ZâDU'l-meâd muhtasari

ZÂDU'L-MEÂD MUHTASARI

] Türkçe [

مختصر زاد المعاد

[باللغة التركية ]

İbn-i Kayyim el-Cevziyye

ابن قيم الجوزية

Terceme: Polen Yayınevi

ترجمة: مكتبة بولن التركية

Tetkik: Muhammed Şahin

مراجعة: محمد شاهين

Rabva Semti İslâmî Dâvet Bürosu-Riyad

المكتب التعاوني للدعوة وتوعية الجاليات بالربوة بمدينة الرياض

1429 - 2008

HZ. PEYGAMBER'İN ÖRNEKLİĞİ

Allah Resûlünde sizin için güzel bir örnek vardır. (el-Ahzâb 33/21)

O gün zâlim, (çaresizlik içinde) ellerini ısıracak ve: "Keşke ben de peygamberle aynı yolu tutsaydım!" diyecektir. (el-Furkân 25/27)

Bismillâhirrahmânirrahîm

Hamd Allah'a özgüdür. Allah kimi doğru yola ulaştırırsa, o doğru yoldadır. Kimi de doğru yoldan saptırırsa, artık ona doğru yolu gösterecek hiç kimse bulamazsın. Allah'tan başka hiçbir ilah olmadığına ve Muhammed'in Allah'ın Resûlü olduğuna tanıklık ederim. Allah'ın selamı ve rahmeti onun, ehlinin ve sahabesinin üzerine olsun!

Şüphesiz insanlar, ibâdet etmek, dünya ve âhiret işlerini ıslah etmek için indirilen Allah'ın diniyle amel etmekle sorumludur. Bunun için de vahyin ilk inişinden tamamlandığı güne kadar Hz. Peygamber'in rehberliğini ve bu dini açıklama şekli olan pratik yöntemini bilmeleri gerekir.

Bu konuya ilişkin, gördüğüm en güzel kitap, hicrî sekizinci asır imamlarından dinin koruyucusu, derin ilim sahibi, konuları tahkik eden ve fikri hür olan İbn Kayyim el-Cevziyye'in (751/1350) Zâdü'l-Me'âd fî Hedyi Hayri'l-'İbâd isimli eseridir.

Ancak konular detaylı olarak ele alındığından ve iki büyük bölümden meydana geldiği için bu kitabı sıkılmadan okuyan çok az kimse vardır. Kağıdının ve baskısının kalitesizliği, daha faydalı olmasını engellemiştir. Bu durum, çok önemli olduğu için bunu insanlara kolaylaştırmak ve her kesime yakınlaştırmak istedim ve böylece onu özetleyip ihtiyaç duyulan yerlerde de not düştüm. Bu özet ve notları birlikte, hacmini görenin bir defada okumayı arzu edeceği küçük bir kitap yaptım. Hacminin küçüklüğüne baskısının güzelliği, kağıdının kaliteliliği ve fiyatının ucuzluğu da eklenince, şüphesiz, bu kitaba rağbet ve ilgi çoğaldı. Gaye, dinin öğrenilmesi ve onunla amel edilmesini kolaylaştırarak ona yardımcı olmaktır.

1. Hz. Peygamber'in Rehberliği ve Alimlerin Bilinci
Sayesinde Dinin Kolaylaştırılması

Şüphesiz ilk zamanlarda dini öğrenmek kolay ve basitti. Alimler Hz. Peygamber'in tutum ve davranışlarını naklediyorlar, önce kendi nefislerinde tatbik ediyorlar sonra da ümmete sunup kendilerinin uyguladığı gibi onlardan da gereğince amel etmelerini istiyorlardı. Ümmet de aynısını tatbik eder ve bu yolda hiçbir şey onlara engel olmazdı. Amel etmek ümmete iki yönden kolay gelirdi. Birincisi, dinin meselelerinin mânası açık, anlaşılması kolay, faydası aşikar ve açık çelişkilerinin olmamasıdır. İkincisi ise, âlimler dinî hükümlerle amel eder, ümmet de onlara alışırdı. Çünkü âlimler, Allah Resûlü'nün vekilleri/ha­lef­leri ve onun vârisleridirler. Ümmet için âlimlerde uyulacak gü­zel modeller vardır.

2. Fıkıh Kitaplarının ve Alimlerin Yetersizliği
Sebebiyle Dinin Zorlaştırılması

Alimlerin, Hz. Peygamber'in uygulamalı eğitimdeki tutum ve davranışlarını terk edip fıkıh kitaplarındaki tartışma ve görüşlere sarılarak pek çok mezhep ve gruplara ayrıldıkları günden beri dini öğrenmek zorlaştı. Her grup bir mezhebe körü körüne bağlandı. Çokça kitap telif edip onlara şerhler, şerhlere hâşiyeler ve hâşiyelere de takrîrler yazdılar. Sonra da kendilerini mutlak müctehid, mezhepte müctehid, mezhepte müftü, mez­hepte tercih yapabilen (müreccih) ve mukallid gibi pek çok tabakalara ayırdılar. İnsanları, dini bu kitaplardan öğrenmeye ve bu kitaplara koydukları kayıtlar, şartlar, işaretler/remizler ve sayılamayacak benzeri hususlarla amel etmeye zorladılar. İnsanlar bunların karşısında hangisinin doğru hangisinin yanlış olduğunu seçemeyecek kadar şaşırıp kaldılar!!