2010 YÜksek lisans tez özetleri

A Research on the Usage Analysis of The Pedestrian Zones:The Case of Beyazıt Square and Its Environment

Public spaces that are important as urban common places take important tasks to meet the requirements of the people of the city. Pedestrian zones are the symbol of the public spaces today and have an effective role on the identity and quality of the cities. Pedestrian zones consist of the streets, avenues and/or squares where only service vehicles can enter within certain hours and under certain rules. These areas are places where the pedestrians walk around without fear and where city people have a chance to take even a short breath.

Since historic eras where the horses and horse carts were first used, there were some approaches to protect the pedestrians in transportation but the present concept of pedestrian zone emerged in the XXth century. In the emergence of the concept, the developments under the influence of the Industrial Revolution, start of migrations from the countryside to the urban areas and fast urbanization were effective. The cities fastly expanded to broad borders and started to change their scales and the people in the expanding cities had to use motor vehicles to reach far distances. Especially, with the number of cars increasing after the world war II, vehicles became dominant in the roads and pedestrians had difficulties to find space in the roads. This transportation problems brought in its train some other problems like the lack of car parks, air and noise pollution, natural and social destruction of environment. Therefore, especially in big cities it has been obligatory to take pedestrian oriented planning resoloutions in big cities and to created pedestrian zones. After 1960s the practice has become a policy to protect not only the people living in the cities but also the cities themselves and it is known that the practice exists in almost every part of the world and the number is counting.

The modern pedestrian zones have become areas with different properties and functions and with various physical and symbolic meanings. These areas are the places where the living styles and cultures of the people living in cities are observed in the best way and where social communication and integration are established. Pedestrian zones contribute to the emphasize and protection of the historic values of the cities, to the encouragement of tourism, to meet the recreation needs of the city people and to the increase of the retail trade and urban green areas.

This study aims to reveal the usage purposes of the pedestrian zones, their shapes, how far they respond to the needs of the city people, their contribution to the city, design of the pedestrian zones and the relations with the space related behaviour of the users. Therefore, Beyazıt Square and its environment have been determined as the research areas and the usage analysis have been conducted in the area as the Beyazıt Square is one of the first pedestrian zone samples in our country, it was used for various purposes depending on the political, economic, technological and socio-cultural conditions of the period ad it has touristic, cultural, commercial, religious, educational, architectural, recreational and touristic properties.

In the study, first the literature search has been made on the urban space, public space, types of the pedestrian zones, their historic development, their contribution to the cities and planning and design principles. Then the natural and cultural data of the Beyazıt Square and its environment, which was chosen as the research area, have been determined and the important areas of the space and its physical change from the past to present has been studied. In order to realize the pedestrian usage analysis in the area to be made, three different methods have been used: “Observation”, “Space Syntax” and “Survey Method”.

In observation method, in order to clearly reveal what differences make the seasonal differences and changes between days in the user preferences, observations have been made in five different successive time zone one day each in weekdays and weekends. The data obtained have been organized in tables with the variables of age group, sex and activity and the “Spatial Behaviour Maps”. The basic point here is the idea to understand the social life in the pedestrian zones and to analyize the its relations with the physical environment.

With the spatial directory method, in order to measure the activitiy and accessibility in the field, “Spatial Integration Maps” have been prepared by using the Axwoman software which is an extension of the Arcview program. Since the area showed an inclined land, it has been very important to reflect the topographical differences in the map created in there. Therfore, a new approach has been introduced to the method, two different Spatial Integration Maps have been prepared by observing and not observing the land form in the field. This way, the intensively used and rarely used spaces have been determined and mathematical data has been reached regarding the spatial preferences of the users and the axes they chose as route. The basic point here has been the morphological texture of the field and the relation between the pedestrian and the action model.

With the survey method, it has been attempted to determine the perception, satisfaction, expectation and wishes of the users and the obtained data has been interpreted with the aid of SPSS (Statistical Package for the Social Science) program. The survey conducted in Beyazıt Square and its environment has been carried out with face to face meeting with randomly selected 100 participants and the meetings were held between August 2008-January 2009 since the area uses show seasonal differences. The data obtained has been evaluated with the table and graphics prepared with the help of the MS Word and Excel program. Ki-square test has been used to examine whether there is relation between questions.

As a result of the methods, the data obtained regarding the Beyazıt Square and its environment has been compared and the shortcomings of each method have been completed with the data obtained from other methods and it has been possible to test the consistency of the methods and their compliance with the field. The methods applied enabled more detailed understanding of the field and more healthy analysis of the field. All information obtained in the study have been jointly evaluated and the problems and solutions regarding the study area have been put forward and suggestions have been made regarding the planning and design.

In the end of the study, it has been revealed to restructure the area in accordance with the pedestrian standards, planning and design criteria by considering the historic structure and important values. In the field, there is need for priority planning and designs supporting and encouraging the spatial use, allowing all kinds of activities in the area by the visitors and emphasizing the spatial identity of the field.

In the thesis, it is thought that the solutions generated as a result of the usage analysis in Beyazıt Square and its environment that are selected as the sample area will contribute to the planning and design works. It is believed that the methods used and approaches developed under the scope of the study will shed a light to the future scientific studies by creating an analytical basis to the similar research areas and bringing different research subjects to the agenda. Planing and desiging pedestrian zones in our country that become symbol of the city, improve the urban space and respond to the requirements of the city people will open the path for modern usages competing with the examples in the world.

ŞENKAYNAK Pınar
Danışman : Prof. Dr. Hakan ALTINÇEKİÇ

Anabilim Dalı : Peyzaj Mimarlığı

Mezuniyet Yılı : 2010

Tez Savunma Jürisi : Prof. Dr. Hakan ALTINÇEKİÇ

Prof. Dr. Adnan UZUN

Prof. Dr. Yahya AYAŞLIGİL

Prof. Dr. Mesut HASDEMİR

Yrd. Doç. Dr. İ. Müge ÖZGÜÇ ERDÖNMEZ

Yaya Bölgelerinin Kentsel Peyzaj Planlama Açısından Önemi Ve İstanbul’daki Bazı Örneklerin İncelenmesi
Yaya ulaşımı, dünya üzerindeki ilk ulaşım tipidir. Farklı ulaşım tiplerinin ortaya çıkmasıyla zaman içerisinde çeşitli ulaşım biçimleri arasında bazı sorunlar ortaya çıkmış ve günümüzde yayalar için ayrı yollar ya da bölgelerin ayrılması zorunlu hale gelmiştir. Yaya bölgesi, taşıt ve yaya trafiğinin yoğun olduğu şehrin merkezinde veya gerekli başka bir yerinde yayalara daha güzel ve daha güvenli ortam sağlamak amacı ile şehrin mimari yapısını bozmadan, taşıt trafiğine kapatılan, yalnız yaya trafiğine açılan yol veya mekanlardır.

Bu araştırmada, İstanbul İli’nin Avrupa ve Anadolu yakalarından seçilen üç yaya bölgesi üzerinde çalışılmıştır. Bu yaya bölgelerinden, İstiklal Caddesi ve Ebüzziya - İstasyon Caddesi, İstanbul’un Avrupa yakasında, Bahariye Caddesi ise Anadolu yakasında yer almaktadır. Bu araştırmanın amaçları İstanbul’daki üç önemli yayalaştırılmış caddedeki planlama ve tasarımın ne ölçüde başarılı olduğu, bu yaya bölgelerinin kentsel planlama ile ilişkili olarak öneminin vurgulanması, çevresine etkilerinin araştırılması, tercih edilme nedenleri, kullanım amaçları, kullanıcıların ihtiyaçlarına ne ölçüde cevap verebildiği, bu yaya bölgelerinin yaşamakta olduğu temel sorunlar ve planlamasından kaynaklanan genel eksikliklerin belirlenmesi olarak özetlenebilir.

Genel olarak bakıldığında bu araştırmada İstanbul’daki üç önemli yaya bölgesinin detaylı bir analizi yapılarak kullanıcılar ve planlama kriterleri çerçevesinde ülkemizde ve İstanbul’da “yaya bölgesi” kavramının algılanış biçimi ve güncel uygulamaların değerlendirmesi hedeflenmiştir.

 
The Importance of the Pedestrian Areas In Terms Of Urban Landscape Planning And The Examination Of Some Examples In İstanbul

Pedestrian transportation is the first transportation type in the world. With the emergence of different types of transport over time, some problems between the various forms of transportation occoured and today traffic-free streets or zones for pedestrians has become mandatory. Pedestrian zone is a street or an area, aiming to provide more elegant and safer places for pedestrians in the city centers or within the city.

In this study, three pedestrian areas selected from Anatolian and European sides of İstanbul has been worked on. İstiklal Street and Ebuzziya - İstasyon Streets are located on the European side of İstanbul and Bahariye Street is located on the Anatolian side of İstanbul. This study aims to determine the success and performance of the planning and design of the chosen pedestrian areas, to emphasize the importance of these areas related to urban planning, to examine the effects of these areas to its own environment, preferability reasons, usage purposes, to what degree provides the needs of the users, essential problems the pedestrian areas face and the main deficiencies based on the planning process.

Generally considering, detailed analysis of three major pedestrian zones in İstanbul was performed and within the framework of users and planning criterias in our country and in İstanbul, the perception of pedestrian zone concept and the evaluation of the current applications were aimed.

ÖZÇELİK Melek
Danışman : Yard. Doç. Dr. Ayça Yeşim Çağlayan KAPTANOĞLU

Anabilim Dalı : Peyzaj Mimarlığı

Mezuniyet Yılı : 2010

Tez Savunma Jürisi : Yard. Doç. Dr. A. Yeşim Çağlayan KAPTANOĞLU

Prof. Dr. Adnan UZUN

Yard. Doç. Dr. Nurgül ERDEM

Yard. Doç. Dr. İ. Müge Özgüç ERDÖNMEZ

Doç. Dr. Hakan YENER

Peyzaj Mimarlığında Üç Boyutlu Modelleme Tekniğinin Görsel Değerlendirmede Kullanımı

Soyut bir düşünceyi somut ve görsel hale getirebilen üç boyutlu bilgisayar modelleme programları, peyzaj mimarlığı meslek disiplininde sıkça kullanılmaktadır. Bu çalışmada da üç boyutlu bilgisayar modelleme programı arayüz olarak kullanılarak, kaynak (mekan) ile alıcı (hedef kitle) arasındaki ilişki ölçülmüştür.

Yürütülen bu çalışmada, kullanılan değişkenlerin çokluğu ve bu değişkenlerde detaya inilmesi zorunluluğu nedeni ile seçilecek örnek alanın büyük tutulmaması gerekliliği ortaya çıkmış, bu nedenle de bir toplu konut alanının bir bölümünde değerlendirme yapılmıştır.

Belirlenen toplu konut alanının mevcut durumu, bilgisayar modelleme programı ile üç boyutlu hale getirilmiştir. Kaynak ile alıcı arasındaki ilişkiyi ölçmek için de dört adet değişken belirlenmiş olup, bu değişkenler ile oluşturulan görüntü kareleri kullanıcılara sunularak, görüntüler hakkındaki görüşleri alınmış ve algıları incelenmiştir.

İnceleme sırasında iki aşamalı yöntem kullanılmış olup, birinci aşama bilgisayar yardımı ile sayısal verilerin oluşturulması, ikinci aşama ise bu oluşturulan verilerin kullanıcılar üzerindeki etkisinin irdelenmesidir.

Çalışmada, görüntü karesi oluşturmada etken olan değişkenler ve mekana ait fiziksel değişkenlerin, algısal değişkenler ile arasındaki bağımlılık ilişkisi irdelenmiştir. Bir mekandan görüntü karesi oluşturulurken hangi değişkenlerin render (görüntü karesi) üzerinde etkili olduğu, hangi durumlarda değerlendirmeye alınamadıkları ve hangileri ile bağımlılık ilişkisi olduğu gözlenmiştir.

Sonuçta üç boyutlu bilgisayar modellemeler, peyzaj tasarım ve düzenleme çalışmalarında, kaynak ile alıcı arasındaki ilişkiyi kurmada yardımcı araç olarak görev almaktadır. Bu çalışma, benzer fiziksel özellikler sergileyen mekanlarda etkili görüntü kareleri oluşturulması için hazırlanmış bir yöntem çalışmasıdır.


Using of 3D Modelling Technique on Visual Assesment In Landscape Architecture

3D computer modelling programmes, which can turn an abstract thought into a palpable and visual form, are frequently used in the discipline of landscape architecture. In this study, the relation between the source (place) and receiver (target group) were measured by using 3D computer modelling programme as interface.

In this study, it was required that the chosen sample area should not be large due to the abundance of variables which are used and the necessity to descent to details in those details. For this reason, evaluation was made in a specific part of the housing area.

Current status of determined housing area was converted to 3D by using computer modelling program. Four variables had been determined in order to measure the relation between source and receiver. The image frames which were formed by such variables were submitted to the users, their opinions about the images were taken and their perceptions were scrutinized.

A two-phase method was used during the examination. First phase was to form digital data by using the computer and second phase was to scrutinize the effect of the formed data on the users.

In this study, the dependency relationship between the variables which are effectual in forming image frames, physical variables pertaining to the place and the perceptional variables were scrutinized. It was examined which variables were effective on render (image frame), in which conditions they could not be evaluated and with which of them there was a dependency relation when an image frame was formed from a place.

As a result, 3D computer modelling acts as an assistant tool to form the relation between source and receiver in landscape design and arrangement studies. This is a method study which was prepared to form effective image frames in places which display similar topographic characteristics.

ALACA Tina

Danışman : Yrd. Doc. Dr. İ. Müge ÖZGÜÇ ERDÖNMEZ

Anabilim Dalı : Peyzaj Mimarlığı

Mezuniyet Yılı : 2010

Tez Savunma Jürisi : Prof.Dr. Adnan UZUN

Prof.Dr. Hakan ALTINÇEKİÇ

Yrd. Doc. Dr. Sultan BEKİROĞLU

Yrd. Doc. Dr. Nilüfer KART AKTAŞ

Yrd. Doc. Dr. İ. Müge ÖZGÜÇ ERDÖNMEZ

Kentsel Yeşil Alanların Konut Değerine Etkisi Üzerine Bir Araştırma: Bahçeşehir Toplukonut Yerleşkesi Örneği

Bu çalışmada fiyatı belirlenemeyen doğal çevre kaynaklarından kentsel yeşil alanlar ele alınmıştır. Kentsel yeşil alanlar, günümüzde çağımızın en büyük sorunlarından birisi haline gelen hızlı ve düzensiz göç olayları ve dolayısıyla bunun sonucunda oluşan hızlı ve plansız kentleşme ile ihtiyaç duyulan en önemli alanlardan biri haline gelmiştir. Bu gelişmeler sonucunda, beton yığını haline gelmiş, altyapısız, yaşanması güç kentler ortaya çıkarmış ve kentlerin aşırı yoğunlaşması kent çevrelerindeki arsalarda rantları arttırarak kentsel yeşil alan miktarlarını sınırlamıştır. Bu yüzden en büyük zararı kentsel açık alanlar görmektedir. Dolayısıyla da kentsel yeşil alan olarak düzenlenebilecek açık alanlar istila edilmektedir. Kamusal yeşil alan olarak değerlendirilen kentsel yeşil alanlar; kent kalitesini arttırırken yoğun iş temposundan, kapalı mekanlardan bunalan kent insanına rahat bir nefes alabilecekleri boş vakitlerini değerlendirecekleri önemli alanlar olmuşlardır.

 

A Research On Effect Of Urban Green Areas On Housing Prices; Istanbul Bahçeşehir Mass-Housing Setlement Example

In this study, urban green areas, which are the natural environment resources whose prices can not be assessed, have been handled. Urban green areas have become one of the most important areas which are needed due to the fast and irregular migration and the fast and unplanned urbanization which emerges as a result of such migration. As a result of such developments, the cities become a concrete mass without infrastructure which are difficult to live in and extreme concentration in cities have limited the amount of green areas by increasing the rants in the lots surrounding the cities. Thus the open areas which can be arranged as urban green area are being invaded. Urban green areas which are considered as public green areas have increased the quality of cities and become important areas for the urban people who are ovelwhelmed with busy work life and closed areas in which they can find peace and spend their free time.

KIRCA Simay
Danışman : Prof. Dr. Hakan ALTINÇEKİÇ

Anabilim Dalı : Peyzaj Mimarlığı

Mezuniyet Yılı : 2010

Tez Savunma Jürisi : Prof. Dr. Hakan ALTINÇEKİÇ

Prof. Dr. Ömer KARAÖZ

Prof. Dr. Hüseyin DİRİK

Prof. Dr. Adnan UZUN

Yrd. Doç. Dr. İ. Müge ÖZGÜÇ ERDÖNMEZ

Belgrad Ormanı (İstanbul) Çevresinde Peyzaj Devamlılık Değerlerinin Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar

Tüm dünyada hızlı nüfus artışının beraberinde getirdiği kentleşme, endüstrileşme ve altyapının gelişimi olgularıyla birlikte doğal ve kültürel peyzajlarda yaşam alanlarının parçalanmasından (fragmentasyon) yok olmasına kadar uzanan süreçler, peyzaj ekolojisi ve peyzaj planlama alanlarında ana konular haline gelmişlerdir. Yaşam alanlarının parçalanması; delinme (perforation), bölünme (dissection), parçalanma (fragmentation), küçülme (shrinkage) ve eksilme (attrition) olarak belirtilen alansal dönüşüm süreçleriyle ifade edilebildiği gibi, peyzaj desenleri de bozulmamış (intact), çeşitli (variegated), parçalanmış (fragmented) ve kalıntı (relict) olarak sınıflandırılabilmektedir. Bu şekilde sınıflandırılmış peyzajlar arasındaki bağlılık ve devamlılık derecesinin belirlenmesinin peyzaj planlama çalışmaları açısından gerekliliğinin anlaşılması üzerine; populasyonların etkinlikleri daha ayrıntılı olarak incelenmiş, peyzaj sınır modeli (Landscape Contour Model), ada modeli (Island Model), leke-matris-koridor modeli (Patch-Matrix-Corridor Model) ve değişkenlik modeli (Variegation Model) gibi başlıca modellerle peyzajlar tanımlanmıştır. Yaşam alanlarının parçalanma düzeyi ve populasyonların etkinlikleri göz önünde bulundurulduğunda, peyzaj devamlılığını destekleyici doğal yaşam koridorları (Wildlife Corridors), adım taşları (Stepping Stones), yumuşak matris (Soft Matrix) gibi çok sayıda yöntem günümüzde peyzaj planlama çalışmalarında kullanılmaktadır. Bugüne kadar peyzaj devamlılığı ve bağlılığı üzerine yapılan çalışmalar, yapılaşmış alanların peyzaj parçalanması konusunda ana belirleyici etmenlerden biri olduğuna işaret etmektedir. Bu nedenlerle Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) tarafından, yapılaşmış alanların yeşil alanlar üzerindeki etkisinin değerlendirilmesi amacıyla “Peyzaj Devamlılık Analizi” (Landscape Continuity Analysis) yönteminin esasları ortaya konmuş ve global ölçekte peyzajların devamlılığı değerlendirilmiştir. Daha sonra bu analiz global ölçekten ülke ölçeğine kadar indirgenerek daha da geliştirilmiş ve sonuçları günümüzde çeşitli planlama çalışmalarının önemli altlıklardan biri durumuna gelmiştir.

Bu araştırma ile, İstanbul için önemli bir doğal ve rekreasyonel kaynak özelliği gösteren Belgrad Ormanı çevresi ve içindeki farklı alan kullanım tiplerinin peyzaj devamlılığına yaptıkları etkinin “Peyzaj Devamlılık Analizi” ile belirlenmesi amaçlanmıştır. Analize uygun olarak: (1) Alan kullanım tipleri belirlenmiş; (2) kullanım yoğunluğu ve çevresel etkilerine göre bunlar sınıflandırılmış; (3) bunlara ağırlık değerleri verilmeden ve verilerek peyzaj devamlılık değerleri belirlenmiştir. Böylece, ilk defa yüksek detay düzeyinde ve küçük alanlarda Peyzaj Devamlılık Analizinin kullanılabilirliği ile farklı senaryolara göre peyzaj devamlılık değerinde olabilecek değişimler araştırılmıştır. Ayrıca yapılaşmış alanların yeşil alanlar üzerindeki etkisi “yüksek düzeyde”, “orta-yüksek düzeyde” ve “düşük-orta düzeyde” olmak üzere 3 etki alanı tipine göre belirlenmiştir. Bu etki tiplerine maruz kalan alanlar ile orman amenajman planlarında belirlenen işletme sınırları içindeki alanlar çakıştırılarak işletme amaçları ile yapılaşmış alanların etki düzeyleri arasındaki ilişki değerlendirilmiştir.

Bu çalışmada, Peyzaj Devamlılık Analizi sonucunda belirlenmiş olan peyzaj devamlılık değerlerine ait ana bulgular şunlardır:

Farklı yapılaşmış alan kategorilerine ağırlık değerleri verilerek yapılan analiz sonucunda elde edilen peyzaj devamlılık değeri; ağırlık değerleri verilmeden yapılan analize göre 3,42 kat daha artmıştır. Buna göre, ağırlık değerleri verilerek yapılan peyzaj devamlılık analiziyle alan kullanım tiplerinin etki alanlarına ait daha doğru sonuçlara varıldığı belirlenmiştir.

Ağırlık değerleri verilmeden yapılan peyzaj devamlılık analizi sonuçlarına göre yapılaşmış alanların yeşil alanlara maksimum uzaklığı 0,143 km, ağırlık değerleri verilerek yapılan analiz sonuçlarına göre ise maksimum etkin uzaklık 0,475 km’dir.

Yapılaşmış alanların; alansal büyüklükleri, alan içindeki dağılımları ve alan kullanım tiplerinin çevresel etkilerine bağlı ağırlık değerleri peyzaj devamlılık değerini doğrudan etkilemektedir.

Peyzaj devamlılık analizinin hassasiyeti alanın büyüklüğü ve seçilen detay düzeyine göre değişmektedir. Farklı senaryolara göre yapılan peyzaj devamlılık analizlerine göre; rekreasyon alanları ile 2B alanları peyzaj devamlılığına olumsuz etki yapmaktadırlar. Ancak bu alan kullanım tiplerinin çevresel etkileri üzerine arazi ve uzaktan algılama çalışmalarına dayanan daha detaylı araştırmaların yapılması gerekmektedir. İşletme ömrünü tamamlamış maden alanlarının restore edilmesi ise peyzaj devamlılık değerinin %30,9 oranında artmasını sağlayacaktır. Fakat, bu, maden alanlarının restorasyonu sonucu elde edilebilecek ekolojik başarıyı (tür çeşitliliği, toprak rejenerasyonu, vb.) yansıtmamaktadır.

Araştırma alanının %62’si yüksek düzeyde, %27,9’u orta-yüksek düzeyde ve %10,1 düşük-orta düzeyde etki altındadır.

Araştırma alanındaki orman alanlarının %45,1’i yüksek düzeyde, %39,5’i orta-yüksek düzeyde ve %15,3’ü düşük-orta düzeyde etki altındadır.

Araştırma alanı orman amenajman planlarında yer alan başlıca işletme sınıflarından üretim ormanlarının %82,2’si, toprak koruma ormanlarının %84,8’i, su koruma ormanlarının %74,5’i ve peyzaj koruma ormanlarının %96,9’u yüksek ve orta-yüksek düzeyde etki altındadır.

Orman amenajman planlarında yer alan işletme sınıfları ile yüksek, orta-yüksek ve düşük-orta düzeyde etki altında olan alanlar karşılaştırıldığında, mevcut durum ile işletme amaçlarının çoğu durumda örtüşmediği görülmektedir.

Peyzaj devamlılık analizi sonucunda elde edilen bulgular; bu analizin peyzaj planlama çalışmalarında yeşil alanların parçalanması ve değişimini minimum düzeyde tutacak alternatif alan kullanım kararlarının geliştirilmesi ve karşılaştırılmasında, diğer altlıkları destekleyici önemli bir altlık olarak kullanılabileceğini göstermektedir. Gerekli olan altlıkların oluşturulmasının ardından analizin kolaylıkla uygulanabilmesi özelliğinden dolayı yöntem, planlama çalışmalarında zaman ve maliyeti düşürücü rol oynayabilecektir. Ayrıca, bu analizin farklı alanlarda da yapılan planlama çalışmalarında (örneğin orman amenajman planlarının hazırlanması ve doğa koruma alanlarının planlaması gibi) kullanılması alınan plan kararlarının doğruluklarının ve eksikliklerinin değerlendirilmesi açısından oldukça önemli olacaktır.