2018 yili programi

1. 
   Kamu Yatırımları
   

a) Amaç

Kamu yatırımlarının özel sektörün yenilikçi ve üretken yatırımlarını ve ticareti destekleyecek, vatandaşlarımızın yaşam kalitesini artıracak nitelikteki öncelikli altyapı alanlarına yönlendirilmesi temel amaçtır.

Kamu altyapı yatırımları; özel kesimde üretim maliyetlerinin azaltılmasını, yeni üretim kapasitelerinin oluşturulmasını, böylece üretimin yenilikçi ve rekabetçi gelişmesini destekleyecek şekilde planlanacak ve yürütülecektir.

Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) modeliyle yürütülenler dâhil olmak üzere, kamu yatırımlarında sektörel olarak; eğitim, sağlık, içme suyu ve kanalizasyon, bili m-teknoloji, ulaştırma ve sulama sektörlerine öncelik verilecektir.

Kamu yatırım harcamalarında bölgesel bazda GAP, DAP, KOP ve DOKAP eylem planları kapsamındaki yatırımlara ve cazibe merkezi olarak belirlenen bölgelerdeki yatırımlara öncelik verilecektir.

Kamu yatırım projelerinin planlanması, uygulanması, izlenmesi ve değerlendirilmesi süreci güçlendirilecek, bu doğrultuda kamu kurum ve kuruluşlarının kapasiteleri geliştirilecektir.

Bu kapsamda 2018 yılı yatırım ödeneklerinin tahsisinde;

• 
  Yük trafiğine hizmet eden bölünmüş yol, liman ve demiryolu yatırımları,
  
• 
  Öncelikli yük merkezlerine demiryolu iltisak hattı yatırımları,
  
• 
  Ulaştırma modlan arasında sürekliliği ve verimliği sağlayacak acil bağlantılar,
  
• 
  Tarımsal üretimi artırıcı sulama, arazi toplulaştırma, tarla içi geliştirme yatırımları,
  
• 
  Sanayi üretimini destekleyici nitelikte maden ve hammadde arama yatırımları,
  
• 
  Verimliliği artırıcı e-devlet altyapısı yatırımları,
  
• 
  Üretim kayıplarını önleyecek olan afetlere hazırlık yatırımları,
  
• 
  Beşerî sermayenin iyileştirilmesine yönelik eğitim ve sağlık altyapı yatırımları,
  
• 
  Teknolojik kapasite ve kabiliyetleri artıracak Ar-Ge altyapı yatırımları
  

öncelikli alanlar olarak değerlendirilecektir.

KÖİ uygulamalarına ilişkin temel amaç, KÖİ sisteminin etkinliğini artırmaktır. Bu kapsamda kurumlar arası koordinasyonun ve işbirliğinin geliştirilmesine önem verilecektir. Etüt aşamasından itibaren KÖİ projelerinden kaynaklanması muhtemel yükümlülükler ve projelerin hayata geçmesinin sağlayacağı faydalar birlikte ele alınarak geleneksel yöntemlerle karşılaştırılacak, risklerin kamu ve özel sektör arasında dengeli şekilde dağıtılmasına dikkat edilecektir. Bu amaçla, uygulama öncesi hazırlık süreci, ihale ve sözleşme yönetimi ve izleme/değerlendirme süreçlerinin kalitesinin artırılması için ilgili kuruluşlarda kapasite geliştirilmesine ve mevcut sistemin iyileştirilmesine yönelik çalışmalara önem verilecektir.

Politika /Tedbir	Sorumlu/İşbirliği Yapılacak Kuruluşlar	Süre	Yapılacak İşlem ve Açıklama
KÖİ politika ve uygulamalarının koordinasyonu güçlendirilecek, projelerin bütçe üzerindeki risk ve etkilerini ölçebilecek etkin bir izleme ve değerlendirme sistemi oluşturulacaktır. (Kalkınma Pianı p.595)
Tedbir 217. KÖİ projelerinin bütçeyle ilişkisini daha kuvvetli kurmak üzere izleme- değerlendirme sistemi güçlendirilecektir.	Kalkınma Bakanlığı (S), Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı	Aralık Sonu	Maliye Bakanlığı, KÖİ projelerindeki doğrudan ve dolaylı yükümlülükleri bütçe sistemi içine alacak çalsşmalan yapacaktır. Hazine Müsteşarlığı, verilen taahhütlerin sayısallaştırılarak risk analizi yapılmasını sürdürecektir. Kalkınma Bakanlığı, izleme ve değerlendirme faaliyetlerinin bütüncül olarak koordine edilmesini sağlayacaktır.
Kamu yatırım projelerinin planlanması, uygulanması, izlenmesi ve değerlendirilmesi süreci güçlendirilecek, bu kapsamda kamu kurum ve kuruluşlarının kapasiteleri geliştirilecektir. (Kalkınma Planı p.596)
Tedbir 218. Kamu Yatırım Programı yönetim sürecinin etkinliği artırılacaktır.	Kalkınma Bakanlığı (S), Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Yatırımcı Kuruluşlar	Aralık Sonu	Yatırım projelerinin programlanması, yıl içi revizyonu ve izlenmesine yönelik işlemler Ka-Ya Bilgi Sistemiyle yapılacaktır.
Tedbir 219. KÖİ alanında faaliyet gösteren kamu kurumlarını kapsayan kapasite geliştirme projesi tamamlanacaktır.	Kalkınma Bakanlığı (S), Maliye Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı ve diğer ilgili kamu kurum ve kuruluşları	Aralık Sonu	KOI projelerindeki hazırlık ve işletme dönemlerini kapsayan proje planlama, finansman ve ihale dâhil tüm süreçlerin daha nitelikli hale getirilebilmesi, sözleşme yönetiminin uluslararası standartlar dikkate alınarak yeniden düzenlenmesi ve taraflar üzerindeki riskin azaltılabilmesi amacıyla ilgili kuruluşlann katılımı sağlanarak kapasite geliştirme projesi tamamlanacaktır.

Özel Kesim Yatırımları

2. 
   Mevcut Durum
   

Özel kesim yatırımlarının artırılması ve yönlendirilmesi amacıyla kamu tarafından uygulanan politika araçları arasında yatırım destekleri, devlet desteklerinin izlenmesi ve yatırım ortamının iyileştirilmesine yönelik olarak yürütülen faaliyetler başta gelmektedir, Bu kapsamda yürütülen çalışmalara program döneminde devam edilmiştir.6745 Sayılı Yatırımların Proje Bazında Desteklenmesi ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile çerçevesi çizilen Proje Bazlı Teşvik Sistemi'ne ilişkin usul ve esasları belirleyen Yatırımlara Proje Bazlı Devlet Yardımı Verilmesine İlişkin Karar 26/11/2016 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir, Bu kapsamda Ekonomi Bakanlığı tarafından desteklenmesi uygun görülen yatırımlara kurumlar vergisi indirimi veya istisnası, gelir vergisi stopajı teşviki, gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, KDV iadesi, yatırım yeri tahsisi, sigorta primi işveren hissesi desteği, enerji desteği, yatırım kredisi faiz desteği, nitelikli personel için ücret desteği, yüzde 49'a varan oranda sermaye katkısı, kamu alım garantisi, yasal ve idari süreçlerde düzenleme yapılabilmesi ve altyapı yatırımının yapılması konusunda Bakanlar Kurulu tarafından proje bazlı destek verilebilmektedir. Proje bazlı desteğin ilk uygulaması 24/04/2017 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan 2017/10082 sayılı BKK'yia gerçekleştirilmiştir. Bununla birlikte önümüzdeki dönemde Proje Bazlı Teşvik Sisteminin daha odaklı olarak kullanılabilmesine yönelik ürün ve sektör bazlı çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu doğrultuda söz konusu desteğin etkin olarak kullanılabilmesi amacıyla bu desteğin verilebileceği alanların belirlenmesine yönelik ürün bazlı çalışmalar yürütülecektir.

2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar, bazı güncellemeler yapılarak uygulanmaya devam edilmektedir. Bu çerçevede özellikle, imalat sanayiine yönelik yatırımlar kapsamında 2017 yılında gerçekleştirilecek yatırım harcamaları için yatırıma katkı oranına ilave 15 puan verilmiş, vergi indirimi oranı ile yatırıma katkı tutarının yatırım döneminde kullanılabilecek oranı ise yüzde 100'e çıkartılmış; l'inci, 2'inci ve 3'üncü bölgelerde yapılan orta-yüksek teknolojili yatırımların 4'üncü bölge desteğinden faydalanması sağlanmış; Cazibe Merkezleri Programında yer alan 4'üncü ve 51nci bölge illeri ile Kilis ilindeki OSBIerde yapılan belli yatırımların 6'ıncs bölge desteklerinden faydalanması sağlanmış; imalat sanayi yatırımları için bina ve inşaat harcamalarına KDV iadesi getirilmiş, öncelikli yatırım konuları arasına lisanslı depoculuk, nükleer enerji santrali yatırımları ve referans laboratuvan, ilaç ve tıbbi cihaz analiz ve kontrol laboratuvarı ile laboratuvar kompleksi yatırımları eklenmiştir.

Düzenlenen yatırım teşvik belgesi sayısı, 2017 yılı Ocak-Ağustos döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 44,5 artarak 5.048 adet olmuştur. Aynı dönemde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı yüzde 10,8 azalarak 67,8 milyar TL, öngörülen istihdam ise yüzde 59,8 artarak 142.860 kişi olmuştur.

Cazibe Merkezleri Programının çerçevesinin belirlenmesi amacıyla 2016/9596 sayılı Cazibe Merkezleri Programının Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında BKK 11/01/2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Devlet desteği veren kuruluşlardan veri toplanması, raporlanması ve izlenmesini sağlamak amacıyla Hazine Müsteşarlığı bünyesinde Devlet Destekleri Bilgi Sistemi kurulmuştur. Bundan sonraki süreçte sisteme girilen verilerin değerlendirilerek etki analizi çalışmaları yapılması öngörülmektedir.

	Beige Sayısı	Sabit Yatırım	istihdam
	(Adet)	(Milyon TL)	(Kişi)
Sermaye Türü
Yabancı sermaye	217	13 292	13 522
Yerli sermaye	4 831	54 509	128 907
Sektörü
Enerji	1757	19 934	3 780
Hizmetler	1 221	21 527	69 637
İmaiat	1810	23 671	61471
Madencilik	122	1471	3 039
Tarım	138	1 198	4 502
Destek Sınıfı
Bölgese!	2 426	37 195	120 820
Büyük ölçekli	5	1924	1 297
Genel	2 611	24 360	19 529
Stratejik yatırımlar	6	4 323	783
Genel Toplam	5 048	67 801	142 429

Kaynak: Ekonomi Bakanlığı

Yatırım ortamının iyileştirilmesi ile ilgili olarak Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Koordinasyon Kurulu (YOİKK) çalışmaları başta olmak üzere birçok önemli çalışma yürütülmektedir, YOİKK bünyesinde farklı sorun alanlarına yönelik olarak kurulan 10 Teknik Komiteye ait eylemlerin yer aldığı YOİKK 2017-2018 Eylem Planlarının 2017 yılı sonuna kadar kabul edilerek çalışmaların başlaması beklenmektedir,

İş ortamına ilişkin düzenlemelerin ve bunların uygulamalarının ölçülmesi ve ülkeler arası karşılaştırmaların yapılması amacıyla yıllık olarak Dünya Bankası tarafından hazırlanan İş Ortamı Raporunda Türkiye genel sıralamada 190 ülke arasında 2015 yılında 63. sırada iken 2016 yılında 69. sırada yer almıştır.

TABLO II: 22- Türkiye'nin İş Ortamı Raporu Başlıklarına Göre Durumu (2016)

	Puan		Sıralama	Ortalamanın Yakalanması
	İlk 20 Ülke Ortalaması			Halinde Türkiye'nin
Başlık Adı		Türkiye	Türkiye	Başlık Sıralaması	Genel Sıralaması
işe Başlama	94,13	86,98	79	24	66
İnşaat İzinleri	80,28	67,86	102	18	64
Elektrik Temini	89,49	79,66	58	16	64
Tapu Kaydı	81,59	73,01	54	25	65
Kredi Temini	73,00	50,00	82	32	58
Azınlık Yatırımcılarının	70,40	70,00	22	22	69
Korunması
Vergi Ödeme	88,38	60,83	128	19	55
Dış Ticaret	90,64	79,71	70	41	64
Sözleşmenin İcrası	73,24	68,87	33	16	67
Şirket Tasfiyesi	78,02	34,98	126	23	53