| 18.XVlll əsrin ll yarısında şərq məsələsi
XVIII əsrin ll yarısında Rusiya və bir sıra Qərbi Avropa dövlətləri beynəlxalq siyasətdə Osmanlıya qarşı Şərq məsələsini irəli sürdü.Rusiyanın başlıca rol oynadığı Şərq məsələsinin əsasını Osmankı dövlətini parçalamaq və onun ərazilərini bölüşdürmək təşkil edirdi.Bu dövrdə Şərq məsələsi Rusiya xarici siyasətinin ana xəttinə çevrildi.Bu dövrdə İngiltərə və Fransa Osmanlını Rusiyaya qarşı müharibəyə təhrik etməklə onu tamamilə Avropadan çıxarmağa və asılı vəziyyətə salmağa,Rusiyanı isə zəiflətməyə çalışırdılar.Lakin XVlll əsrin sonlarında Avropanın diqqəti Fransa Burjua inqilabına(1789-1794) yönəldiyi üçün Şərq məsələsi əhəmiyyətini itirdi.1793cü ildə Avropa dövlətlərinin ittifaqı Fransa Respublikasına qarşı müharibəyə başlayarkən Osmanlı bitərəfliyini elan etdi.Prussiyanın Osmanlılara bu məsələdə təzyiq göstərmək cəhdlərinə Böyük vəzir bu cür cavab verdi: Dövlətimizin Fransa ilə dostluq münasibətləri onun dövlət quruluşundan aslı deyil.Respublika yaxud monarxiya olmasından asılı olmayaraq,bizim dostluğumuz fransız xalqı ilə davam edəcək Siz fransızları yakobinçilər biz isə fransızlar adlandırırıq.Lakin 1798ci ildə Napoleon Bonapartın Osmanlının tabeliyində olan Misirə qoşun yeritməaindən sonra Osmanlı imperiyası Fransaya qarşı ittifaq daxil oldu. Napoleonun yürüşü uğursuzluqla nəticələndi.
Dostları ilə paylaş: |
