3. 1-genel tekniK Şartlar 2-İNŞaat iŞleri tekniK Şartnamesi

1.13BETON YAPI

Yüklenici, beton/betonarme yapının,
Derzlendirme,

Su tutucu yerleştirme,

Diğer gömülü parçaları yerleştirme, geçişler,

Kalıplı, kalıpsız yüzeylerin hazırlanması

ve benzeri işlemlerin, projelerine ve şartnamelerine uygun olarak yapılmasından sorumludur.

1.13.1DERZLER VE DERZ DOLGULARI

1.13.1.1 İnşaat Derzleri

İnşaat derzleri inşaatta kolaylık sağlamak ve bazı durumlarda büzülme çatlaklarını kontrol etme amacıyla yapılır. İnşaat derzlerinin projelerde gösterilmediği yerlerde çalışma metodunu kolaylaştırmak amacıyla Yüklenici tarafından önerilecektir.
İnşaat derzleri tek parça inşaat yapmak ve sızdırmazlık sağlamak amacıyla yapılır. İnşaat derzlerinin detaylı dizayn metodları aşağıdaki bahsedilenlerle genel olarak uyum içerisinde olacaktır.
İnşaat derzinde, bitirilmemiş beton yüzeyine pratik olarak trapez kesitli tahta çıta batırılacak ve daha sonra geri çekilecektir. İnşaat derzlerinde daha önceki dökülen beton yüzeyi temiz ve kuru olmalı ve yandaki beton dökülmeden önce bütün çimento köpüğü ve süprüntüler kaba agreganın uçlarını ortaya çıkarma işlemi beton henüz tazeyken, tel fırçayla veya su jetiyle yapılabilir. Komşu beton dökülmeden önce herhangi bir bozuk beton kırılarak atılmalıdır. Yatay İnşaat derzlerinde yeni dökülecek betonun ilk tabakasının kalınlığı 150 mm’yi geçmeyecek ve yeni tabakanın tabanında ince malzemenin akmasını önlemek için özel bir dikkat sarfedilecektir.
Yüklenici metod beyanında, projelerde gösterilmeyen yatay ve düşey inşaat derzlerinin yerleri ve her yapı için beton döküm sırası konusundaki detaylı önerilerini bildirecektir.
İnşaat derzlerinin sırası, ilk ısısal büzülme hareketlerinden doğan gerilmeleri en aza indirgeyecek şekilde düzenlenecektir.

1.13.1.2Genleşme Derzleri

Malzemenin ya da yapı kütlesinin neden olacağı hareketlerin yapıyı etkileyeceği yerlerde, yatay ve düşey genleşme derzleri oluşturulacaktır.
Genleşme derzi boşlukları, önce dökülen beton yüzeyine yerleştirilecek dolgu malzemesi ya da şekillendirilmiş ve pahlı kalıplarla sağlanacaktır.
Beton içindeki donatı ya da diğer gömülü metal elemanların genleşme derzi boyunca sürekli olmasına izin verilmeyecektir.

1.13.1.3Derz Dolguları :

Kapatılması ya da sızdırmazlığı istenen derzlerde, derz dolgu malzemesi kullanılacaktır.
Dolgu maddesi yerleştirilmeden önce derz aralığı iyice temizlenecek, bütün pislikler ve yağ, zımparalama yoluyla atılacaktır. Ayrıca, bütün gevşek yüzey döküntüleri, kum ve basınçlı hava ile temizlenecek, derz aralıkları maksimum yapışmayı sağlamak amacıyla birikmiş yağmur suyu vs.’den arındırılmış ve kuru durumda bulundurulacaktır.
Dolgu maddesi, iklim ve çevre koşullarına uygun, biyolojik bozulmaya karşı dayanıklı olacaktır. Yüklenici her yapı grubu için kullanılacak dolgu maddesinin :
Üreticisini, üretimle ilgili test raporlarını,

Garanti süresini,

Kullanım esasları

içerir sertifikalarını Yapı Denetim Görevlisi’nin onayına sunacaktır.

Dolgu malzemesi ya elastopasp benzeri polimer bitüm ya da eşdeğeri onaylı bir malzeme olacaktır.
Dolgu işlerinin tamamlanmasından sonra malzemeden, 50 mm’lik bir parça kesilip çıkarılacak ve boyutlar, beton yüzeye olan aderans kontrol edilecektir. Her 20 m lik derz dolgusunda, bir adet “kesip çıkarma” testi yapılacaktır.

1.13.1.4Derz Sızdırmazlığı

Genleşme, büzülme ve mevcut olduğunda, inşaat derzlerinde derzler, detay çizimlerinde gösterildiği gibi, Yapı Denetim Görevlisi’nin onayına bağlıdır veya üreticinin tavsiyeleri ışığında dikkatlice inşaat edilecektir.
Yüklenici derz aralıkları kenarlarının kabarıp dökülmesinden kaçınmak amacıyla gereken dikkati gösterecektir. Genleşme derzlerindeki derz boşluğu, beton yüzeye dolgu malzemesinin yerleştirilmesi ve daha sonra özel bir kesici aletle istenilen derinlikte kesilmesi şekilde oluşturulabilir. Alternatif olarak ve genleşme derzleri, derz boşluğu önceden şekillendirilmiş PVC veya ahşaptan yapılmış ve çıkarma kolaylığı için kenarları pahlı kalıplarla teşkil edilebilir.
Sızdırmazlık maddesi yerleştirilmeden önce derz aralığı iyice temizlenecek ve bütün pislikler ve yağ zımparalama metoduyla atılacaktır. Derz aralığını doldurmadan hemen önce, bütün gevşek yüzey döküntüleri, kum ve toz sıkıştırılmış havayla temizlenecek ve derz aralıkları maksimum yapışmayı sağlamak amacıyla birikmiş yağmur suyu v.s.’den arındırılmış ve kuru durumda bulundurulacaktır.
Derz sızdırmazlık maddeleri her durumda maruz kalacağı iklim ve çevre koşullarına uygun ve biyolojik bozunmaya karşı mukavim olarak dikkatlice seçilecektir. Yüklenici her ayrı yapı grubu için, üreticinin tavsiyeleri, garanti süresini belirten ve uygunluğuyla yerleştirme metodunu içeren sertifikaların kopyaları Yapı Denetim Görevlisi’ne sunulacaktır.
Yapı Denetim Görevlisi tarafından istendiğinde, astarlama ve ilk kat işlemleri esnasında derzdeki beton yüzeyi ve derz kenarlarını korumak amacıyla gizleme bandı tatbik edilecektir. Bu gizleme bantları dikkatli bir şekilde yapıştırılacak ve derz sızdırmazlık işi yapıldıktan sonra sızdırmazlık maddesinin düzgün kenarlar halinde olmasını sağlayacaktır.

1.13.1.5Büzülme ve Kayıcı Derzler İçin Derz Bağ Çözücüsü

Büzülme derzlerinde sızdırmazlık için polisulfit esaslı maddelerle yapıldığında dış beton yüzeyleri, reaksiyon oluşturması nedeniyle, bitümlü maddelerle boyanmayacaktır. Bu gibi durumlarda derz bağ çözümü polietilen bant veya plastik bant malzemesiyle yapılacaktır.
Kayıcı derzler, onaylanmış ve iki kat olarak 1 mm kalınlığında plastik bant malzemesiyle oluşturulacaktır.

1.13.2SU TUTUCULAR

Yapılarda, sızdırmazlık istenen tüm derzlerde su tutucular kullanılacaktır. Su tutucular klor, sülfat bileşiklerine ve çevredeki aşındırıcı maddelere dayanıklı malzemeden olacaktır.
Su tutucuların, kullanım yeri bakımından uygunluğunu gösterir kayıtları bulunacaktır. Yüklenici bu malzemelerle ilgili hertürü ayrıntılı bilgi ve test raporlarını Yapı Denetim Görevlisi’nin onayına sunacaktır.
Su tutucu bantlar haddelenmiş PVC veya nitril lastikten imal edilmiş olacaktır; ve çizimlerde gösterilen genel şekil ve boyutlarda olacaktır. Deneyimli üreticilerden temin edilecek ve endüstride kullanılan en son şekil ve kalıpta olacaktır. Su tutucu özellikleri TSE 3078’e uygun olmalıdır.
Lastik veya PVC su tutucu bantlar 0°C’den 50°C’ye kadar ki sıcaklık aralığında depolanma, muhafaza, montaj yapılmaya uygun olmalıdır.
Su tutucu bantlara zarar vermeyi önlemek amacıyla gereken dikkat sarfedilecektir. Su tutucu bantlarda montaj yapılabilmesi için halkalı delikler bulunacaktır. Eğer halkalı delikler bulunmuyorsa ve çivileme için ayrıca yapılmış kuşaklar bulunmuyorsa, çivilenmeyecektir.
Beton döküm esnasında ve etrafına beton dökülüp iyice sıkıştırılmışsa su tutucu bantlar yerinden oynatılmayacaktır.
Su tutucu bantlarında eklenmesi normal olarak kenetleme ve kaynaklama veya yapıştırma usulüyle üreticinin tavsiyesine uygun olarak yapılacaktır.
Su tutucu bantların yerleştirilmesi, su tutucu bantla donatı arasında minimum 25 mm kalacak şekilde yapılacaktır.

1.13.3BETONA GÖMÜLÜ PARÇALAR

Gömülü elemanlar beton içine döküm esnasında konulacak ve kalıcı bağlantılar ile yerleştirilen her tür metal parçayı içerirler.
Yüklenici şantiyeye getirilen parçaların incelenmesi ve tanınması için gerekli listeleri düzenleyecektir.
Bütün inşaat ve tesisat kalemleri için gerekli mesnetleme ankrajları ve ankraj kutuları,

Gömülü tesisat boruları ve benzeri parçalar,

Geçici ve kalıcı delikler için kılıflar,

Geçişler ve proje gereği boşluklar için kayıt kutuları

beton dökümünden önce yerleştirilecektir. Yüklenici, ilgili parçaları çizimlerde gösterilen doğru yerlerine, gerekli hassasiyette yerleştirecektir. Parçaların yerleştirilmesi hassas olacak ve beton dökümü sırasında yerlerinden oynamayacak şekilde bağlantıları yapılacaktır.
Yüklenici, parçaların tuzdan, nemden ve diğer sebeplerden dolayı zarar görmesini engelleyecek tedbirler alacaktır.
Gömülü parça, kılıf ve kayıt kutularının yerleştirilmesi sırasında donatılar kesilmeyecek, bükülmeyecek ya da yerleri değiştirilmeyecektir. Gerek duyulması durumunda buna, projelerinde gerekli düzenlemelerin yapılması ve Yapı Denetim Görevlisi’nin onayından sonra izin verilecektir.
Yerleşim ve bağlantıların Yapı Denetim Görevlisi’nce onaylanmasından sonra beton dökümüne başlanacaktır.
Manşonlar, geçme kısımlar, ankraj yarık ve delikleri kolaylıkla sökülebilecek bir malzeme ile geçici olarak doldurularak, bu gibi boşluklara beton girmesi önlenecektir.
Gömülecek parçalar, tersi belirtilmedikçe boyasız temin edilecektir. Gömülecek parçaların koruyucu boyaları çizimlerde veya Keşif ve Metraj cetvelinde belirtilen usulde yapılacaktır.

1.13.4KALIPTAN SONRA YÜZEYLERİN HAZIRLANMASI

Kalıplar söküldükten sonra görünen yüzeyler gereken işlemlerden geçirilerek istenen son durumuna getirilecektir.
Kaba şekilli yüzeyler : 7 mm’den fazla çapak ve akıntılar yontulacak ya da silinecek, bunun dışında kalıplarla verilen dokuda bırakılacaktır.

Düzgün şekilli yüzeyler : kalıp yüzey malzemesi kontraplak, ahşap ya da saç gibi düzgün, sert ve homojen doku yaratacak cinste olacaktır. Tüm bağlantı delikleri kapatılacak ve çapakların tümü temizlenecektir.

Silinmiş yüzeyler : bitirme işlemlerine engeç kalıp sökümünün ertesi günü başlanacaktır. Yüzeyler ıslatılmış karborundum tuğlası ya da başka bir aşındırıcı ile homojen renk ve doku elde edilinceye kadar silinecektir.

1.13.5KALIPSIZ YÜZEYLERİN HAZIRLANMASI

Kalıpsız yüzeylerin bitirilmesi, mastarlanıp tesviyesi yapıldıktan sonra yapılacaktır.
Kaba dokulu yüzeyler: tesviye işlemi bittikten hemen sonra sert fırça, tırmık ya da süpürge çekilerek kertikli kaba bir doku sağlanacaktır.

Perdahlı yüzeyler: su parlaklığı geçtikten ve yüzey işleme elverecek sertliğe ulaştıktan sonra perdahlama işlemine başlanacak ve iki kademede yapılacaktır. İlk perdahdan sonra bütün çıkıntılar traşlanacak, bütün girintiler ise doldurulacaktır. Bu işlemden sonra ikinci perdahlamaya geçilecek homojen bir renk ve doku elde edilecektir.

1.13.6YÜZEY KUSURLARININ ONARIMI

Bağlantı delikleri, kalıptan ya da kalıp sökümünden meydana gelen kusurlar, kalıp sökümünden hemen sonra, her türlü masrafı Yüklenici’ye ait olmak üzere onarılacaktır. Onarımın, beton yüzünde yama görünümü yaratmaması ve ana bloktan kolayca kopmaması için gerekli her türlü önlem alınarak yapılmasına özen gösterilecektir. Kullanılacak tamir harcı dökülen betonun mukavemetinden düşük olmıyacaktır.
Yapı Denetim Görevlisi, kusurların onarılamayacak düzeyde olduğuna karar vermesi durumunda, kusurlu kısım kaldırılacak ve yeniden dökülecektir. Bu durumda Yüklenici, kusurlu kısmı, taşıma ve mesnetleme etki sınırlarına kadar, her türlü masrafı kendine ait olmak üzere kırarak kaldıracak ve yeniden dökecektir.
Kullanılacak tamir harcı dökülen betonun mukavemetinden düşük olmayacaktır.