Nafarroatik pablo Fermin Irigarai «Larreko» 1916

NAFARROATIK

Pablo Fermin Irigarai «Larreko»

__________

1916

Eskualduna-ren egile leenari.

Nere jauna:

Una, emen bialtzen datzut lerro batzu, argitaldu nai badituzu, Eskualduna astekari maite ortan. Nik baño obeki adiraziko zinuke erdarazko alocucion delako ori Eskualdunaren irakurleri; baño zer gerta ere, lanpetua bazaude edo, or dituzu iru orri oriek euskaraz eta erdarazko oarpena.

Agur eta agindu nai aña zure zerbitzari apal uni.

Burutzapen ederra

Iruña, iri untako jaun aundi batzu, Campion, euskeltzale omentsua buru dutela, bildu dira batzarrean, mendiz araindiko gure aurride gudarieri laguntzeko asmoz.

Bilkura untan erabaki dute batza bat egitea eta unen bidez aal ditezken laguntzak bildu ta Baionako apezpikuari bialtzeko, jaun unek banatu dizkan euskeldun zaurituen eta il diren seniden artean.

Ortako, so uni edo oarpen bat edatu dute Naparra guzian, adiraziz, nolaz odolez, mintzoez, oiturez eta oroituriez mendiz araindiko euskeldunek eta unaindikoek errialde bat bakarra egin ginuela leen.

Ortaz landa, oroituarazten dakute, nola orain duela lau urte gure Diputazioneak, Navas de Tolosa delakoaren zortzi eungarren urte betetzeko jaietan, komitatu zituela Laburdi, Zubero eta Baxe Nabarrako erriak, leen gure erriekin batean, Nabarra erresuma osotzen zutelakotz.

Orain berriz, ilun-beltza untan, oro ilurrin, zauritu ta zigorpetuak daudelarik biotz mikorik baldin badugu lagundu bear ditugu gure anaiak aal detzazkegun laguntza guziz.

Emengo apezpiku jaunak onetsi ditu batza unen burupideak eta erabakia du eliza guzietan eskabideak egiteko.

Orobat iri untako egunkari edo kazetak ere, bozik onesten dute burupide oriek eta atseginekin beren laguntzak eskeini ditiozte batzari unen asmoak bururatzeko.

Batza unen bazkidetan alderdi guzietakoak badirelakotz, uste dut, zerbeit zintzoki eginen dutela, gure aurride maiten miñak eztiarazteko.

Jainkoak detzala.

Larrekoa

__________

1917

Kazernara abian zaudela jakinarazten didazu, berri unek biozmintzen nau, baña; alde bat obe, ontzat emana bazaude. Dena den Jainkoa lagun dizula an emen eta beti.

Emengo kazeta egunkaria, Diario de Nabarra delakoak eman zigun iragan ortzegunean berri bat itz burutzat bombardeamiento de Algeciras zuena; eta zion sekulako kanoi burrunba entzunik zagozila Algecirasko egoiliarrak: biziki arrankura da berri unen elarazlea, Gibraltarko anglesak etzutela zilegi kanoi ukaldiz jotzeko Algecirasko bazterrak eta jende guzia ikaraturik idukitzeko.

Non zer ote zenik etzuen erraiten; alemanen urpezko baten berri zuketen edo.

Bilbaoratu ziren atzo, Begoña 3g.go itxas gizonak, etarik zazpi eztire ageri eta uste dute untzitik txalupara atera zirelarik untzia ondoratzean irauliarazi zuela txalupa ere eta orduan ito bide zirela kapitaina, unen ondokoa eta bortz geiago. Untzia torpedeatu zuten iragan illeko 23 garrenean Brest-ik eta Cardiff artean.

Bilbotar Pablo Georgelin Orbegozo mutil gaztea il da Reims-ko inguruetan, aitaren ordez gana zen 17 urte baizik etzituela eta ala ere gudari bizkorra; aski da erraitea lietenan maillara eldua zela. (g.b.).

Espainiako gobernuko buruzagiek badute lan, gudalari nagusien eztiarazteko: gudari berexien defendatzaileak biziki zorrotz agertu dira gudualgo ministroaren agindu batengatik.

Biziki arrankura omen dira nolaz batzu maila batetik goragokoratzen dituzten, gibeletik utzirik aintzinean zagozinak; baita ere nolaz ematen dituzten gudukurutzeak eta eken sariak.

Ori dela bide gerlako ministroak bere lekua utzirik berarrazi omen diote arrankurdunek auxe otoiztuz.

Gisa beraz arrankura gaitzean agertu dire, Hacienda delako langile edo enplegatuak, oriek ere min berberetik joak direlakotz.

Gobernuko buruzagiak ateka estu untarik ateratzeko lanak izanen ditu. Diote Garcia-Prietok utzi bearko duela lekua eta gobernu nacional delako bat berriaren ordez ezarri, amets utsa; geroak agertuko du zeri gauden.

Naaskeri auek atzeratu dute aspaldiko autzia, Espainia noren alde eman bearra den edo tente igitu gabe, neutral. Au ere geroak erakutsiko du, baño beldur naiz gudalari naguziak nai dutena erdiesten badute, erdietsiko dutela berena neutrales direlakoek ere.

Dena den, Jainkoa lagun digula eta Berak nai duena izan dadin; alaxe.

Gaurko berrien arau gure gobernuko gizonak estu-aldian ditugu, ministro nagusiak bere izenean eta bertze ministroen izenean, erregearen eskuetan utzi bide du buruzagigoa.

Orain berriz lanak gizon bila. Gudularien naasturiak lekutu du orai arte ginuena; eken begikoak bearko dute eldu direnak, eta ek ere gisa beraz bulkatuko dituzte bertze batzuek; oraiko gizonetan nik ez dakit oso osorik nor izenda diteken gizona.

Oraintxe bertan, igandearen eguerdian, etorri da erri untara Weyler, general aipatua: ongi etorri berexi bat egin diote.

Ostatuz emengo gobernadorearen egoitzari dago.

Arritzekoa da oraiko gobernuaren aldaire saltsan sartua ez dagola. Izan diteke aintzinetik lana egina den, edo, or konpon erran ta una eldu den.

Agur bero-bero bat Eskualdunaren egileri eta unen irakurtzaleri agur eta barkatu.