Sanayi Araştırma Geliştirme Genel Müdürlüğü

T.C.

SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI

Sanayi Araştırma Geliştirme Genel Müdürlüğü

MAKİNE HALISI İMALAT TESİSİ

SANAYİ PROFİLİ


Hazırlayan

Rahmi AYYILDIZ

Endüstri Mühendisi


ANKARA

Nisan-1998

I.BÖLÜM

1-EKONOMİK DEĞERLENDİRME

1.1-Yatırımın Konusu

Yatırımın konusu Makine halısı entegre üretim tesisidir. Mamul ana hammaddesi kirli yapağı ve harman yağıdır.

1.1.1.Kullanılan yarı mamuller

Desenli Halı üretiminde ilme(Akrilik veya PP) ipliği, Çözgü (Yün+Pamuk)ipliği, atkı (Jüt ) ipliği kullanılır.

1.2.Pazar Durumu

Yıllar	İthalat(m^2)	Değeri($)	İhracat(m^2)	Değeri ($)
1993	798.683	20.391.906	9.607.700	245.302.979
1994	771.036	19.686.025	12.236.506	312.421.430
1995	1.785.363	45.583.736	14.517.447	370.658.221
1996	982.311	25.080.280	10.743.036	274.290.281
Toplam	4.338.040	110.741.947	47.104.689	1.202.672.911

Kaynak: D.İ.E

Yıllar	Üretim(m^2)	Tüketim (m^2)
1993	9.655.345	2.082.680
1994	10.213.854	5.054.855
1995	16.120.240	11.201.311
1996	18.796.772	21.022.421
1997(9 Aylık)	11.085.963	17.195.240
Toplam	65.872.174	56.556.507

Kaynak:D.İ.E’ce hazırlanan, dönemler itibariyle(3 Aylık) İmalat Sanayi kitaplarından derlenmiştir.

1.3.İstihdam Durumu

Görevi	Adet(kişi)
Fabrika Müdürü	1
Mühendis	4
Teknisyen	3
İdari personel	8
Usta	5
İşçi	90
Toplam	111

1.4.Teşvik Tedbirleri
1.4.1. Hazine Müsteşarlığı’nca Yatırımlara Uygulanan Genel Teşvik Tedbirleri

Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı’nın 23 Haziran 1999 tarih ve 23734 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “ Yatırımlarda Devlet Yardımları ve Yatırımları Teşvik fonu Esasları hakkında Bakanlar Kurulu Kararlarının Uygulanmasına İlişkin Tebliğde(98/1) Değişiklik yapılmasına İlişkin 99/1 Sayılı Tebliği'’e göre;yatırımın, teşvik belgesine bağlanabilmesi için asgari sabit yatırım tutarının; kalkınmada öncelikli yörelerde 50 Milyar TL., diğer yörelerde 100 Milyar Tl. Türk Lirası olması gerekmektedir. Finansal Kiralama şirketleri aracılığıyla yapılacak yatırımlarda aranacak asgari sabit yatırım tutarı; bu miktarların % 25 ‘i kadardır.

Bu projeler için öz kaynak oranları aşağıda belirtilmiştir.

-Kalkınmada Öncelikli Yörelerde yapılacak yatırımlarda :% 20

-Normal ve Gelişmiş Yörelerde yapılacak yatırımlarda : % 40

-Ro-Ro taşımacılığı, havayolu kargo taşımacılığı yatırımları : % 25

-Tersane, Gemi inşa, yat inşa, gemi ithali ve uçak ithali yatırımlar : % 15

-Finansal kiralama şirketinin yapacağı kiralama yatırımları : % 10

Yatırım projelerine uygulanan destek unsurları ise aşağıda verilmiştir.

1-Gümrük vergisi ve toplu konut fonu istisnası

2-Yatırım indirimi

3-Katma değer vergisi istisnası

4-Vergi, resim ve harç istisnası

5-Enerji desteği

6-Arsa desteği

7-Fondan kredi tahsisi

Ayrıca, 23 Ocak 1998 tarih ve 23239 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Olağan üstü Hal Bölgesinde ve Kalkınmada Öncelikli Yörelerde İstihdam Yaratılması ve Yatırımın Teşvik Edilmesi” ile “ 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında 4325 Sayılı Kanun” gereğince aşağıda belirtilen teşvik tedbirleri uygulanacaktır:

-Kalkınmada Öncelikli Yörelerde; organize sanayi bölgelerine öncelik verilmek üzere, en az 10 kişilik istihdam öngören teşvik belgeli yatırımlar için, gerçek ve tüzel kişilere, mülkiyeti Hazineye ait arazi ve arsaların bedelsiz olarak devredilmesi,

-Olağan Üstü Hal Bölgesi kapsamındaki illerde yeni işe başlayan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, fiilen ve sürekli olarak 10 ve daha fazla işçi çalıştırmaları şartıyla, işe başlama tarihinden itibaren yatırım dönemi dahil 5 vergilendirme dönemi gelir ve kurumlar vergisinden müstesna tutulması,

-Yukarıda belirtilen gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinden istisna süresinin sonunda başlamak üzere, işyerlerinde fiilen ve sürekli olarak 10 ve daha fazla işçi çalıştırmak şartıyla, kazançları üzerinden hesaplanan gelir ve kurumlar vergisinden indirim yapılması,

-Olağanüstü Hal Bölgesi kapsamındaki illerde, çalışanlardan kesilen vergilerin ertelenmesi,

-Olağanüstü Hal Bölgesi kapsamındaki illerde teşvik belgeli yatırımlarla ilgili yapılan işlemlerde vergi, resim ve harç istisnası sağlanması,

-Olağanüstü Hal Bölgesi kapsamındaki illerde yeni işe başlayan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin çalıştırdıkları işçilerin sigorta primi işveren payının hazinece karşılanması,

İlk defa işe başlayan mükelleflerin götürülük şansına haiz olanlardan kendi isteği ile götürü usulden gerçek usule geçen mükellefler için hayat standardı uygulanmaması.

1.4.2.Halk Bankası’nca Yatırımlara Sağlanan KOBİ Teşvikleri
Bakanlar Kurulu’nun 05.03.1999 tarih ve 23630 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 99/12474 sayılı kararına istinaden Küçük ve Orta Boy İşletmelerin (KOBİ) Devlet yardımlarından yararlanma esaslarını belirlemiştir.

Bu karar kapsamında; imalat sanayi sektöründe faaliyette bulunan, işyerinde en fazla 150 işçi çalıştıran, kanuni devlet kayıtlarında arsa ve bina hariç;makine ve teçhizat , tesis, taşıt araç ve gereçleri, döşeme ve demirbaşları toplamı 100 Milyar Türk Lirasını aşmayan işletmeler KOBİ olarak kabul edilir.

KOBİ’lere uygulanacak teşvikler aşağıda verilmiştir:

1-Yatırımları Teşvik Fonundan Kredi

2-Yatırım İndirimi

3-Onaylanan Global Listeler Muhteviyatı Makine ve Teçhizat Alımlarında Katma Değer Vergisi (KDV) Desteği.

4-Gümrük Vergisi ve Fon İstisnası

5-Vergi, Resim ve Harç İstisnası

Yatırımlara sağlanacak yukarıda belirtilen teşviklerle kanun gereği verilen diğer teşvikler, Hazine Müsteşarlığı’nca verilen teşvik belgesinde belirtilen değerler esas alınarak ilgili kuruluşlarca mevzuata uygun olarak sağlanır. Bu teşviklerin sağlanması ile ilgili usul ve esaslar , Hazine Müsteşarlığı’nca Halk Bankasına bildirilmiş olup, Halk Bankası tarafından uygulanacak teşvik tedbirlerinin mali sınırları aşağıda verilmiştir.

Fon Kaynaklı Krediler

Fon kaynaklı krediler, yalnızca makine ve teçhizat alımı için yatırım kredisi ile hammadde (enerji hariç) alımına yönelik olarak işletme kredisi şeklinde kullandırılabilir. Yurt içinden kullanılmış olarak temin edilecek makine ve teçhizat için Fon’dan kredi tahsisi yapılamaz. Ancak, fazladan döviz çıkışına sebep olmamak ve atıl kapasiteleri kullanıma sunmak amacıyla, daha önce ithal edilmiş üç(3) yaşına kadar olan yabancı menşeli yeni teknoloji içeren makinalar için; işletmelerin en az bir yıldır demirbaşlarında kayıtlı olması halinde kullanılmış makinelere Fondan kredi tahsisi yapılabilir.

KOBİ’lere Fon Kaynaklı Krediler aşağıdaki sınırlar dahilinde tahsis edilebilecektir.

KOBİ’lere Verilebilecek Kredi Miktarının Üst Limitleri;

Kalkınmada Öncelikli Yörelerde,

• 
  Yatırım kredisi olarak....................................60 milyar TL.
  
• 
  İşletme Kredisi Olarak....................................25 milyar TL
  

Diğer Yörelerde,

-Yatırım Kredisi olarak .........................................50 milyar TL.

-İşletme kredisi olarak............................................25 milyar TL.

Acil Destek Kapsamındaki İllerde

-Yatırım kredisi olarak.............................................75 milyar TL.

-İşletme kredisi olarak..............................................25 milyar TL.

Bu Kredilere Uygulanacak Faiz Oranları;

-Kalkınmada Öncelikli Yörelerde..............................% 20

-Acil Destek Kapsamı illerde......................................%20

-diğer Yörelerde...........................................................%30

Bu Kredilerin Vadesi

-Yatırım kredilerinde 1 yılı ödemesiz dönem olmak üzere 4 yıl,

-İşletme Kredilerinde 2 yıldır.

Yatırımlara yukarıda izah edilen kredilerin sağlanması için;

Krediye konu toplam yatırım için belirlenen öz kaynak oranları aşağıda belirtilmiştir :

-Acil Destek Kapsamındaki İllerde.................................%10

-Kalkınmada Öncelikli Yörelerde...................................%20

-Diğer Yörelerde..............................................................%30


2.BÖLÜM

TEKNİK DEĞERLENDİRME

2.1.Üretim Teknolojisi

Üreticiden alınan yapağılar tartılır ve kirli yapağı deposunda muhafaza edilir. Depodan alınan yapağılar tefrik dairesinde kalite ve inceliklerine göre tefrik edilir. Tefrik edilen kirli yapağı açma makinalarına verilir, yabancı maddelerden ayrılması sağlanır. Açma makinasına gelen yapağı kontinü olarak 4 havuzlu yıkama makinasında sabun, soda veya deterjan ile yıkanır.

Son Teknede durulandıktan sonra kontinü olarak kurutma sobasına gelir. Yıkanmış elyaf istenilen renklerde boyanır. Boyanmış elyaf harman dairesine az-çok keçelenmiş halde gelir. Renk ve kalite açısından iyi halı ipliği elde etmek için; elyaf açılır, harmanlanır, kabartılır ve tarak makinasında % 5 oranında harman yağı ilavesi ile işlenir. Tarak makinasından, elyaf fitil halinde çıkar. Fitil yumaklarına kops halinde iplik elde edilir. İplik makinasından elde edilen kopslar bobin halinde sarılırlar.

Makine halısı dokuma tezgahına, üretilecek desenli halının desen kartı takılır. Dokuma tezgahı, Ne12/6 bağlantı çözgü bobini, Nm 5/2 ilme bobin masurası, LEA 5/2 atkı bobinleriyle beslenerek alt top halı ve üst top halı ayrı ayrı dokunarak rulo halinde sarılır. Alt top halı rulo halinde sarılır. Alt top halının sırtı, cımbızlanarak temizlenir. Üst top halı dokunurken, sırtı temiz olarak çıkmaktadır. Rulo ve cımbızlama işlemlerinin ardından, top halindeki halıların uzunlukları ölçülür. Uzunluğu ölçülen halılar laklama makinasında (yapıştırma) laklanır. Makas makinası ile kesilir. Kesilen halılar overlok makinasına gönderilir ve iki tarafına overlok çekilir. Halının iki baş kısmına saçak dikilir.

Üretilen bütün halılar kalite kontrolden geçirilir. Kaliteli olan ve defolu olan halılar birbirinden ayrılır. Kaliteli halılar etiketlenir ve özürsüz oldukları halının etiketine yazılır. Kaliteyi gösteren halı etiketi üzerinde; halı desenine ait model ve halı ebatına ilişkin bilgiler bulunmaktadır. Sağlam halılar, halı ambarında desenleri ve boyutları birbirine karıştırılmadan ayrı ayrı istif edilirler. Defolu halılar (1.derece-2.derece-3.derece) defolarına göre ayırt edilirler. Özelliklerine göre ayrı ayrı fiyat listesi hazırlanır ve halka açık ihale ile satılır. Kaliteli halılar tır ve kamyonlarla satış mağazasına sevk edilirler.

2.2.Kapasitesi
Tezgah: 8 adet Texima

Tezgah: 3 m

Tezgah hızı:60 Mek./Dak.

Atkı sıklığı: 15 Atkı

Tezgah: 4 Adet Van de Wiele

Tezgah eni: 4 m

Tezgah hızı:110 Mek./Dak.

Atkı sıklığı:13 atkı

Kapasite=(8x3x60/15)+(4x4x110/13)x2x60x8x300x0.70/100=193.536+272.936

Kapasite=446.472 m²/yıl

Teorik Kapasite=500.000 m²/yıl

İhtiyaç Maddeleri

İlme ( Akrilik veya PP) ipliği = 193.536x2.80+272.936x2.63=1.259.721 kg/yıl

Çözgü (Yün+Pamuk) ipliği = 193.536x0.43+272.936x0.40= 192.394 kg/yıl

Atkı (Jüt) ipliği = 193.536x0.85+ 272.936x0.80= 382.828 kg/yıl
Tesisin kapasitesi günde 2 vardiya, yılda 300 iş günü çalışacağı varsayılarak 1.259.721 kg/yıl ilme (Akrilik veya PP) ipliği; 192.394 kg/yıl Çözgü (Yün+Pamuk) ipliği; 382.828 kg/yıl Atkı (jüt) ipliği işlenmek suretiyle çeşitli ebatlarda 446.472 m²/yıl desenli Halı üretimi öngörülmüştür.

2.3.Üretim Akış Şeması

Bağlantı Çözgü Bobin (Ne 12/6)

İlme Bobin Masura (nm5/2)

Atkı Bobin

LEA 5/2

Çözgü Ne 12/6

Dokuma

Alt Top Halı

Üst Top Halı

Halı Sırtı Temizleme

Rulo-Cımbız-Top uzunluk ölçme

Laklama

Makas

Halı kesme

Overlok ve Saçak Dikme

Mamul Kontrol, Tamir ve Kalitelendirme

Etiketleme ve ebat Ölçme

Mamul Ambar

2.4.Ana Makine ve Teçhizat Listesi

Adet	Cinsi ve Teknik Özellikleri	Yerli/İthal (Y/İ)
8	Halı Dokuma Tezgahı-TEXİMA	İ
4	Halı Dokuma Tezgahı-VAN DE WIELE	İ
4	Çözgü Makinası- VAN DE WIELE	İ
4	Lark (Apre) Makinası	Y
4	Traş Makinası	Y
16	Overlok Makinası	İ

2.5.Yatırımın Termin Planı
Tezgahların büyük çoğunluğu yurt dışından sağlanacağından finansmanın temini takiben proje 2 yılda tamamlanarak işletmeye geçilecektir.

1. Yıl

2. Yıl

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Etüd, proje ve teşvik işlemleri

*

*

Arazi temini ve düzenlenmesi

*

*

*

*

tesis işleri

*

*

*

*

*

*

İç ve Dış şiparişler

*

*

Montaj

*

*

*

*

*

*

*

*

Personel eğitimi

*

*

*

*

*

Deneme Çalışmaları

*

*

*

*

İşletmeye alma

*

*

3.BÖLÜM

3.Mali Değerlendirme
3.1. Yatırımın Teknik ömrü

Yatırımın Teknik ömrü 12 yıldır.

3.2.Projenin Finansmanı

Teşvik belgesi alacak projelerde, kalkınmada öncelikli yörelerde toplam yatırım tutarının % 40’ı öz sermaye uygulanırken, geri kalan % 60 nispetindeki finansman ihtiyacı ise çeşitli kaynaklardan kredi olarak temin edilebilir.

Kredi	% 60	960.654.600.000
Özkaynak	% 40	640.436.400.000
Toplam Yatırım	% 100	1.601.091.000.000

Not: Tesisin normal ve gelişmiş yörelerde kurulacağı düşünülerek öz kaynak oranı % 40 olarak alınmıştır.
3.3.Toplam Yatırım Tutarı Tablosu

	Harcamaların Kalemleri	Toplam Yatırım Tutarı
1	Etüd-Proje ve Mühendislik Hizmetleri	18.400.000.000
2	Arazi Bedeli ve Düzenlemesi	25.425.000.000
3	İnşaat Giderleri	84.786.500.000
4	Ana Makine ve Teçhizatlar	840.000.000.000
5	Yardımcı Makine ve teçhizatlar	32.000.000.000
6	Navlun ve Sigorta	42.160.000.000
7	Montaj İşletmeye Alma Gideri	52.320.000.000
8	Taşıt Araçları	30.000.000.000
9	Genel Giderler	19.000.000.000
10	Beklenmeyen giderler	21.000.000.000
11	Toplam Sabit Yatırım	1.165.091.000.000
12	İşletme Sermayesi	436.000.000.000
13	Toplam Yatırım	1.601.091.000.000
14	Toplam Yatırım Tutarı ($) 1.601.091.000/243	6.588.852 $

Not:1-Toplam Yatırım Tutarı ve diğer hesaplamalarda döviz kuru 1$ =243.000TL olarak alınmıştır.2-Yukarıda verilen değerler tahmini tutarlardır. Kapasiteye göre değişebilir.

3.4.Yıllık Gelir-Gider Tablosu

Yıllık İşletme Geliri	2.232.360.000.000 TL
Yıllık İşletme Gideri	1.772.811.000.000 TL

Tam Kapasite Giderler

Hammadde ve yardımcı İşletme Gideri	985.344.000.000 TL.
Personel ve İşçilik	179.340.000.000 TL
Bakım ve Onarım	82.000.000.000 TL
Enerji-Yakıt-Su	360.000.000.000 TL
Genel Giderler	23.000.000.000 TL
Amortismanlar	91.127.000.000 TL
Taşıt Araçları	41.000.000.000 TL
Satış Masrafları	11.000.000.000 TL
Toplam İşletme Giderleri	1.772.811.000.000 TL

Brüt Kar	459.549.000.000 TL
Vergiler ve Diğer kanuni Kesintiler (%44)	202.202.000.000 TL
Net Kar	257.347.000.000 TL

3.5.Yatırımın Ön Değerlendirmesi
3.5.1.Yatırımın Karlılığı
Net Kar/Toplam Yatırımx100=257.347.000/1.601.091.000x100=16
3.5.2.Sermayenin Karlılığı
Net Kar/Özkaynakx100=257.347.000/640.436.400x100 =40