ZâDU'l-meâd muhtasari

3. Hz. Peygamber'in Rehberliği İle Fıkıh Kitapları Arasında Bir Karşılaştırma

Allah Resûlü'nün rehberliği ile ihtilaflı bir çok konuya tahsis edilen bu kitapları karşılaştırdığında, aralarındaki açık farkı ve delili görürsün. Örneğin abdest, gusül ve teyemmüm konularını sadece Hz. Peygamber'in uygulamasına bakmakla öğrenebilirsin. Biz, Ezher'de bu konuları üç buçuk aydan fazla bir zamanda gördük. Fakat, dinin kolaylığını ve hakikatini ancak Hz. Peygamber'in rehberliğini öğrendikten sonra anladık.

Bazılarımız Ezher'de on iki veya on beş yıl kalarak bir mez­hebin kitaplarını öğrenip, diğer mezhep kitapları ile tefsir ve ha­dis kitapları bir yana, bu öğrenmeye çalıştığı mezhebin kitaplarını bile iyice tanımadan yüksek okul diploması alır. Hatta ih­ti­laflı meselelerde tercih yapamayacak derecede şaşkınlık ve te­dirginlik içinde bocalamaya devam eder!

Nasıl olur da sıradan insanlar, âlimlerin tutarsızlıklarını gördüğü ve amel etmek için kendilerine güzel örnek olabilecek kimseleri bulamadıkları halde, kitaplardaki bunca bilgi ile amel etmekten sorumlu tutulabilirler?! Dinin kaynakları, hacmi büyük, sayısı çok, görüşleri farklı ve meseleleri çetrefilli kitaplardır.

Bu kitaplardaki yükümlülükler, şartların, rükünlerin, giriş ve sıhhat şartları arasındaki farkların, farzların, vaciplerin, kısımların, şekillerin, mendupların, müstehapların, iptal edenlerin ve mekruhların (tenzihen ve tahrimen mekruhların) sayısınca çok olur. Bunların dışında, talâk lafızları (kinaye ve açık); kafayı karıştıran hükümler;yolculukta namazı kısaltabilmek için mesafenin ölçüsü; su bulunmadığı zaman abdest veya gusül yapabilmek için yardımın sınırı ile yakınlığın ölçüsüne ilişkin hükümler ile bunlardan da öte, "şöyle şöyle farz edersek" şeklindeki varsayımlar gibi düşüncelerin farklılaştığı, vakit kaybettiren ve meydana gelmiş bir şey hakkında ilim ifade etmeyen pek çok husus bu kitaplarda mevcuttur.

Üstelik Allah Teâlâ, böyle hükümleri indirmediği ve hiç kimseyi bunlara uymakla sorumlu tutmadığı halde, meşhur fıkıh kitaplarında yer alan bütün bu ve benzeri hükümler, avamın öğrenmeye ve onunla amel etmeye güç yetirebileceği şeyler değildir.