâyesini anlattığı bu romanın yazım sürecinde yaşadıklarını, kendisi için bir masal kahramanı olan dedesinin onun ruhundaki etkilerini Dedem Kurt Seyt ve Ben isimli yeni bir kitapta anlattı. Nermin Bezmen’in hayatının merkezine yazarlığı koyduğunu yalnızca bu iki kitabından değil, yıllar içinde biriktirdiği ve okurlarıyla buluşturduğu 20’ye yakın kitabından anlamak mümkün. Ancak Bezmen, kendini evine kapatıp durmaksızın yazan bir kadın değil. Dolu dolu yaşayan, iş dünyasında, sanatın öteki alanlarında ve özel hayatında kabuğuna çekilmek yerine, yaşamın üstüne giden, mücadeleci biri. Belki de yazarlığında en çok beslendiği kaynak tam da bu. Nermin Bezmen’le yazmaya nasıl karar verdiğini ve dedesinin hikâyesi üzerinden hayata, aşka ve tarihe bakışını konuştuk.

İş dünyasından sanat dünyasına farklı dünyalar arasında geçişler yapmışsınız. Peki yazı serüveni nasıl başladı?

Aslında, yazmayı öğrendiğimden beri yazan bir çocuktum. Şiirlerim, hikâyelerim yarışmalara giderdi. Hayatı izler, detayları not alır, kelimelerle, cümlelerle oynamayı hep severdim. Ama benim için bir hobiden ibaretti.

Çok yoğun resim yaptığım bir dönemdi. Bir gün Boğaziçi’nden geçen bulutları hazır duran şövalemde resmetmeye çalışırken, ben boyalarımı karıştırana kadar bulutlar Karadeniz’e doğru akıp yok olunca oturdum ve çaresizlikle gözlerimden yaşlar indi. Aslında bulutlar sadece bir semboldü. Ben hayatın, avucun içine alınamadan akıp gitmesinin karşısındaki çaresizliğime gözyaşı döküyordum. Derken, baktım, zihnimde satırlar dizilivermiş, şiir olmuş. Hemen kâğıda kaleme sarıldım ve dedim ki; “Nermin, sen kelimelerle, boyayla, fırçayla olduğundan daha barışıksın. Yazmalısın!”

İz bırakmak herkes için önemli sanıyorum. Bir bakıma geride bıraktıklarımız sayesinde ölümsüzleşiyoruz. Dedenizin hikâyesini yazarken bunu da düşündünüz mü? Onun bu dünyada iz bırakmasını sağlamak istediniz mi?

Dedemin hikâyesini, geçmişimle geleceğim arasındaki son köprü olduğumu hissettiğim zaman yazmaya karar vermiştim. Ama ben ona yeniden hayat verirken onun da beni hep hatırlanır kılacağını bilemezdim.

Aslında sadece dedem Kurt Seyit değil yazmayı planladığım. Büyük babamın hayatı da kendi başına ayrı bir roman. Dedem Kurt Seyt’in Rus Çarı’nın hassa alayında süvari üsteğmeni olarak Karpatlar cephesinde olduğu 1. Dünya Savaşı’nda, Büyük babam Ali Nihat’ın da Osmanlı binbaşısı olarak, aynı tarihte, aynı cephede birbirine düşman tarafta olmaları da kaderin ayrı bir cilvesi. Bu karşılaşmadan az sonra Kurt Seyt, Bolşevik kurşunları altında Türkiye topraklarına kaçarken, Ali Nihat ise Ruslara esir düşüp Sibirya’ya sürülmüş. Bakar mısınız yolculukları nasıl bir çaprazda karşılaşmış.

Dedenizi ve aslında bütün ailenizin tarihini, anılarını yazmaya neden ve hangi duygularla karar verdiniz?

Benim ilk düşüncem; geçmişimle geleceğim arasında son köprü olduğumu fark ettiğim için, birbirinden farklı coğrafyalardan göçüp İstanbul’da karşılaşan iki insanın aşkını anlatmaktı. Ama iki sene boyunca anneannemle yoğun çalışmamın ardından iki sene de arşiv çalışmasını takiben yazmaya oturduğumda, artık karakterlerimle, onların zaman ve mekânlarında öylesine buluşmuştum ki; kendiliğinden aynen romanda okunduğu şekliyle kelimeler dökülmeye başladı ve iş sadece dedemle anneanemin hikâyesi olmaktan çok farklı yönlere taşındı.

Kendi aile tarihini yazmak kişinin kendi ruhunda ve tarihinde de bir kazı yapması anlamına gelir bir bakıma. Bu kitapları yazdıktan sonra kendinizi daha iyi tanıdığınızı söyleyebiliyor musunuz?

Hem de nasıl. Zaten son kitabım ‘Dedem Kurt Seyt ve Ben’ bunun üzerinedir. Dedemin peşine takılıp gittiğim o müthiş serüveni yaşarken çektiğim sancılar, döktüğüm gözyaşları, karşıma çıkan ani sürprizler, bazısına ‘mistik’, bazısına ‘garip’ diyebileceğimiz karşılaşmalar kendi başına bir roman konusudur.

Dedem Kurt Seyit’in yaşamını yazmak bir okyanus aşmak ise eğer, o okyanusu aşana kadar, daha onlarca dere, nehir, göl geçtim, şelâlelerden aktım, girdaplara yakalandım, kıyılara vurdum ve yine yola çıktım. Her birinde yeni bir şeyler öğrendim, yeni bir şeyler yaşadım ve yazdım.

Dedeniz Kurt Seyit’in hayatına baktığınızda Türkiye’yi ve günümüz insanını ilgilendiren temel özellikleri nasıl görüyorsunuz?

Tarihsel diğer romanlarımda olduğu gibi; dedemin hayatı paralelinde tarihe baktığımda da, insanoğlunun hiç değişmediğini görüyorum. O yıllarda yaşanan ne kadar acı, hüzün, insanın insana zulmü, insanın insandan kaçışı… ne varsa, hepsi halen değişik coğrafyalarda yaşanıyor.

Diğer taraftan, dedem aslen baba tarafından Kırım Türk’ü olmasına rağmen, Bolşevik ihtilâlinden kaçıp sığındığı Türkiye onun ana vatanı değildi. O Çarlık Rusyası’nın tebasında ama Kırım Türk’üydü. Devrinin ve Mirzalık ünvanını taşıyan aile geleneğinin bir gereği olarak çocukluğu asırlardır aile evi olan Aluşta’da geçti. İslamiyet’i kaç-göçsüz, kadının erkeğinin baş tacı olduğu, erkeğin kadını tarafından yüceltildiği anlayışla yaşayan bir toplum terbiyesi aldı. On iki yaşından itibaren St. Petersburg’da askeri akademide başlayan eğitimiyle de zihni daha geniş bir dünyaya açıldı. Ailesinden gelen temel öğretileri terk etmeden bu defa askerliğin yanısıra aristokrat dünyanın vizyonunu, sanatı, şiiri, felsefeyi, birkaç lisanı kendisine katmış ve dünyaya o geniş pencereden bakmayı öğrenmişti. Türkiye’de içine girdiği dar dünyalar bu sebepten dolayı dedemi boğmuştu. Bu da bugün halen daha nice insanın yaşadığı bir olgu.

Dedemin hayatıyla aşkı anladım diyorsunuz… Aşk nedir size göre?

Aşkı dedemin hayatıyla anlamadım da, kendi aşkı anlayış ve yaşayış şeklimi, dedemin hayatındaki iki önemli kadın; Şura ve Murka ile olan aşklarıyla kıyasladım ve fark ettim ki; aslında dedemin hikâyelerini dinlemeye başladığım çocukluk yıllarımdan itibaren, birçok öğreti ve uyarı bilinçaltıma yerleşmiş ve ben zaten onların yaptığı hataları yapmadan, aşkı yormadan yaşamak üzerine bir yol seçmişim. Ama bunun farkındalığı olgunluk yaşlarıma rastladı. Sanırım tecrübeler de genlere kazınıyor.

Dedemin hayatındaki iki büyük aşkın kadını birbirinden tamamen farklı iki kültürün ve cesaretin örnekleri. Onları hiç kıyaslamıyorum. Çünkü kıyaslanamazlar; benzer tarafları yok, bir konu hariç: O da aynı erkeğe ikisinin de çok âşık olması. Biri dedemin geçmişini kıskanırken, öbürü diğer kadına kaptırdığı geleceğini kıskanıyor. Dedemin hayatının neredeyse bıçakla bölünmüş gibi farklı iki dünyasının, hayatının iki ayrı zaman diliminin iki farklı kadını. İkisini de anlıyor ve seviyorum ama ikisinden biri de olmak istemem.

Ben, Murka’nın maalesef yapamadığı şekilde; âşık olduğum erkekle, bana anlattığı kadarıyla dününü keyifle dinleyerek, böylece geçmişini paylaşarak ama aynı zamanda ‘an’ını paylaşarak, Şura’nın maalesef elinden kaçırdığı şekilde; yarınlara endişesiz yine onunla beraber bakarak yaşamayı seçiyorum.

Kitabın satır satır ekranda olmasını istemem, demişsiniz bir röportajınızda. Kitap ile dizi arasındaki ayrım olması gerektiğini düşünüyorsunuz. Bu ayrım size göre nasıl olmalı?

Kendim de daha önce senaryolar yazdığım için roman tekniği ile sinema ve dizi tekniğinin ne kadar farklı olduğunu çok iyi biliyorum. Romanı bire bir ekrana aktaramazsınız. Ekranın matematik dilinde, ekranın istediği ivme ve dinamiğe göre uyarlarsınız ancak. Özellikle bu kadar uzun bir süreci, farklı coğrafyaları kapsayan bir dönem öyküsü olması dolayısıyla ‘Kurt Seyit & Şura’nın dizi yapılabilmesinin zorlukları diğer bir çok uyarlamanın çok üzerinde. Buna rağmen yapımcı firma, gerçekten olağanüstü bir titizlikle ve detaycılıkla kitabın ruhundan ayrılmadan, öykünün ve karakterlerin özünden kopmadan muhteşem bir görsel ve duygusal şölen çıkarıyor ortaya.

Romanda sayfalarla anlattığınız bir duygu hali veya bir karakter, bir manzara tahlili ekranda bir, iki saniyede geçer biter. Mecbursunuz o sahneyi bir diyalogla veya aksiyonla süslemeye. Romanda ilk sayfalarda anlattığınız mekân veya karakterleri kitabın en son sayfasında tekrar olaya sokabilirsiniz ve okur yadırgamaz, sadece işlevine bakar. Çünkü henüz unutmamıştır. Ama özellikle uzun soluklu olduğu için dizilerde, belki de üç, dört sezon sonra sırası gelecek o karakterleri ne yapımcı kadroda tutabilir, ne de onlar kadroda kalır. Ne mekânlar elde tutulabilir, ne de zaten o bölüme kadar dizinin de, oyuncuların da kaderi bellidir. Dolayısıyla zamanlar kısaltılabilir, karakterler daha önce ayrılabilir veya yepyeni taşıyıcı karakterler yaratılır, yine romanın içindeki tiplemelerden özenle seçilerek.

Ben, Kurt Seyit’in torunu ve romanın annesi olarak diyorum ki; dedem yaşıyor olsaydı, hayatını oynatmak için bu kadroyu seçerdi.

Çok üretkensiniz. Bir roman bitiyor ötekine başlıyorsunuz, hatta aynı anda pek çok kurgunun birden zihninizde hazır olduğunu söylüyorsunuz. Bunun nedeni nedir size göre?

Hayatı anı anına içime çekerek, sindirerek yaşamayı seviyorum. Bunu yaparken de her anı hep saklamak üzere not alıyorum. Gördüklerim, duyduklarım, okuduklarım, yaşadıklarım buna dahil. Bu da sürekli kendisini yazmamı seslenen bilgileri, karakterleri veya mekânları doğuruyor.

Yazmakta olduğunuz bir romanınız daha var. Ondan biraz söz eder misiniz? Ne zaman raflarda olacak?

Şu an raflarda olmuş olması gereken neredeyse bitmeye hazır bir romanım var sırada. M.S. ilk yıllarda başlayan bir tarihi roman. Ama ‘Kurt Seyit ve Şura dizisi başlayınca, doğal olarak onun senaryolarını okumak, sete ziyarete gitmek ve yeniden o yılları çalışmak, o devirle ilgili arşivimi ortaya dökmek beni yeniden dedemin hayatına ışınladı ve ‘Dedem Kurt seyit ve Ben’den başka bir şey yazamayacağımı fark ettim.

Şimdi, imzalar, konferanslar, work-shoplar süreci hafifleyince yeniden masamı temizleyip, yeni bir çiçek, yeni objeler yerleştirip, yeni bir müzik seçip bu defa tarihin o çok eski yıllarına ışınlanacağım.

NERMİN BEZMEN’İN EDEBİYAT YOLCULUĞU

Popüler edebiyat dalının yazarlarından Nermin Bezmen bu güne kadar 13 kitaba imzasını attı.

1995

Zihnimin Kanatları

1996

Mengene Göçmenleri

1997

Turkuaz’a Dönüş Bilge Nadir-Nevzat’ın Anılarından Asil Nadir Gerçeği Derleme: Nermin Bezmen Tercüme Pamir Bezmen

1999

Kurt Seyt & Shura

Kırk Kırık Küp (Hikayeler)

Bir Gece Yolculuğu

2002

Kurt Seyt & Murka

Bir Duayen’in Hatıratı: Fuad Bezmen

2006

Sır

2007

Aurora’nın İncileri

Sırça Tuzak

2009

Bizim Gizli Bahçemizden

2011

Şeytanın İflası

2014

Dedem Kurt Seyit ve Ben

ÖFKENİZİ KONTROL ALTINA ALIN

Öfke bilinenin aksine normal bir tepkidir, hatta sağlıklı olmanın belirtisidir. Önemli olan sinirinizin ve öfkenizin saldırgan davranışlara ve kine dönüşmesini engelleyebilmek. Çünkü öfke, kontrolden çıktığı zaman yıkıcı olabilir, bireyin ve toplumun yaşam kalitesini bozabilir. İşte, öfkenizi hiddete dönüşmeden kontrol altına almanıza yarayacak öneriler.

01

Öfkenin kaynağını bulmak çözüme ulaşmada en önemli adım. Hangi durumlarda öfkelendiğinizi gözlemledikten sonra durumların çözümünü tespit edin. Öfkenin kontrolünde kişisel farkındalık kazanmanız gerekir. Ne istediğini bilen, duygularını tanıyan ve düşüncelerini tespit eden insan, hislerini de doğru bir şekilde ifade eder. Sizi neyin çıldırttığına odaklanmak yerine kızgın olduğunuz kişiyle birlikte sorununuza çözüm bulmaya çalışın.

02

Çok klişe bir yöntem gibi görünse de öfkenizi yansıtmadan önce kendinize biraz zaman verin. Düzgün nefes alıp, kalp ritminizi düzenleyene kadar bir davranışta bulunmamaya dikkat edin. “Rahatla”, “Aldırma” gibi sakinleştirici ve yatıştırıcı sözcükleri tekrarlayın. Bu arada derin soluklar almaya devam edin. Böylece sinirle aklınıza gelen ilk şeyi söylemekten kaçınmış ve asıl söylemek istediğiniz şeyi düşünmüş olursunuz.

03

Öfkenizi yatıştırdıktan sonra karşınızdaki kişiye neden öfkelendiğinizi ifade edin ve ne istediğinizi söyleyin. Öfkenizi karşınızdaki insanla paylaşmamak daha büyük bir iletişim problemi olarak size tekrar döner. Duygularınızı ifade ettiğinizde, öfkelendiğiniz kişi de bu fırsatı yakalayacak ve kendince haklı olduğu tarafları sizinle paylaşacaktır.

04

Gün içinde yaşanacak öfke anlarını aza indirmek ve sakin düşünebilmek için kendinizi rahatlatacak aktiviteler yapın. Öfkenizi dışarı atmanın en iyi yolu koşabildiğiniz kadar hızlı koşmak. Bu egzersiz sıkıntınızı üzerinizden atmanızı sağlayacak ve stresinizi aza indirecektir. En sevdiğiniz şarkıyı dinleyerek de kendinizi rahatlatabilirsiniz.

05

Bazen, sinirlenip öfkelenmemize yol açan şeyler üzerinde içinde bulunduğumuz çevre oldukça etkilidir. Sinirlenilen ortamdan bir süreliğine uzaklaşmak öfkenizi dindirip sağlıklı düşünebilmenize yardımcı olur. Öfkeniz biraz yatışana kadar, sinirlendiğiniz kişiden biraz uzak durun ve ortamdan uzaklaşın. Mümkünse size huzur veren mekânda bir kahve molası verin.