3.2-rasm. Umumiy daromad Umumiy daromad. Xaridorlar tomonidan to’langan barcha to’lovlar sotuvchilar uchun daromad hisoblanib, talab egri chizig’I ostidagi chegaraga teng bo’ladi, ya’ni PxQ. Bu yerda mahsulot narxi 4 $ va unga talab hajmi 100 tani tashkil etib, umumiy daromad 400 $ ni tashkil etadi. Elastiklik va chiziqli talab egri chizig’i bo’ylab umumiy daromad Keling elastiklikning 4-rasmda ko’rsatilgandek talab egri chizig’i bo’ylab qanday
o’zgarishini tekshirib ko’ramiz. Biz bilamiz to’g’ri chiziq o’zgarmas qiyalikka ega.
Qiyalik “muddat o’tgan sari o’sish” deb belgilanadi, ya’ni narxdagi o’zgarishning
(o’sish) miqdordagi o’zgarishga (muddat) nisbati. Bu alohida olingan talab egri
chizig’ining qiyaligi o’zgarmasdir, chunki narxdagi har 1 dollarning o’sishi talab
miqdoridagi bir xil 2 birlik kamayishiga sabab bo’ladi.
Chiziqli talab egri chizig’ining qiyaligi o’zgarmas bo’lsa ham, elastiklik bunday
emas. Bu to’g’ri,chunki qiyalik 2 ta o’zgaruvchidagi o’zgarishlarning nisbati, elastiklik
esa 2 ta o’zgaruvchidagi foiz o’zgarishlarining nisbati. Buni siz 4-rasmdagi jadvaldan
ko’rishingiz mumkin. Jadval talabning narx elastikligini hisoblashda o’rta nuqtalar
usulidan foydalangan. Past narx va ko’p miqdor uchrashgan nuqtada talab egri chizig’i
noelastik. Yuqori narx va kam miqdor uchrashgan nuqtada talab egri chizig’i elastik.
Jadvalda, shuningdek, talab egri chizig’idagi har bir nuqtada umumiy daromad
ko’rsatilgan. Bu sonlar umumiy daromad va elastiklik o’rtasidagi aloqadorlikni
bildiradi. Masalan, narx 1$ bo’lganda, talab noelastik va narxning 2$ ga ko’tarilishi
umumiy daromadni oshiradi. Narx 5$ bo’lganda, talab elastik va narxning 6$ ga
ko’tarilishi umumiy daromadni qisqartiradi. 3$ va 4$ orasida, talab birga teng elastik
bo’ladi va bu ikki narxda umumiy daromad bir xil bo’ladi.
3.3-rasmda, narx o’zgarganda umumiy daromad qanday o’zgarishi keltirilgan.