2018 yili programi

yollar başta olmak üzere otokorkuiuk yapım ve onarımı ite yatay ve düşey işaretleme çalışmaları yürütülecektir.	Emniyet Genel Müdürlüğü, Karayolları Genel Müdürlüğü, TCDD Genel Müdürlüğü		bölünmüş yollar başta olmak üzere 3.150 km otokorkuiuk yapımı ve onarımı gerçekleştirilecek, 31,8 milyon m^2 yatay, 186,5 bin m^2 düşey işaretleme yapılacaktır.
Hızlı tren ağı; Ankara merkez olmak üzere İstanbul-Ankara-Sivas, Ankara-Afyonkarahisar- İzmjr, Ankara-Konya ve İstanbul-Eskişehir-Antalya koridorianndan oluşmaktadır. Plan dönemi sonuna kadar 393 km uzunluğundaki Ankara-Sivas ve 167 km uzunluğundaki Ankara (Polatlı)'Afyonkarahisar hızlı tren hatları işletmeye açılacaktır. (Kalkınma Planı p.842)
Tedbir 316. Ankara merkez olmak üzere hızlı tren çekirdek ağı oluşturulacaktır.	Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı (S), Kalkınma Bakanlığı, TCDD	Aralık Sonu	Ankara-Sivas ve Ankara-Izmir Yüksek Hızlı Tren Projelerinin yapım çalışmalarına devam edilecektir. Yerköy-Kayseri Yüksek Hızlı Tren Projesinin inşaat çalışmalarına başlanacaktır.
Türkiye'nin ihracat hedefine ulaşabilmesini teminen, yapılan planlamalar doğrultusunda doğru yer, zaman ve ölçekte liman kapasiteleri hayata geçirilecek, limanların demiryolu ve karayolu bağlantıları tamamlanacaktır. Çandaıiı Konteyner Limanı tamamlanacak, Mersin Konteyner Limanı ve Filyos Limanının yapımına başlanacaktır. (Kalkınma Planı p.849)
Tedbir 317. Umanların geri sahasında demiryolu aktarım terminalleri veya karada konteyner terminalleri kurularak, taşımacılıktan lojistik anlayışına geçilecek ve önemli yük merkezlerine demiryolu iltisak hatları yapılacaktır,	Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı (S), Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, TOBB	Aralık Sonu	Lojistik merkezlerin inşaatına devam edilecek, Filyos ve Çandarlı Umanlarına demiryolu bağlantısı sağlanması için çalışmalara başlanacaktır. İltisak hatts yapımında özel sektör katılımına ilişkin bir model geliştirilecek ve öncelikli yük merkezlerine demiryolu iltisak hatları yapılacaktır.
Tedbir 318. Büyük ölçekli liman projeleri hayata geçirilecektir.	Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı (S), Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, İlgili Mahalli İdareler, ilgili Ticaret ve Sanayi Odaları, Deniz Ticaret Odaları, TÜRKÜM, UND, UTİKAD	Aralık Sonu	Çandarlı Umanı inşaat çalışmalarına başlanacak, Filyos Umanı altyapı inşaatı bitirilecek, Mersin Konteyner Umanı yapımı için gerekli çalışmalar tamamlanacaktır.
Liman yönetiminde dağınıklığın giderilmesini ve kamu tarafından belirlenecek politikaların her bir limanın ihtiyaçları da göz önüne alınarak uygulanmasını sağlayacak, Türkiye'ye uygun bir liman yönetim modeli hayata geçirilecektir. (Kalkınma Planı p.851)
Tedbir 319. Liman yönetim modeli belirlenerek hayata geçirilecektir.	Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı (S), Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Rekabet Kurumu, ÖİB, İlgili Belediyeler, Deniz Ticaret Odaları, TÜRKLÎM	Aralık Sonu	Kıyı yapıları ve liman yatırımlarında kurumlar arası koordinasyonu tesis edip bütüncül bir bakış açısı getirecek ve planlamada etkinliği artıracak bir liman yönetim modeli hayata geçirilecektir.

Dış ticaretteki gelişmelere paralel olarak gümrüklerin fiziki altyapısı iyileştirilecek, bilgi teknolojilerinin kullanımı ve tek pencere uygulaması yaygınlaştırılacak, gümrük işlemleri hızlandırılacak ve etkinleştirilecektir. İkili gümrük anlaşmaları ile gümrük işlemleri azaltılacak, tek durakta kontroi-ortak kapı kullanımı projeleri tamamlanacaktır. (Kalkınma Planı p.852)
Tedbir 320. Kaçakçılıkla mücadelede idari ve teknik kapasite güçlendirilerek denetimler etkinleştirilecektir.	Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (S), Kalkınma Bakanlığı	Aralık Sonu	Araç ve konteyner tarama sistemleri, devriye botlan, bagaj tarama cihazları ve diğer teknik cihazlar ile dedektör köpekler temin edilecektir.
Tedbir 321. Yeni Gümrük İdareleri ve tesisleri faaliyete geçirilecektir.	Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (S), Kalkınma Bakanlığı	Aralık Sonu	Yatırım Programında yer alan hizmet binası, ambar ve laboratuvar yapımına devam edilecek, Fırat Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü ve Orta Karadeniz Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü hizmet binaları ile Kapıköy Sınır Kapısının inşaatı tamamlanacaktır.
Tedbir 322. Gümrük idaresince limanlarda yürütülen takip ve kontrol işlemleri hızlandırılacak ve bu işlemlerin etkinliği artırılacaktır.	Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (S), Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Uman İşletmeleri	Aralık Sonu	Konteyner ve Liman Takip Sistemi (KLTS) ile Türkiye genelinde limanlardaki bütün gümrük işlemlerinin elektronik ortamda yürütülmesi sağlanacaktır. Ayrıca ilgili kurumların sistemlerinin Liman Tek Pencere Sistemi programına entegrasyonu tamamlanarak pilot uygulama yapılacak ve uygulama devreye alınacaktır.
Tedbir 323. Kara sınır kapılarında Tek Durakta Kontrol uygulamasına geçilecektir.	Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (S), Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı	Aralık Sonu	Tek Durakta Kontrol uygulamasına uygun olarak projelendirilen ve inşaat çalışmaları devam eden Sarp, Kapıköy ve Hamzabeyli Gümrük Kapılarının inşası tamamlanacak, Gürbulak, İpsala ve Habur Gümrük Kapılan Tek Durakta Kontrol uygulamasına uygun olarak projelendirilecektir. Ayrıca, kara sınır kapılarında kredi/banka kartı ile tahsilat projesinde pilot uygulamaya geçilecektir.
Tedbir 324. Gümrük ve Ticaret Bilgi Portals oluşturulacaktır.	Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (S), İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları, İlgili STKIar	Aralık Sonu	Ticaret erbabının ve yolcuların gümrük işlemleri hakkında mevzuat, prosedürler, işlemler, belgeler ve ücretlerle ilgili bilgilere kolayca erişebilecekleri bir internet sitesi oluşturulacaktır.

Tedbir 325.4458 Sayılı Gümrük Kanununun güncellenmesine yönelik çalışmalar yürütülecektir.	Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (S), İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları, İlgili STKlar	Aralık Sonu	Gümrük Kanununun uygulanmasında karşılaşılan sorunları gidermek ve Birlik Gümrük Koduna uyum sağlamak amacıyla yeni bir Gümrük Kanunu taslağı hazırlanacaktır.
Tedbir 326. Gümrük işlemleri için gereken ücret ve belgeler ile bunlarla ilgili prosedürler hakkında envanter çalışması yapılacaktır.	Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (S), İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları, İlgili STKlar	Aralık Sonu	Çeşitli kurum ve kuruluşlarca gümrük işlemlerinin yapılması için istenen ücret ve belgeler hakkında ayrıntılı bir envanter raporu hazırlanacaktır.
Tedbir 327, Transit rejimindeki taşıma süreleri ile bürokrasi ve işlem maliyetleri azaltılacaktır.	Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (S)	Aralık Sonu	İhracat eşyasının transitinde İhracat Refekat Belgesi kullanımı ile transit rejiminde farklı taşıma şekillerine ilişkin basitleştirmeler hayata geçirilecektir.
Tedbir 328. Tek Pencere Sistemi Uygulaması yaygınlaştırılacaktır.	Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (S), İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları	Aralık Sonu	Piyasa Gözetimi ve Denetimi Projesinin Tek Pencere Sistemi ile entegrasyonu sağlanarak ithal ürünlerde çeşitli kurumlarca yapılan piyasa gözetim ve denetim faaliyetlerinin izlenebilirliği ve kontrollerin etkinliği artırılacaktır.
Tedbir 329. Kara Sınır Kapıları Master Planı Pilot Projesi tamamlanacaktır.	Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (S), İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları	Aralık Sonu	Pilot ülke belirlendikten sonra müzakereler yapılarak çalışmalar başlatılacak ve yılsonuna kadar tamamlanacaktır.
Posta piyasasının serbestleştirilmesi sürecinde etkin düzenleme ve denetim yoluyla posta sektöründe rekabetçi bir piyasa oluşturulacaktır. (Kalkınma Planı p.853)
Tedbir 330. Posta i Ulaştırma Denizcilik ve sektöründe evrensel Haberleşme Bakanlığı (S), hizmet yükümlüsüne BTK tahsis edilecek tekel alanının büyüklüğü belirlenecektir. |		Aralık Sonu	Posta sektöründeki tekel alanının büyüklüğünü belirleyen BKK hazırlanacaktır.
Taşımacılıktan Lojistiğe Dönüşüm Programı
Tedbir 331. Mevcut karayolu ağının iyileştirilmesi ve geliştirilmesine yönelik çalışmalar kapsamında 249 km'si otoyol (YİD dâhil) olmak üzere toplam 1.633 km bölünmüş yol yapılacaktır.	Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı (S), Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Karayolları Genel Müdürlüğü	Aralık Sonu	Trafik yoğunluğunun yüksek olduğu kesimlerde trafik güvenliğinin artırılması ve taşıma sürelerinin kısaltılması amacıyla 249 km'si otoyol (YİD dâhil) olmak üzere toplam 1.633 km bölünmüş yol yapılacaktır.

Tedbir 332. Demiryolu taşımacılığında etkin rekabet ortamının tesis edilebilmesi amacıyla ikincil mevzuat çalışmaları tamamlanarak hayata geçirilecektir.	Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı (S), Kalkınma Bakanlığı	Aralık Sonu	Demiryolu altyapı işletmeciliği, tren işletmeciliği ve taşımacılığıyla ilgili idari, mali, teknik, personel vb. hususları düzenleyecek yönetmelikler tamamlanacaktır.
Tedbir 333. Toplam 1.800 km BSK yapımı ve yenilenmesi gerçekleştirilecektir.	Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı (S), Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Karayolları Genel Müdürlüğü	Aralık Sonu	Ortalama günlük ağır taşıt trafiği 1.000 aracın üzerinde olan güzergâhlarda toplam 1,800 km BSK yapım, onarım ve yenilenmesi yapılacaktır.

Ticaret Hizmetleri

19. 
    Mevcut Durum
    

Gelişen ekonomiye, şehirleşme ve genç nüfus potansiyeline bağlı olarak ticaret sektörü yerli ve yabana yatırımcıların ilgisini çekmektedir. Turizm potansiyeli yanında alışveriş ve moda merkezlerinin artması yurt içi ticareti olumlu yönde etkilemektedir. 2005­

2016. 
      döneminde toptan ve perakende ticaret sektöründe toplam 7,3 Milyar ABD doları, konaklama ve yiyecek hizmetlerinde 750 Milyon ABD doları uluslararası doğrudan yatırım gerçekleştirilmiştir. Kentsel dönüşüm uygulamaları modem ticaret yapılanmalarını da beraberinde getirmektedir.
      

2016. 
      yılında GSYH yüzde 3,2 büyürken; toptan ve perakende ticaret yüzde 2,5 büyümüş, konaklama ve yiyecek hizmetleri ise, son yıllarda turizm sektöründeki daralmaya paralel olarak yüzde 6,5 gerilemiştir. 2016 yılında; toptan ve perakende ticaretin GSYH içindeki payı yüzde 11,4, konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetlerinin payı ise yüzde 2,6 olmuştur, Haziran 2017 itibarıyla toptan ve perakende ticarette 4 milyon, konaklama ve yiyecek hizmetlerinde 1,5 milyon kişi istihdam edilmiştir. Toplam istihdam içinde, toptan ve perakende ticaretin payı yüzde 14,3 konaklama ve yiyecek hizmetlerinin payı yüzde 5,4'dür.
      

Toptan ve perakende ticaret hizmetleri sektörü, gelişmiş ülkelerin ekonomileri içinde de önemli pay almaktadır. 2015 yılında sektörün GSYH paylan Almanya'da yüzde 9,8, Birleşik Krallık'ta yüzde 10,9, İtalya'da yüzde 11,3 ve Fransa'da yüzde 10 olarak gerçekleşmiştir. Aynı yılda toptan ve perakende ticaret hizmetlerinde istihdam edilenlerin toplam içindeki payı; Almanya'da yüzde 13,7, Birleşik Krallık'ta yüzde 15,2, İtalya'da yüzde 14,8 ve Fransa'da yüzde 13,1'dir.

Toptan ve perakende ticaretin uzun dönemde toplam içindeki payının giderek azaldığı görülmektedir. 2015 yılında sektörün ülkemizdeki sanayi ve hizmetler sektörleri toplamı içindeki payı; girişim sayısında yüzde 33,6, ciroda yüzde 37,6 olmuştur. 2005 yılında bu paylar sırasıyla yüzde 39,7 ve yüzde 46,5 olarak gerçekleşmiştir.	Girişim Sayısı (Bin Adet)						Ciro (Milyar TL)
	2005	2010	2013	2014	2015	2005	2010	2013	2014	2015
Toptan Ticaret	199	165	196	200	211	349	514	785	887	1008
Perakende Ticaret	751	656	738	705	692	206	278	435	440	465
Sanayi ve Hizmetler Toplamı	2 393	2 322	2 695	2 677	2 690	1193	1926	3 148	3 500	3 913
Toptan ve Perakende Ticaretin Payı (Yüzde)	39,7	35,4	34,7	33,8	33,6	46,5	41,1	38,8	37,9	37,6

Pay; (Yüzde) [ ' '

Kaynak: TÜİK, Yıiisk Sanayi ve Hizmet İstatistikieri (Nace Rev 2)

Ticarette verimlilik, hijyen ve hizmet kalitesinin artırılması yönündeki tüketici baskısı, bu sektörde dönüşümü hızlandırmaktadır. Esnaf ve sanatkâr kesimi yeni iş modellerini takip etmekte, kümelenmeye gitmekte, franchising (İsim Hakkı Devri) sistemine katılmakta, tüketiciye en yakın konumunu kullanarak satış imkânları elde etmekte böylece toplamda ağırlığını korumaktadır, Geleneksel toptancılığa duyulan ihtiyacın azalması sonucu toptan ticaretle uğraşan girişimciler yeni iş modellerine yönelmektedir. Alışveriş merkezleri (AVM) organize perakendeciliğin gelişmesindeki önemli bir faktör olarak öne çıkmaktadır. 2017 yılı itibarıyla AVMlerin toplam kiralanabilir alanları 11,6 milyon m²ye ulaşmıştır.

TABLO II: 58- AVM Sayısı ve Kiralanabilir Alanları	2005	2012	2013	2014	2015	2016	2017 (1)
AVM Sayısı	88	296	323	340	362	379	388
Toplam Kiralanabilir Alan (milyon m^2)	2,2	8,3	9,2	9,8	10,6	11,2	11,6