13-laboratoriya ishi polyarimetrlarni qiyoslash ishdan maqsad

a) 

b) 
8.1-rasm. Avtomatik yuqori aniqlikga ega bo‘lgan «Rol ½ » (a) va yarim avtomat 
ko‘rinishidagi «Polax-2L» (b) polyarimetrlarining umumiy ko‘rinishi
kuchlanganligi 


)

Н

(
vektorlari o‘zaro tik yo‘nalgan bo‘lib (

;
;

;

H

E

H

E








e
0

H

0
;

e

0
/H

0

=377), to‘lqinning tarqalish yo‘nalishiga perpendikulyar bo‘lgan tekisiklarda tebranadi.

SHuning uchun yorug‘lik nuri ko‘ndalang to‘lqindan iborat. YOrug‘lik nuri muhitga tushganda 

---

---

undagi elektronlarga asosan o‘zgaruvchan elektr maydoni ta’sir qiladi (magnit maydonining

ta’siri juda kuchsiz bo‘ladi). SHuning uchun yorug‘lik to‘lqinida elektr maydon kuchlanganlik 
vektorining tebranishiga e’tibor beriladi (8.2-rasm).
Elektr vektorlari har xil tekisliklarda tebranadigan nurga tabiiy nur deb ataladi (8.3–rasm). 
Elektr vektori aniq bir tekislikda tebranadigan nurlarga esa qutblangan nur deb ataladi (8.3–rasm).
8.2-rasm. Elektromagnit to‘lqinlarini tarqalish yo‘nalishi. 

Elektr vektori tebranayotgan tekislikka qutblanish tekisligi deyiladi. Har qanday yorug‘lik 

manbaidan tabiiy nur tarqaladi. Tabiiy nur ayrim kristallardan o‘tganda (masalan: island shpati,
turmalin) qutblangan nur hosil bo‘ladi. Bunday kristallarga polyarizatorlar deb ataladi. Qutblangan 
nurning qutblanish tekisligi analizator yordamida aniqlanadi. Har qanday polyarizatordan
analizator sifatida foydalansa bo‘ladi. YOrug‘lik nurlari ba’zan dielektriklardan (suv, shisha) 
qaytganda ham qutblanadi.
8.3–rasm. Tabiiy, qutblangan va qisman qutblangan

nurlarni tarqalish yo‘nalishlari.