”
Metin beyin beİ yıla varan baİarılı ve özverili çalıİma- ları nihayet sonuçlarını vermiİ, kendisi iİletmenin kalbi sayılabilecek dökümhane bölümüne iyi bir ücret artıİı ile birlikte “bölüm İeİ” olarak atanmıİtır. Metin bey için yaptığı iİ onun her İeyidir. İİin en iyi biçimde ve kali- teli yapılmasını yıllardır ilke edinmiİ, bu konuda taviz vermez tutumuyla tanınmıİtır. Bir yönetici olarak Metin beyin tek kusuru, astlarıyla iyi iletiİim kuramaması ve onları hor görmesidir. Yapılan küçük bir hataya bile büyük tepki gösteren Metin bey, olur olmaz her yerde personelini azarlamakta ve rencide etmektedir. Döküm- hane bölümü personeli büyük bir iyi niyetle yeni İeİe- rinin bu davranıİlarına alıİmaya çalıİmaktadırlar.
Ahmet usta Dökümhanenin deneyimli, çalıİkan ve ar- kadaİları tarafından çok sevilen bir personeldir. Bir gün Ahmet usta shanks tezgâhında çalıİırken yarı mamulle- ri et kalınlığına ulaİmadan kalıptan çıkarır ve 50 adet yarı mamülün ıskartaya çıkmasına neden olur.Durumu öğrenen Metin bey hemen Ahmet ustanın yanına gelir ve her zamanki tavrıyla ileri geri konuİmaya baİlar. Ah- met ustanın canı çok sıkılır. Bu hakaretleri hak etmedi-
ğini düİünür. Çünkü olaydan iki gün önce Metin beyin yanına gidip tezgahların değiİim zamanının geldiğini, kalıplar değiİtirilmediği taktirde su emme özelliğini kay- betmeleri nedeniyle istenilen et kalınlığına ulaİılamaya- cağını net bir İekilde ifade etmiİtir. Metin bey de ken- disine ellerinde baİka kalıp olmadığını, bu ürünün haf- ta sonu üretimden kaldırılacağını, yeni kalıpların hazır- lanmasının anlamsız olduğunu ve elindeki kalıplarla idare etmesini söylemiİtir. Ahmet usta zamanında gere- ken uyarıyı yapmasına rağmen olaydan sonra bölüm İeİnin hakeret içeren sözlerine çok içerler ve aynı İe- kilde karİılık verir. Kısa bir süre sonra tüm dökümhane elemanları olay yerine toplanarak kavgayı izler.
Durumu öğrenen üretim müdürü Avni bey ve insan kaynakları müdürü Iİıl hanım hemen olay yerine gele- rek kavgayı durdurur ve Metin beyi görüİmek üzere toplantı odasına davet ederler. Metin bey, Avni beye ve Iİıl hanıma personelin bu tip baİkaldırmalarına bir kez göz yumunca arkasının geleceğini, bir yönetici olarak otoritesinin sarsılacağını, bir daha kimsenin kendisini takmayacağını bu nedenle artık Ahmet usta ile çalıİmak istemediğini anlatır. Bu noktada Ahmet ustayla görüİ- me gereği duyulmaz.
Ertesi gün iİe gelen Ahmet usta üretim müdürü Avni beyden bundan böyle alçı-kalıp bölümünde çalıİacağı- nı öğrenir. Yeni görevi fazla yetenek gerektirmeyen, önemsiz bir görevdir. Ahmet usta kendisine haksızlık yapıldığı düİüncesiyle yıllarını verdiği iİletmesinden ayrılmaya karar verir. Elinde istifa yazısı insan kaynak- ları birimine giderken kendisine İu soruyu sormaktadır: Neden cezalar astlara verilir?
Yan›t›n›z yanl›fl ise “Girifl” konusunu yeniden
gözden geçiriniz.
Kendimizi Sınayalım Yanıt Anahtarı
1. a
Yan›t›n›z yanl›fl ise “Disiplini Gerektiren Neden-
ler” konusunu yeniden gözden geçiriniz.
2. c Yanıtınız yanlıİ ise “Disiplini Gerektiren Neden- ler” konusunu yeniden gözden geçiriniz.
3. d
Yan›t›n›z yanl›fl ise “Cezalar›n Belirlenmesi” ko-
nusunu yeniden gözden geçiriniz.
4. a Yanıtınız yanlıİ ise “Kuralların Konulması” ko- nusunu yeniden gözden geçiriniz
5. e
Yan›t›n›z yanl›fl ise “Suçlar›n Grupland›r›lmas›”
konusunu yeniden gözden geçiriniz
6. b Yanıtınız yanlıİ ise “Cezaların Kademelendiril- mesi” konusunu yeniden gözden geçiriniz.
7. e
Yan›t›n›z yanl›fl ise “Suçun Belirlenmesi” konu-
sunu yeniden gözden geçiriniz.
8. e Yanıtınız yanlıİ ise “Sistemin Personele Tanıtı- mı” konusunu yeniden gözden geçiriniz.
9. b
10. d Yanıtınız yanlıİ ise “Ceza Uygulamasında Sıcak Soba Yaklaİımı” konusunu yeniden gözden ge- çiriniz.
Sıra Sizde 1
Düzeltici disiplin, istenmeyen davranıİı kısa sürede ve en az maliyetle düzeltir. İİletmelerin temel amacı ya- İamlarını sürekli kılmaktır. Bunun için kâr odaklı çalı- İırlar. Rakiplerinden üstün olmak için üretimde etkin ve verimli olmak durumundadırlar. Tüm faaliyetlerinde rasyonellik esastır. Bu nedenle emeğin istenmeyen dav- ranıİlarının düzeltiminde de rasyonel davranırlar. Per- soneli disiplin altına almada ceza en etkili araçtır. Ceza personeli, birey olarak kurallara uygun davranması ko- nusunda eğitmez. Ancak onu kurallara uymaya zorlar. Bu da iİletmeler için yeterlidir. Eğitim ve geliİtirme uzun soluklu ve maliyetli bir süreçtir. Eğitim ve geliİtir- me eğitim kurumlarının iİidir. İİletmeler, bireyin iİlet- me dıİındaki davranıİlarına odaklanmaz. Personelin iİ- letme içinde kurallara uygun davranması yeterlidir. Bu- nu da ceza sağlar.
Sıra Sizde 2
Disiplin kuralları, iİletmenin etkin ve verimli bir biçim- de çalıİmasını sağlamak amacıyla hazırlanır. Personelin bireysel faaliyetleri kurallar yardımıyla yönlendirilir ve örgütsel amaçlarla paralel hâle getirilir. Disiplinde, ku- rallar, cezalandırmaya temel olsun diye konmaz. Konu- lacak bir kuralın dolaylı veya dolaysız olarak örgütsel etkinliğe katkı sağlaması gerekir. Hazırlanan bir kuralın geçerliliği sürekli olmasına bağlıdır. Kurallarda devam- lılık esastır. Kurallarda sürekliliğin temel unsur olması onların hiç kaldırılmayacağı anlamına gelmez. Kurallar- da her İey gibi gün gelir eskir, kullanılamaz hâle gelir ve uygulamadan kaldırılır. Bir kuralın uygulamadan kal- dırılması için gerekli olan ölçüt, o kuralın artık örgütsel etkinlik ile dolaylı veya dolaysız bağlantısının kalma- masıdır. Kurallar açık ve anlaİılır ve yazılı olmalıdır. Kurallar, personelin kültür yapısına, örf ve âdetlerine uygun olmalıdır.
Sıra Sizde 3
Etkin bir disiplin uygulaması için çok sayıda kural koy- mak gerekmez. Aksine, detaylara inen bir kurallar dizi- nin uygulamasında çeİitli sorunlarla karİılaİılacaktır. Kuralların tanıtımı ve açıklanmasında zaman kaybı; ba- zı kuralların ciddiye alınmaması; kural ihlallerinde artıİ; yoğun denetim; kural ihlallerini görmemezlikten gelme ve sendikal sorunlar bunlardan bazılarıdır.
Sıra Sizde 4
Her tür iİletme için standart bir suç grubu ve ceza kade- mesi oluİturmak olanaksızdır. İİletmelerin faaliyet alan- larına göre suç grupları ve bu gruplara verilecek ceza kademeleri değiİebilir. Örneğin, bir petrol raİneri iİlet- mesinde yanıcı maddeler nedeni ile belirli yerlerde siga- ra içilmesi iİten çıkarmayı gerektirecek kadar ağır bir suç olurken bir hizmet iİletmesinde sigara içilmesi ya- sak olan bir yerde sigara içilmesi, iİten çıkarmayı gerek- tirecek kadar ağır bir suç olmayabilir. Buna benzer ör- nekleri sizlerde çalıİma yaİamınızda gözleyebilirsiniz.
Sıra Sizde 5
Disiplin sisteminin personele yeterince açıklanmaması uygulamada baİlıca İu sorunlara yol açabilir: Kuralların bilinmemesi, gereğine inanılmaması ve ciddiye alınma- ması; aİırı ve gereksiz kural ihlalleri; verilen cezalara itiraz; yoğun İikayet süreci; sendikal sorunlar ve ast üst iliİkilerinde yaİanan çatıİmalar.
Sıra Sizde 6
Genelde yöneticilerin disiplin faaliyetlerine soğuk bak- malarının nedenleri İöyle sıralanabilir: Disiplin sistemi- ni yeterince tanımamak ya da gereğine inanmamak; ala- cağı disiplin kararlarında üst yönetimine tutumuna gü- venmemek; alacağı kararın yetki sınırları içinde olup olmadığını bilememek; kural ihlalinde bulunan perso- nel ve diger çalıİanları karİısına almak; karar sürecine kadar yazıİmalar, savunmalar, raporlar ve toplantılar- dan oluİan bir dizi sürecin içinde olmak; personelin ce- zayı hak etmediğini düİünmek.
Sıra Sizde 7
Yöneticiler, disiplinle ilgili tüm kural ve düzenlemeleri personele açık olarak anlatmalıdır. Herhangi bir kural ihlali veya gevİeklik gördüğünde zaman geçirmeden hareket etmelidir. Disiplin uygulamalarında katı ve ka- rarlı bir tutum izlemelidir. Peİin hükümlü olmamalı, adam kayırmamalıdır. Disiplinle ilgili her eylemi kay- detmeli ve belgelemelidir. Kararlarını yetki sınırları için- de vermelidir. Personelin davranıİlarını onu rahatsız et- meden gözlemlemelidir. Verdiği emirlerin yerine getiri- lip getirilmediğini izlemelidir. Her bir personelin per- formansını gözlemlemelidir. Astlarını tanımalı, neyi ya- pıp neyi yapamayacakları hakkında İkir sahibi olmalı- dır. Her olayı ayrıntılarıyla incelemeden ceza kararı al- mamalıdır. Olaydaki gerçeklerin ceza gerektirip gerek- tirmediğinden emin olmalıdır. Sorunlu personelin dav- ranıİlarını değiİtirmelerine yardımcı olmalı. Onu cesa- retlendirmelidir. Her olayda haİİetici sebepleri dikkate almalıdır. Gizliliği sağlamalıdır. Ceza kararını geciktir- meden uygulamalıdır. Gerektiğinde sendika yetkilile- riyle görüİmelidir. Ceza kararını titizlikle almalı, perso- nele ilettikten sonra geri adım atmamalıdır.