2-modul. Taraqqiyotning “O„zbek modeli” va uning o„ziga xos xususiyatlari
Yüklə 0,88 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 2.Sud hokimiyati islohotlari.
О„zR Konstitusiyasining 11-moddasida "О„zR davlat hokimiyatining tizimi hokimiyatning qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud hokimiyatiga bо„linishi" belgilab berilgan. Sudlarning alohida hokimiyat sifatida belgilanishidan maqsad О„zRda shaxs huquqi va erkinliklarining xolis organ sifatida faqat sud orqali ta‟minlanishiga erishish va sudni avvalgi jazolovchi organdan shaxs huquq va erkinliklarini tо„laqonli himoya qila oladigan organga aylantirishdir. Sud hokimiyatiga nisbatan ishonch bilan qarash, buzilgan huquq va qonuniy manfaatlarni himoya qilishda sud organlaridan tegishli yordamga erisha olishni, sodir etilgan huquqbuzarlik yoki jinoyatlarga nisbatan qonun doirasida davlat choralarini sud orqali ta‟minlash sud hokimiyatining mohiyatini belgilab beradi. О„zRda sud hokimiyati sud tizimi orqali amalga oshiriladi. Sud tizimi sud hokimiyatining alohida hokimiyat tarmog„i sifatida mavjud. Mustaqillik tufayli О„zRda sud hokimiyati mustaqil, turli mafkuralardan holi bо„lgan, faqat qonunga bо„ysunadigan tizim sifatida shakllandi. О„zR Konstitusiyasining 106-moddasiga muvofiq, "О„zRda sud hokimiyati qonun chiqaruvchi va ijro etuvchi hokimiyatlardan, siyosiy partiyalardan, boshqa jamoat birlashmalaridan mustaqil holda ish yuritadi". О„zRning mustaqillik yillarida qabul qilingan bir qator qonunlari va Prezident farmonlari sud hokimiyatini shakllantirishga qaratildi. Jumladan, О„zRning "Sudlar tо„g„risida"gi Qonuni, Jinoyat-protsessual, Fuqarolik protsessual, Xо„jalik protsessual, Jinoyat, Fuqarolik, Mehnat, Oila, Uy-joy kodekslari, О„zR Preziden- tining "О„zR xо„jalik sudlarining tarkibini takomillashtirish tо„g„risida"gi, "О„zR Harbiy sudini tashkil qilish tо„g„risida"gi Farmonlari ana shu maqsadga xizmat qilmoqda. Shuningdek, О„zR Prezidentining "О„zRning sud tizimini takomillashtirish tо„g„risida"gi, "Sudyalarni tanlash va lavozimlarga tavsiya etish bо„yicha Oliy malaka komissiyasini tuzish tо„g„risida"gi, О„zR VMning "О„zR sudlari faoliyatini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari tо„g„risida"gi qarori, "Sudlar va adliya organlarini rivojlantirish jamg„armasini tashkil etish 23 tо„g„risida"gi qarori bilan tasdiqdangan "Sudlar va adliya organlarini rivojlantirish jamg„armasi tо„g„risidagi nizom"larda ham sud hokimiyatini takomillashtirish maqsadlari qо„yilgan. Sud hokimiyatini shakllantirishning muhim yutug„i sifatida sud tomonidan konstitusiyaviy nazorat qilishning joriy etilganligi alohida e‟tiborga loyiq. Ta‟kidlash joizki, sudning huquqni qо„llaydigan subyekt sifatida asosiy vazifasi odil sudlovni amalga oshirish orqali Konstitusiya va qonunlar ustuvorligini ta‟minlashdir. Davlat mustaqil sud hokimiyatiga ega bо„lgandagina mustaqil va xolis bо„lishi mumkin. Konstitusiyaviy nazorat qilish vazifasining amalga oshirilishi davlat hokimiyatining boshqa tarmoqlariga, ular tomonidan qabul qilingan qarorlarni bekor qilish orqali ta‟sir etishga imkon beradi. О„zR Konstitusiyasining 107-moddasiga muvofiq, О„zbekistonda quyidagi uchta kichik tizimni о„z ichiga olgan sud tizimi tashkil etilib, u о„z faoliyatini amalga oshirmoqda: 1.О„zR Konstitusiyaviy sudi. 2.О„zR Oliy sudi, Qoraqalpog„iston Respublikasi fuqarolik va jinoyat ishlari bо„yicha oliy sudlari, fuqarolik va jinoyat ishlari bо„yicha viloyatlar va Toshkent shahar sudlari, fuqarolik va jinoyat ishlari bо„yicha tumanlararo, tuman, shahar sudlari, shuningdek, harbiy sudlardan iborat bо„lgan umumiy yurisdiksiya sudlari. Harbiy sudlar tizimi, о„z navbatida, О„zR Oliy sudi Harbiy xay‟ati, О„zR Harbiy sudi, okrug va hududiy harbiy sudlardan iborat. 3.Xо„jalik sudlari. Mazkur sudlar О„zR Oliy xо„jalik sudi, Qoraqalpog„iston Respublikasi xо„jalik sudi, viloyatlar va Toshkent shahar xо„jalik sudlaridan iborat. Yüklə 0,88 Mb. Dostları ilə paylaş:
|