Pazarlama Etiği

T.C.

ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

İŞ – YL – 2004 -001

pazarlama etiğinin teorik çerçevesi

ve

TÜRKİYE’DEKİ PAZARLAMA FAALİYETLERİNİN ETİKSEL AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

HAZIRLAYAN : AYŞEGÜL KIVILCIM KESİM
DANIŞMAN : YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA DOĞANER

AYDIN – 2004

YÜKSEK ÖĞRETİM KURULU DÖKÜMANTASYON MERKEZİ TEZ VERİ FORMU
Tez No:	Konu Kodu:	Üniv. Kodu:

* Not: Bu bölüm merkezimiz tarafından doldurulacaktır.

Tezin Yazarının Soyadı : KIVILCIM KESİM Adı: AYŞEGÜL Tezin Türkçe Adı: Pazarlama Etiğinin Teorik Çerçevesi ve Türkiye’deki Pazarlama Faaliyetlerinin Etiksel Açıdan Değerlendirilmesi Tezin Yabancı Dildeki Adı: Theoretical Framework of Marketing Ethics and an Assessment of Marketing Practices in Turkey from an Ethical Perspective Tezin Yapıldığı Üniversite : Adnan Menderes Enstitü : Sosyal Bilimler Anabilim Dalı : İşletme Yılı: 2004 Diğer Kuruluşlar: Tezin Türü Yüksek Lisans (X) Dili: Türkçe Doktora ( ) Sayfa Sayısı: 177 Tıpta Uzm. ( ) Referans Sayısı: 114 Sanatta Yeterlilik ( ) Tez Danışmanlarının Ünvanı: Yrd. Doç. Dr. Adı: Mustafa Soyadı: DOĞANER Türkçe Anahtar Kelimeler İngilizce Anahtar Kelimeler 1- Pazarlama 1- Marketing 2- Pazarlama Etiği 2- Marketing Ethics 3- Etik Kuramları 3- Theories of Ethics 4- Pazarlamada Etiksel Konular 4- Ethical Issues in Marketing 5- Pazarlama Karması 5- Marketing Mix Tarih: İmza:

T.C.

ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜDÜrLÜĞÜ’NE

AYDIN
İşletme Anabilim Dalı yüksek lisans programı öğrencisi Ayşegül KIVILCIM KESİM’in hazırlamış olduğu yüksek lisans tezi, aşağıda isimleri bulunan jüri üyeleri tarafından kabul edilmiştir.


Adı Soyadı : Üniversitesi : İmza :
Prof. Dr. Selim BEKÇİOĞLU Adnan Menderes Üniversitesi
Yrd. Doç. Dr. Mustafa DOĞANER Adnan Menderes Üniversitesi
Yrd. Doç. Dr. Hakan AYGÖREN Pamukkale Üniversitesi

Jüri üyeleri tarafından kabul edilen bu yüksek lisans tezi, Enstitü Yönetim Kurulu’nun ……………………………………………………….. sayılı kararı ile onaylanmıştır.

Prof. Dr. Adnan İNCE

Enstitü Müdürü

ÖZ

Bu çalışma ile; Türkiye'deki pazarlama uygulamalarında karşılaşılan etiksel sorunların genel bir çerçevesinin çizilmesi ve pazarlama yöneticilerinin mesleki etik düzeylerinin tüketici perspektifiyle değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu nedenle, öncelikle etiksel tartışmaya neden olan pazarlama faaliyetleri, bir pazarlama yöneticisinin dört temel karar alanını temsil eden pazarlama karması elemanları ekseninde ayrıntılı olarak incelenmiştir. Çalışmanın uygulama kısmında, Türkiye’de faaliyet gösteren tüketici dernek yöneticileri ile derinlemesine kişisel görüşmeler yapılmış, yapılan bu görüşmeler temin edilen dernek faaliyetleri ve tüketici şikâyet istatistikleri ile ilgili yazılı materyallerle desteklenerek analiz edilmiştir.

Araştırma sonucunda, Türkiye’de pek çok etik olmayan pazarlama uygulamasının bulunduğu ve yaygın bir şekilde tüketici hakkı ihlâlleri gerçekleştiği saptanmıştır. Türkiye’de tüketici bilincinin yeterince gelişmemiş olması, denetim ve yaptırımların yetersizliği vb. koşulların, yöneticilere etik olmayan davranışlarda bulunabilecekleri bir alan sağladığı saptanmıştır. Genel olarak yöneticilerin, etiksel algı düzeylerinin yüksek olduğu, ancak uygulamada farklı davrandıkları, yani mesleki etik düzeylerinin düşük olduğu ortaya çıkmıştır.

ANAHTAR KELİMELER: Pazarlama, Pazarlama Etiği, Etik Kuramları, Pazarlamada Etiksel Konular, Pazarlama Karması

ABSTRACT

The aims of this study are to provide a general framework of ethical problems emerged in marketing practices, and to assess the level of professional ethics of marketing managers from the consumer’s perspective. To this aim, the marketing practices generating ethical discussions are examined in depth on the basis of marketing mix elements, which represent the four main domains of the decisions of a marketing manager. In the case study, interviews with the managers of consumer rights associations operating in Turkey are carried out and analyzed with the supporting documents provided by the associations regarding their activities and statistics of consumer complaints.
This study reveals that not only a large number of unethical marketing practices do exist, but also consumer rights are widely violated in Turkey. It is concluded that the special conditions of Turkey, such as the low level of consumer consciousness and the feeble supervision and enforcement mechanisms, provide a suitable ground on which marketing managers can act unethically. This study reveals that, in general, the managers have high ethical perceptions, but they behave differently. This means that the professional ethics of marketing managers are low.

KEYWORDS: Marketing, Marketing Ethics, Theories of Ethics, Ethical Issues in Marketing, Marketing Mix