Güzel sanatlar ve edebiyat
Yüklə 1,81 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- METİNLERİN SINIFLANDIRILMASI: YAZILI ANLATIM
- COŞKU VE HEYECAN DİLE GETİREN EDEBİ METİNLER
- TÜRK ŞİİRİNDE GELENEKLER
- KAFİYE- REDİF ÖRNEKLERİ
- EDEBİ SANATLAR 1. MECAZ
- 2. MECAZ-I MÜRSEL (AD AKTARMASI)
- 3. TEŞBİH (BENZETME)
- Kendisine benzetilen: Martı Benzetme yönü
- 4. İSTİARE (EĞRETİLEME) a. Açık İstiare
- 6. İNTAK (KONUŞTURMA
|
GÜZEL SANATLAR ve EDEBİYAT SANAT NEDİR: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. SANATÇI KİMDİR. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. SANAT ve ZANAAT ARASINDAKİ İLİŞKİ NEDİR: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..GÜZEL SANATLARIN SINIFLANDIRILMASI: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… GÜZEL SANATLAR İÇİNDE EDEBİYATIN YERİ NEDİR: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… BİLİMLE SANAT ARASINDAKİ FARKLAR NELERDİR. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… EDEBİYAT –TARİH İLİŞKİSİ: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. EDEBİYAT- SOSYOLOJİ İLİŞKİSİ: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………EDEBİYAT –PSİKOLOJİ İLİŞKİSİ: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………EDEBİYAT-FELSEFE İLİŞKİSİ. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………EDEBİYATIN DİĞER BİLİMLERLE İLİŞKİSİ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………… EDEBİYATIN TOPLUM HAYATINDA YERİ NELERDİR. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… EDEBİ METİNİN ÖZELLİKLERİ NELERDİR: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… DİLİN İNSAN ve TOPLUM HAYATINDAKİ YERİ ve ÖNEMİ NEDİR. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… EDEBİYAT ve GERÇEKLİK: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… METİNLERİN SINIFLANDIRILMASI: YAZILI ANLATIM SANATSAL METİNLER: SANATSAL METİNLERİN ÖZELLİKLERİ: *……………………………………………………………………………………….….………………*……………………………………………………………………………….…….……………………*…………………………………………………………………………..………………………………*……………………………………………………………………….…….……………………………*………………………………………………………………………………..…………………………*……………………………………………………………………………………..……………………*……………………………………………………………………………………..……………………*……………………………………………………………………………………..……………………*………………………………………………………………………………………..…………………*……………………………………………………………………………………………..……………*…………………………………………………………………………………………..………………*………………………………………………………………………………………………………
Aliterasyon. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Dönülmez akşamın uçkundayız, vakit çok geç Bu son fasıldır ey ömrüm, nasıl geçersen geç Bin yıldan uzun bir gecenin bestesidir bu Bin yıl sürecek zannedilen kar sesidir bu Asonans: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Camdan bir kahkaha kulakta parçalanır Sıçrar kısık bir haykırı koruda "Geçen her saat, her geçen saniye Göl altın güğümdür coşan maviye İÇ KAFİYE: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. Kamu bimarına canan/ deva-yı derdi der ihsan Niçün kılmaz bana derman/beni bimar sanmaz mı Ritim: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… İMGE : ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ÇAĞRIŞIM: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….… SİTEM Önde zeytin ağaçları arkasında yâr Sene 1946 Mevsim Sonbahar Önde zeytin ağaçları neyleyim neyleyim Dalları neyleyim Yâr yoluna dökülmedik dilleri neyleyim Yâryâr Seni kara saplı bir bıçak gibi sineme sapladılar Değirmen misali döner başım Sevda değil bu bir hışım Gel gör beni darmadağın, Tel tel çözülüp kalmışım Yâryâr Canımın çekirdeğinde diken Gözümün bebeğinde sitem var ( Bedri Rahmi Eyüboğlu ) GELENEK NEDİR: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… TÜRK ŞİİRİNDE GELENEKLER: HALK ŞİİR GELENEĞİ: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… DİVAN ŞİİR GELENEĞİ: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… MODERN ŞİİR GELENEĞİ: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… MANZUME: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Yüksekte uçan kara bulutlar Serpiyor göklerden kucak kucak kar Bembeyaz dallara serçeler konmuş Hep yollar kapanmış, dereler donmuş Bütün sertliğiyle geldi kara kış Damların üstünde karlar karış karış Ağaçlar kökünden kopacak gibi Bir türlü dinmiyor başlayan tipi
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. Yıllar yarlardan, yarlar yıllardan vefasız. Kara baht bir kasırga gibi. Bu ne baş döndürücü iş? Geceleri gündüzleri, günler geceleri kovalıyor; cefalar cefaları kolluyor. Saçlarımızda aklar akları, alnımızda çizgiler çizgileri doğuruyor.
1.KONU: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2.TEMA: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Gökyüzünün başka rengi de varmış Geç fark ettim taşın sert olduğunu Su insanı boğar ateş yakarmış Her doğan günün bir dert olduğunu İnsan bu yaşa gelince anlarmış Dünyada sevilmiş ve seven nafile bekler Bilinmez ki giden sevgililer dönmeyecekler ŞİİRİN YORUMLANMASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER: *……………………………………………………………………………………………………………*……………………………………………………………………………………………………………*……………………………………………………………………………………………………………*……………………………………………………………………………………………………………*……………………………………………………………………………………………………………*……………………………………………………………………………………………………………*……………………………………………………………………………………………………………
A)HECE ÖLÇÜSÜ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… B) ARUZ ÖLÇÜSÜ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………(Uzun) Hece: ……………………………………………………………………………………….. Açık (Kısa) Hece: …………………………………………………………………………………. İmale:. ……………………………………………………………………………………………. Zihaf:. ……………………………………………………………………………… ……….. Vasi (Ulama): …………………………………………………………………………………… Takti (Kesme): …………………………………………………………………………….. Med: …………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… REDİF – UYAK: Yarım Kafiye: ……………………………………………………………………………… *............savaş *............barış
Tam Kafiye……………………………………………………………………………… *.........yanık *.........çık
Zengin Kafiye…………………………………………………………………………… *........... bolluk *.............soluk
Tunç Kafiye………………………………………………………………………………… *………..yaz *……...beyaz Cinaslı Kafiye:……………………………………………………………………………… *...........vakit çok geç *...........nasıl geçersen geç
KAFİYE ÖRGÜSÜ Düz Kafiye: ------a veya ------a ------a ------a ------a ------b ------b ------b Çapraz Kafiye: ------a ------b ------a
------b
------b ------b
------a Mani tipi uyak: ……….a ………..a ……… x
. … ……..….a 4. ŞİİR TÜRLERİ: LİRİK ŞİİR: ………………………………………………………………………………………… EPİK ŞİİR: ………………………………………………………………………………………… DİDAKTİK ŞİİR: ………………………………………………………………………………… PASTORAL ŞİİR: ……………………………………………………………………………… SATİRİK ŞİİR: ………………………………………………………………………………… DRAMATİK ŞİİR:………………………………………………………………………………… ŞİİR TÜRLERİ ÖRNEKLERİ: Hayır, hayâl ile yoktur benim alışverişim İnan ki her ne demişsem görüp de söylemişim Şudur da benim en beğendiğim meslek: Sözüm odun gibi olsun, hakikat olsun tek …………………………………………………………………………………………….. Kocabaş yığıldı çamura Büyüdü gözleri, büyüdü yürek kadar Örtüldü gözleri örtüldü hep Kalır mı Mustafa Kemal'in kağnısı bacım Kocabaş'ın yerine koştu kendini Elifçik Yürüdü düşman üstüne yüceden yüceden ………………………………………………………………………………………………… Bütün sevgileri atıp içimden, Varlığımı yalnız ona verdim ben, Elverir ki bir gün bana derinden Ta derinden bir gün bana "Gel" desin ………………………………………………………………………………… İnsanlığa dürüst davran İnsan küçük büyük evran İnsanlara hakça davran Koltuk sana baki değil ………………………………………………………………………………… Tembellikten vazgeçelim, Okumayı yol seçelim, Okumak, bilmektir derim, Daha çok okumak gerek... ………………………………………………………………………….. Küçük bir lavanta çiçeği Sarışın arı Ve alabildiğine gelincik Düşünmeden sevdiğimiz bu anda Birdenbire başlayan gökyüzü …………………………………………………………………………… Evet, benim her şi'rimde yılan dişli diken var; Sizler gidin bal verecek yeni açmış gül bulun. Belki benim acı sesim kulakları tırmalar; Sizler gidin, genç kızların türküsüyle şen olun. ……………………………………………………………………………………Varın sizler, onlar ile korularda el ele Gezin, gülün, bir çift bülbül aşkı ile yaşayın; Yalnız kendi, yalnız kendi ruhunuzu okşayın …………………………………………………………………………………… Tam otların sarardığı zamanlar Yere yüzükoyun uzanıyorum Toprakta bir telâş, bir telâş Karıncalar öteden beri dostum. ……………………………………………………………………………………Ne ben Sezarım, Ne de sen Brütüssün... Ne ben sana kızarım Ne de zatın zahmet edip bana küssün... Artık seninle biz, Düşman bile değiliz... Yalan ise, Allah versin belâmı, Edemezdi iki satır kelâmı, Hello diye verir şimdi selâmı, Ağzında lisanı, dili değişti …………………………………………………………………………………… KAFİYE- REDİF ÖRNEKLERİ: Ruhumu eritip de kalıpta dondurmuşlar Onu İstanbul diye toprağa kondurmuşlar Erkenden çağırır, ya deniz ya bahçe Her yerde tükenmez kahkaha, eğlence Daha uzak, uzak sanırsınız gece Bir de bakarsınız gün batmış, ay bedir M ehlika Sultan'a âşık yedi genç Seneler geçti, henüz gelmediler Mehlika Sultan'a âşık yedi genç Oradan gelmeyecekmiş dediler Yiyin efendiler yiyin, han-ı pür-neva sizin Doyunca, , çatlayıncaya kadar yiyin Ne şerefli bir adı var Ne bir büyük maksadı var Her gün biraz zedelenen İki ipek kanadı var Serpilmeye başladı bir yağmur ince ince Son yokuş noktasından düzlüğe çevrilince Dünyada sevilmiş ve seven nafile bekler Bilinmez ki giden sevgililer dönmeyecekler Kara gözler, kara gözler Kararmış kara gözler Gemim deryada kaldı Yelkenim kara gözler Dost dost diye nicesine sarıldım Benim sâdık yârim kara topraktır Beyhude dolandım boşa yoruldum Benim sadık yârim kara topraktır Candan aziz, candan mühim bildim seni Sığmadın gönlüme, yediye böldüm seni Bir zafer müjdesi burda her isim Yekpare bir anda, gün, saat, mevsim Ertesi gün başladı gün doğmadan yolculuk Soğuk bir mart sabahı buz tutuyor her soluk Bütün kusurlarım toprak gizliyor Merhem çalıp yaralarım düzlüyor Kolun açmış yollarım gözlüyor Benim sadık yârim kara topraktır Çiçek ülkesinden girerken yaza Örer her doğan gün bir altun koza Ey garip çizgilerle dolu han duvarları Ey hanların gönlümü sızlatan duvarları Hatırlar bir gün, camı açtığını Duran bir bulutu, bir kuş uçtuğunu Şimşek gibi bir semte atıldık yedi koldan Şimşek gibi, Türk atlarının geçtiği yoldan Topraktandır cümle beden Nefsini öldür ölmeden Böyle emretmiş Yaradan Sen kalemsin ben uç muyum Sabahleyin gökyüzü parlak, ufuk açıktı Güneşli bir havada yaylımız yola çıktı Madem çoban değildin Arkandaki sürü ne Beni yârdan ayıran Sürüm sürüm sürüne Ve deniz aynı deniz O gülüşten eser yok yalnız Bin bahçeli beldemizi yâd ellere bıraktık Gölgesinde barınacak tek ağacım yok artık Dağlar ile taşlar ile Çağırayım Mevlâm seni Yuvadaki kuşlar ile Çağırayım Mevlâm seni Her şey yerli yerinde; masa, sürahi, bardak Serpilen aydınlıkta dalların arasından Büyülenmiş bir ceylan gibi bakıyor zaman Sessizlik dokunuyor bir yerde yaprak yaprak Dillerde dökülüp sayılır saçın Sıcak nefeslerde bayılır saçın Bir tütsüdür, kalbe yayılır saçın Kararan gözlerin buğusu gibi Karacaoğlan kapınıza kul gibi Gönül küsüverse ince kıl gibi Seherde açılmış gonca gül gibi Kokar gider bir gözleri sürmeli Niçin kondun a bülbül Dalımdaki asmaya Ben yârimden vazgeçmem Götürseler asmaya Gideriz nur yolu izde gideriz Taş bağırda, sular dizde gideriz Bir gün akşam olur biz de gideriz Kalır dudaklarda şarkımız bizim Ben âşıkım el göğüste yüz yerde Gel efendim del sinemi yüz yerde Yaralarım göz göz oldu yüz yerde Demem yaram ne yaradır o yâra Koyun verdi kuzu verdi süt verdi Yemek verdi ekmek verdi et verdi Kazma ile döğmeyince kıt verdi Benim sadık yarim kara topraktır Bahar gördüm yaz gördüm Güzel gördüm naz gördüm Her tarafı dolaştım Senin gibi az gördüm Dönülmez akşamın uçkundayız, vakit çok geç Bu son fasıldır ey ömrüm, nasıl geçersen geç Nice güzellere bağlandım kaldım Ne bir vefa gördüm ne fayda buldum Her türlü isteğim topraktan aldım Benim sadık yârim kara topraktır Akşam, güneş artık deniz ufkunda silindi Hülya gibi yalnız gezinenler köye indi Ben kaldım, uzaklarda günün sesleri dindi Gönlümle, hayalet gibi, ben kaldım o yerde Giyilmemiş çamaşırlar nasıl kokar bilirsin, Sandık odalarında; Senin de dükkânın öyle kokar işte. Ablamı tanımazsın, Hürriyette gelin olacaktı, yaşasaydı; Bu teller onun telleri, Bu duvak onun duvağı işte. Ya bu çamurdaki kadınlar? Bu mavi mavi, Bu yeşil yeşil fistanlı... Geceleri de ayakta mı dururlar böyle? Ya bu bembeyaz gömlek? Onun da bir hikâyesi yok mu? Kapalı Çarşı diyip de geçme; Kapalı Çarşı, Kapalı kutu. Anıyordum baharı çırpınarak Düştü bir gölge şey avuçlarıma Baktım: Ölmüş , zavallı bir yaprak Ey hazan, artık intikam alma Şimdi zulmetleriyle haykıracak Sana hüsran bakışlı sema Bu hazan belli, çok fidan kıracak Örtecek dallarıyla yollarımı Sen fakat söyle ey güzel yaprak Söyle çehren kadar ölüm sarı mı Ne içindeyim zamanın Nede büsbütün dışında Yek pare geniş bir anın Parçalanmaz akışında Üftedelerle gerçi o mah benli senlidir Benlik ederse de yakışır çifte benlidir
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… "Açık konuşma zamanının geldiğine inanıyorum." "Yüreğime kördüğümler atıldı Çözemedim, çözülmüyor sultanım 2. MECAZ-I MÜRSEL (AD AKTARMASI) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Zihnim bu şehirden, bu devirden çok uzakta Tanburî Cemil Bey çalıyor eski plakta Dilerim Tanrıdan ki, sana açık kucaklar Bir daha kapanmadan kara toprakla dolsun Kan tükürsün adını candan anan dudaklar Başlar birbirinden dik o dört taştan efede Edirne'de bir sabah üçüncü şerefede Sinan güzelliği döndürmüştü başını 3. TEŞBİH (BENZETME) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… "Dalgalardan gemimiz martı gibi oynaktır şimdi." Benzeyen: Gemi Kendisine benzetilen: Martı Benzetme yönü: oynak olması (dalgaların etkisi ile hareketli olması) Benzetme edatı: gibi Bir güzel yırtıcı kuş gördüm, baktım Som mücevher gibi kan kırmızı tırnakları" "Kardeşi tıpkı tilkidir, ondan kendini sakın." "Nedendir de kömür gözlüm nedendir Şu geceki benim uyumadığım Çetin derler ayrılığın derdini Ayrılık derdine doyamadığım "Yüce dağ başında olur sayrılık Sen düşürdün gül benzime sarılık" "Karanfil oylum oylum Geliyor selvi boylum Selvi Böyle yalçın dağlarda sessiz dolaşan kim Köyler ufka dizilen tozlanmış bir resim" "Geçen her saat, her geçen saniye Göl altın güğümdür coşan maviye "Hızırım olursun elimden tutan Mutluluk çevremde bir renkli çeyiz 4. İSTİARE (EĞRETİLEME) a. Açık İstiare :. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Akşamın kızıllığı Uludağ eteklerinde al ipek gibidir bu akşam. Uludağ etekleri al ipekten bu akşam Garbın ucunda, son kıyıdan, en gürültülü Bir med zamanı gökyüzü kurşunla örtülü İki kapılı bir handayım Gidiyorum gündüz gece Havada bir dost eli okşuyor derimizi Sonra tül perdeler arasından Bir ay doğdu vadiye b. Kapalı İstiare. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… "Yaldızlı perçemlerin ıslandıkça uzuyor Yalnızlık damla damla şakağından sızıyor Süzülüp akasya dallarından gün Erir damla damla ayaklarında "Bir serin dere insan gibi ninniler söylermiş c. Temsili İstiare: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… "Artık demir almak günü gelmişse zamandan Meçhule giden bir gemi kalkar bu limandan Hiç yolcusu yokmuş gibi sessizce alır yol Sallanmaz o kalkışta ne mendil ne de bir kol Rıhtımda kalanlar bu seyahatten elemli Günlerce siyah ufka bakan gözleri nemli Biçare gönüller... Ne giden son gemidir bu Hicranlı hayatın ne de son matemidir bu Dünyada sevilmiş ve seven nafile bekler Bilmez ki giden sevgililer dönmeyecekler Birçok gidenin her biri memnun ki yerinden Birçok seneler geçti, dönen yok seferinden" 5.TEŞHİS (KİŞİLEŞTİRME) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… "Dinmiş denizin şarkısı, rüzgâr uyumakta Rıhtım boyu sonsuz bir üzüntüyle karaltı Mevsim gibi süslenmiş Emirgan, Çınaraltı" "Tarihin dilinden düşmez bu destan Nehirler gazidir, dağlar kahraman Her taşı bir yakut olan bu vatan Can verme sırrına erenlerindir 6. İNTAK (KONUŞTURMA. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Kulağının dibinde haykırdı fırtına: Isınmak istiyorsan toprağı çek sırtına 7. KİNAYE …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… "Bulamadım dünyada gönle mekan Nerde bir gül bitse etrafı diken "Dadaloğlu'm der ki belim büküldü Gözümün cevheri yere döküldü" "Yine parmağım ağzımda kaldı Masumluk akıyordu yüzünden Yahya Kemal yokuş tırmanırken terlemiş, şişman ve ağır vücudunu taşıyamaz olmuştu. Tam o sırada mahalle bakkalının önündeki sandalyeyi görüp oraya oturdu. Yağlı bir müşteri kazandığına memnun olan bakkal kibarca sordu:
"- Ey benim sarı tamburam, Sen ne için inilersin
Yüklə 1,81 Mb. Dostları ilə paylaş:
|