Özellikler
|
MODEL
|
Basın Ajansı/ Duyurma
|
Kamuoyu Bilgilendirme
|
İki Yönlü Asimetrik
|
İki Yönlü Simetrik
|
Amaç
|
Propaganda
|
Bilgilendirme
|
Bilimsel İkna
|
Karşılıklı Anlayış
|
İletişimin Doğası
|
Tek yönlü; Doğruluk şartı yok
|
Tek yönlü; Doğruluk önemli
|
Çift yönlü; Karşılıklı
dengesiz
|
Çift yönlü; Karşılıklı dengeli
|
İletişim Modeli
|
Kaynak→Hedef
|
Kaynak→Hedef
|
Kaynak→Hedef
!
geri besleme
|
Grup→Grup
!
|
Araştırmanın Doğası
|
Çok Az; “evdeki hesap”
|
Çok Az; Okunabilirlik ve okuyucu araştırmaları
|
Formatif; Tutum değerlendirme
|
Formatif; Anlayış değerlendirme
|
Tarihi Figürler
|
P.T. Barnum 1850- 1900
|
Ivy Lee 1900-1920
|
E.L. Bernays 1930- 1960
|
Bernays Eğiticiler, 1970- günümüz
|
Günümüzdeki Uygulama Alanları
|
Spor, Tiyatro Ürün Promosyonu
|
Hükümet, Kar amacı gütmeyen kuruyuşlar
|
Rekabetçi şirketler
|
Denetlenen modern yapılı şirketler
|
Basın Ajansı/Tanıtım Modeli
1850’li yıllardan itibaren uygulamalarına rastlanan basın ajansı/tanıtım modelinde amaç basının ilgisini çekerek bir konunun tanıtımının yapılmasıdır (Okay ve Okay, 2001). Tanı- tım, yayın araçları ile önceden saptanmış veya planlanmış reklamlarla, kişiler ve nesneler, görüşler ve olaylar hakkında kamunun ilgisini çekmektir. İlgi çekici gösterilerle süslenen tanıtım faaliyetleri ile amaçlanan ne olursa olsun basında yer almaktır.
Basın ajansı/tanıtım modelinde, basın ajanlığı
olarak geçen eylem, bir birey ya da ku- rum için tanıtım yapmaktır. Halkla ilişkiler basın ajanslığı formatından gelişmiştir. Bu uy- gulamada yapılan bir tür propagandadır. Çünkü kaynaktan hedef kitleye mesajlar, dikkat çekme, ikna etme ve etkileme amaç ile geri besleme olmaksızın ulaştırılan mesajlarda doğ- ruluk aranmaz ve mesajların oluşumu ve sunumunda araştırmaya yer verilmez. Gerçekten çok abartıya dayanan tek yönlü bir iletişim vardır. Kurum, kişi ya da markadan ilgili hedef kitlelere bilgi akışı söz konusudur. Amaç, tanıtımı kullanarak, medyada yer elde etmektir. Hedef kitlelerin bakış açıları ya da onlarla ilgili bilgi toplanmasına çok az dikkat edilir. Basın ajansı modelinde göndericiden alıcıya doğru tek yönlü ve taraflı bir iletişim söz konusudur. Amaç en kısa zamanda bir satın alma veya seçim davranışı şeklinde olumlu bir tepki elde etmektir.
Bu modele dayanan etkinliklerde halkın ilgisini çekecek doğruluk payı az olan ya da olmayan olaylar yaratılır. Günümüzde magazin basınında yer alan haberler bu modele örnek olarak verilebilir.
İnsanların ilgisini çekecek olaylar yaratarak bu olayların basında yer almasını sağla-
yan Phineas Taylor Barnum, basın ajansı/tanıtım modelinin en önemli temsilcisidir. Bar- num için önemli olan iyi ya da kötü, basında bir şekilde yer almaktır. Abartılı şovlarla basında yer almayı başaran Barnum’un uygulamalarından biri olan “Yaşlı Hizmetçi Heth” olayı kısa zamanda ulusal bir sansasyon haline gelmiştir (Peltekoğlu, 2001). Barnum,