2019 Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Tasarısı’na ilişkin Plan ve Bütçe Komisyonu muhalefet şerhimiz aşağıdaki gibidir

Eğitimli İşsizlik Sorunu Derinleşiyor

AKP, eğitim politikaları ile eğitim ve istihdam arasındaki zaten zayıf olan bağı koparmıştır. Türkiye nüfusunun hala büyük çoğunluğu lise ve altı düzeyinde bir eğitime sahiptir. Eğitim ve sağlığa ayrılan bütçe payının kronik yetersizliği işgücü alanına da yansımaktadır. Bir yandan mevcut işgücü ve istihdam içerisinde yüksek öğrenimlilerin (Açık öğretim dâhil) sadece % 23-24 bandında olması durumu yaşanırken öte yandan işsizler içerisinde en yüksek işsizlik oranının yüksek öğrenimlilerde olması sorunu vardır. Kadınlarda yüksek öğrenimli işsizlik oran yüzde 25’in üzerindedir. Genç kadınlarda bu oran dönem dönem yüzde 30’ları aşmaktadır.

Eğitime Göre İşgücü Piyasası (Bin Kişi)

	Okur-yazar olmayan	Lise altı	Lise	Mesleki veya teknik lise	Yükseköğretim	Toplam
İşgücü	1 092	16 906	3 464	3 602	7 925	32 989
(%)	3%	51%	11%	11%	24%	100%
İstihdam	1 020	15 268	3 036	3 180	6 814	29 318
(%)	3%	52%	10%	11%	23%	100%
İşsiz	71	1 638	428	422	1 111	3 670
(%)	2%	45%	12%	11%	30%	100%
İKO*	19,4	50,3	56,6	66,7	79,4	54,
İstihdam Oranı	18,1	45,4	49,6	58,9	68,3	48
İşsizlik Oranı	6,5	9,7	12,4	11,7	14,0	11

Kaynak: TÜİK, *İKO: İşgücüne Katılma oranı

Türkiye’de üniversiteli işsizliği, atanamama sorunu AKP’nin üniversite politikası nedeniyle her geçen gün derinleşmektedir. Yıllar itibariyle artan üniversiteli işsiz sayısı Ağustos ayında 1 milyon 111 bin kişi olmuştur. Türkiye’de diplomalılarda sistematik bir işsizlik artışı var. 2017 yılında üniversiteli işsiz sayısına 102 bin kişi daha eklenmiş üniversiteli işsiz sayısı 930 bin kişi olmuştur. İşsizlik oranları en çok artan diğer alanlar veterinerlik, sağlık ve bilişim teknolojileri alanlarıdır.

2019 İşsizliğin Rekor Yılı Olacak

2017 yılında “referandum nedeniyle girişilen seçim ekonomisi” kapsamında kredi garanti fonu ve işsizlik sigortası fonu kullanımları ile “ertelenmiş kitlesel işsizliğin” gelecek yıl açığa çıkacağı eğilimler görülmeye başlanmıştır. Kredi garanti fonunda her geçen gün ortaya çıkan geri dönme oranlarının düşmesi ve işsizlik sigortası fonu ile desteklenen milli istihdam seferberliğinin amacına ulaşamaması “ertelenmiş işsizliğin” açığa çıkmasına neden olacaktır.

İŞKUR aracılığıyla uygulan stajyerlik/işbaşı eğitim programlarının geçici olması, toplum yararına programlar (TYP) kapsamında yüzbinlerce kişinin Mart 2019 seçimlerinden sonra işten çıkarılacak olması “ertelenmiş işsizliğin” açığa çıkması ile sonuçlanacaktır. Ayrıca üretimde bir daralma olacağı, ekonominin yavaşlayacağı ve oluşacak reel sektör ekonomik krizinin yeni bir işsizlik dalgası ortaya çıkaracağı ifade edilmektedir.⁸⁵ AKP’nin açıkladığı yeni ekonomi programı (YEP) kapsamında ilk defa AKP’liler tarafından işsizliğin artacağı inkâr edilememiştir. YEP hedeflerine göre 2019 yılında 12,1 olacağı⁸⁶ belirtilen işsizlik oranına tekabül eden işsiz sayısı 4 milyon üzerinde gerçekleşecektir.