Ankara üNİversitesi EĞİTİm biLİmleri enstiTÜSÜ EĞİTİm biLİmleri ana biLİm dali
Yüklə 58,65 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ÇOCUK HAKLARINA DAİR SÖZLESME-Madde 28
- YILDIZLARA ULAŞMAK
- KIZ ÇOCUKLARININ EĞİTİMİNİN TOPLUMSAL VE BİREYSEL
- Toplumsal Kazanımlar
- NELER YAPILABİLİR
- KIZ ÇOCUKLARININ OKULLULAŞMASI
- UYGULAM SONUÇLARI
- KAYNAKÇA
T.C.ANKARA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ EĞİTİM BİLİMLERİ ANA BİLİM DALI EĞİTİM YÖNETİM TEFTİŞİ EKONOMİSİ VE PLANLAMASI KIZ ÇOCUKLARININ EĞİTİMİ “EĞİTİMDE REFORM” Hazırlayan Muazzez Ebru EROL Öğretim Görevlisi Yrd. Doç. Dr. Hasan Hüseyin AKSOY Ankara,
Ocak, 2006 İÇİNDEKİLER
GİRİŞEğitim; bireylerde istenilen yönde davranış değişikliği olarak tanımlanmaktadır.Eğitimin amacı,bireyin ve toplumun istek ve yeteneklerini geliştirerek onları topluma kazandırmaktır. Dünyada toplumların eğitim ve kültür düzeyleri, tüm çocuklarına ayırımsız ve eşit eğitim vermesi ile ölçülmektedir..Bunun farkına vararak bilinç ve duyarlılık yakalamak yine eğitim ile gerçekleşen bir süreçtir. Ülkemizde temel eğitimin zorunlu ve parasız olmasına karşın, ilköğretim çağında olup da hala oku-la gidemeyen birçok çocuk vardır. Bu durum kız çocukları için daha belirgin olarak ortaya çıkmaktadır. Ailelerin sosyo-ekonomîk ve eğitim düzeylerinin düşük olmasından kaynaklanan sorunlar, okul ve dershane açığı, taşımalı eğitimin getirdiği zorluklar, geleneksel aile yapısı içinde kadınların ve kız çocuklarının eğitimine fazla önem verilmemesi gibi nedenler, özellikle kız çocuklarının eğitim-öğretim hizmetlerinden yeterince yararlanamamasına yol açmaktadır. Bu durum, hem çocuğun gelişimini ve eğitimini, hem de toplumun geleceğini olumsuz yönde etkileyebilecek bir olgudur. Dolayısıyla, okula kaydolmamış, kaydolduğu halde okula devam etmeyen ya da okulu bırakma riski bulunan çocukların sisteme kazandırılmaları ve sistem içinde kalmalarını sağlamak herkesin öncelikli görevi olarak ortaya çıkmaktadır. 1989 B.M. Çocuk Haklarına Dair Sözleşme, Dünya Çocuk Zirvesi Bildirgesi ve 1990 Herkes İçin Eğitim Bildirgesi gibi birçok uluslararası bildirge ve sözleşme-de eğitim, temel bir insan hakkı olarak görülmekte ye temel eğitim stratejisi olarak evrensel düzeyde her bireyin en az ilköğretim düzeyinde eğitim-öğretim hizmetlerinden yararlanmasının sağlanması öngörülmektedir.
a) İlk öğretimi herkes için zorunlu ve parasız hale getirirler; b) Orta öğretim sistemlerinin genel olduğu kadar mesleki nitelikte de olmak üzere çeşitli biçimlerde örgütlenmesini teşvik ederler ve bunların tüm çocuklara açık olmasını sağlarlar ve gerekli durumlarda mali yardım yapılması ve öğretimi parasız kılmak gibi uygun önlemleri alırlar; c) Uygun bütün araçları kullanarak, yüksek öğretimi yetenekleri doğrultusunda herkese açık hale getirirler; d) Eğitim ve meslek seçimine ilişkin bilgi ve rehberliği bütün çocuklar için elde edilir hale getirirler; e) Okullarda düzenli biçimde devamın sağlanması ve okulu terketme oranlarının düşürülmesi için önlem alırlar. 2. Taraf Devletler, okul disiplininin çocuğun insan olarak taşıdığı saygınlıkla bağdaşır biçimde ve bu Sözleşmeye uygun olarak yürütülmesinin sağlanması amacıyla gerekli olan tüm önlemleri alırlar. 3. Taraf Devletler eğitim alanında, özellikle cehaletin ve okuma yazma bilmemenin dünyadan kaldırılmasına katkıda bulunmak ve çağdaş eğitim yöntemlerine ve bilimsel ve teknik bilgilere sahip olunmasını kolaylaştırmak amacıyla uluslararası işbirliğini güçlendirir ve teşvik ederler. Bu konuda, gelişmekte olan ülkelerin gereksinimleri özellikle gözönünde tutulur. YILDIZLARA ULAŞMAKÜlkemizde birçok kız çocuğumuz okula gitmiyor, gidemiyor. Diğer bir birçok kızımız kendini ye çevresini geliştirme, yeni dünyalar keşfetme, geleceğini inşa etme, hayallerini gerçekleştirme ve kendi ayakları üzerinde durabilme hakkından mahrum. Bunun yanında binlercesi de kayıtlı olduğu halde okula devam etmiyor. Eğitimine devam edip bir öğretmen, doktor, avukat, sanatçı, sporcu, eğitimli bir anne, kendi ayakları üzerinde duran bir yetişkin olabilecekken kimi uygun olmayan işlerde çalışarak genç yaşta tükeniyor; kimi, küçük kardeşlerinin bakımı ve ev işlerinden ibaret olan yaşamına razı oluyor; kimi ise çocuk sayılacak yaşta evlenerek hayallerine veda ediyor. Yaşamını ilgilendirecek hiç bir karara ortak olamıyor çoğu zaman; onun yerine başkaları karar veriyor. Kimi zaman kendi yaşamını, kimi zaman da bebeğini kaybediyor, bilgisizlikten, çarşıya bile gidemiyor kaybolurum korkusuyla, başkalarına bağımlı bir yaşamı sürdürüyor. Kimisi yıllarca istismara uğrasa da boyun eğiyor çaresizce. Bazen çaresizliği o kadar büyüyor ki, tek çareyi canına kıymakta buluyor. Kızlarımız okula gitmiyor, gidemiyor. Oysa ki her birinin duyguları, hayalleri ve istekleri var. Yaşıtlarıyla beraber olma, oyun oynama, yakın arkadaşlıklar kurmaya ihtiyaçları var. Kız çocuklarımızın çoğu eğitimlerine devam etmek, yeni dünyalar keşfetmek, yaşıtlarının sahip olduğu fırsatlardan yararlanabilmek ve bu kısır döngüyü kırmak istiyorlar. Bir meslek sahibi olmak, kendileri ve çevrelerindekiler için koşulları iyileştirmek, sağlıklı nesiller yetiştirmek istiyorlar HAYALLERİMİ GERÇEKLEŞTİRİN! Babam ben küçükken öldü. Ben annem, ninem ve küçük kardeşimle köyde yaşıyordum. 5. sınıfı bitirdiğimde ninem beni okula yollamadı. Ev işlerine yardım etmem gerektiğini söylüyordu. Ama ben, küçük kardeşim gibi, arkadaşlarım gibi okuluma gitmek istiyordum. Geceler boyunca ağladım, ama sonunda kabul ettim. Birgün bir öğretmen geldi ve nineme benim okula gitmem gerektiğini söyledi. Dünyalar benim olmuştu. Bu kez yine ağladım ama mutluluktan. Şimdi okulumu bitirip öğretmen olmak istiyorum. Allah öğretmenimden razı olsun o olmasaydı ben asla okuluma geri dönemezdim. KIZ ÇOCUKLARININ EĞİTİMİNİN ÖNEMİ Kız çocuklarının eğitimi, ülke gündeminin en önemli konularından biridir. Temel eğitim zorunlu ve parasız olmasına karşın, ilköğretim çağında olup da hala okula gidemeyen birçok çocuk vardır. Bu durum kız öğrencilerde daha da belirgin olarak ortaya çıkmaktadır. Devlet İstatistik Enstitüsü'nden alınan verilere göre, temel eğitimde net okullaşma oranı 2001-2002 eğitim yılında erkekler için % 92.37, kızlar için % 87.04’tür. Bu oran kırsal alanlarda, özellikle 6., 7. ve 8.sınıflarda daha belirginleşmektedir. Okullaşma oranı kentsel alanlarda kızlar için % 79.8’ken kırsal alanlarda % 67.3'e kadar inmektedir. Erkek çocuklar için ise bu oran kırsal alanda % 82.2 iken kentsel alanda % 89. 8'dir. Kızların eğitimi sağlıklı toplumlar yaratmakta önemli etmenlerden biridir. Eğer toplumun temeli aile ise, sağlıklı ailede kadının eğitiminin önemi yadsınamaz. Kadının eğitimi yükseldikçe toplumun sağlıklı gelişimi de artar. Eğitim almış bir kadın, kendi sağlığı ile çocuklarının beslenme, hijyen (temizlik), hastalıklardan korunma, aşı, eğitim konularında bilinçli ve duyarlı davranarak; onların hayatta kalma şanslarını arttıracak, bebek! çocuk ölüm sayısının azalmasını sağlayacaktır. Böylece, eğitim alan kadın fiziksel ve psikolojik açıdan daha sağlıklı ve mutlu çocuklar yetiştirebilecektir. Kadının eğitimi onun bireyselleşerek dış dünyaya açılmasını ve bağımsızlaş-masını sağlar. Kimseye bağımlı olmadan yaşamını sürdürebilen ve bilinçli kararlar alabilen kadınlar sosyal eşitliğin sağlanmasında da çok önemli bir rol oynarlar. Eğitim, toplumdaki hoşgörü ve anlayışı arttıran bir etmendir. Eğitim düzeyi arttıkça, sorunlara bulunan çözümler zenginleşmekte ve farklılıklara saygı artmaktadır.
KAZANIMLAR!Bireysel Kazanımlar Eğitim alma en temel insan haklarından biridir. Kadınlar eğitim alarak, en temel haklarını gerçekleştirebilmekte ve yaşam kalitelerini arttıracak bilgiye erişebilmededirler. Eğitim, kadınların kendilerine olan güvenini arttırmakta, onları başkalarına bağımlı yaşamaktan kurtarmaktadır. Eğitim sayesinde kadın ayakları üzerinde durmakta ve sorunlarla baş etme yollarını öğrenmektedir. Eğitim düzeyi arttıkça, kadının toplumdaki saygınlığı ve ücret karşılığı iş bulma olanağı artacaktır. Böylece, kadın hem kendisinin hem de ailesinin refah düzeyinin yükselmesini sağlayacaktır. Toplumsal KazanımlarEğitim, toplumun çağdaşlaşmasının olmazsa olmaz koşullarından biridir, çağdaş toplum, bireylerinin eğitim hakkını en temel hak olarak görür ve sağlar. Bireylere tanınan eğitim hakkıyla ekonominin büyümesi, ülkenin zenginleşmesi, hizmetlerin gelişmesi ve kalıcı hale gelmesi ve refah düzeyinin artması garanti altına alınır. KIZLARIN EĞİTİMİNİ ENGELLEYEN NEDENLER Kız çocukları, Maddi zorluklar, Yakın çevrede okulun olmaması, Anne babanın eğitim seviyesinin düşük olması ve eğitime önem verilmemesi, Okul ve derslik açığı, Bölgede YIBO ve PlO’ların olmayışı ya da varolanların koşullarının uygun olmayışı, Bazı illerde ağır kış koşulları nedeniyle taşımalı sistemin olmayışı, Ailelerin ergenlik çağındaki kızlarını taşımalı sistemle okula gönderme konusundaki gönülsüzlüğü, 'Kızlar okuyup da ne olacak?', 'Evlenince kocası nasıl olsa ona bakar' gibi düşünceler ve önyargılar, Erken evlilik, Olumlu örneklerin azlığı, Kardeşlerine bakma ve ev işlerine yardım etme beklentisi, Çocuk işçiliğinin yaygın olması gibi nedenlerle okula gönderilmemektedir. NELER YAPILABİLİR?Kız çocuklarının okula kazandırılmaları konusunda okul yöneticileri ve eğitimci olarak hepimizin yapabileceği pek çok şey vardır: Çocuk haklarına sahip çıkılarak, uyulmasına özen gösterilmesi, Çocuk hakları konusunda velilerin bilgi ve duyarlılıklarını arttırmak amacıyla seminerler düzenlenmesi, Toplumsal cinsiyet konusunda duyarlı olunması ve ayırımcılıktan kaçınılması, Okul ortamında dayağın ve her türlü istismarın önlenmesi için gereken yasal önlemlerin alınarak, uygun düzenlemelerin yapılması, Okul kayıtları başlamadan toplum liderleri, muhtar ve imamla eşgüdümlü çalışarak okula kayıt yaptırmayan ve devamsızlık yapan kız çocuklarının tespit edilerek, okula kazandırılmalarının sağlanması, Kız çocuklarının okula kazandırılmaları için ev ziyaretleri, anne-baba ikna toplantılarının yapılması, Kız çocuklarının okula kazandırılması için toplumdaki mezunlar, meslek sahibi kadınlar, eğitimli anneler gibi farkındalığı arttırmak için yararlanılması, Kız çocuklarının eğitimi konusunda dikkat çeken pankart ve afişlerin hazırlanıp toplumun ortaklaşa kullandığı alanlara (okul, çarşı, pazar, camii, park, sağlık ocağı, varsa halk eğitim merkezi ve toplum merkezi vb.) asılması, Okul Kayıt Günleri'nde velilerle birlikte etkinlikler düzenleyerek okula olan ilginin arttırılması, Velilerle sıcak ilişkiler kurularak velilerin eğitime aktif ve doğal eğitimci olarak dahil edilmesi, Anne baba eğitimlerine önem verilmesi, Okulun toplumun ortak yaşam alanı haline getirilerek cazip kılınması, Okulun ihtiyaçları için toplumun ve sivil toplum örgütlerinin harekete geçirilmesi ve okulun toplumun önemli bir parçası olduğu düşüncesinin yerleştirilmesi, ‘Biz bilinci ile 'Bizim Ülkemiz’, 'Bizim İlimiz’, ‘Bizim Kasabamız', ‘Bizim Köyümüz’, 'Bizim Okulumuz', 'Bizim Sınıfımız' düşüncesi ve duygusunun birbirini beslemesi, Yöneticiler, öğretmenler ve tüm eğitim çalışanları arasında .bir ekip bilinci içinde olumlu ilişkiler kurulması ve geliştirilmesine özen gösterilmesi, Öğretmenlerin mesleki gelişim, ihmal, istismar, insan ve çocuk hakları gibi konularda hizmetiçi eğitim almalarının teşvik edilmesi, Geç kayıt yaptıran ya da devamsızlık yapan kız çocuklarının seviyelerinin yükseltilmesi için gerekli eğitim desteğinin verilmesi, Sınıfın uygun bir öğrenme ortamına çevrilmesi, Sınıf içinde ayırımcılıktan kaçınılması, Olumlu iletişim becerilerinin öğrenilmesi, kullanılması ve bu konuda öğrencilere model olunması, Öğrencilerin motivasyonlarını ve yaratıcılıklarını arttıran etkinliklerin düzenlenmesi, Bireysel farklılıklara karşı duyarlı olunması, Öğrencilerin güçlü yönlerinin ve olumlu davranışlarının farkına varılarak takdir edilmesi, Zorlu yaşam olaylarında (ölümle ya da yaralanmalarla sonuçlanan kazalar, yangın, fırtına, sel basması, deprem, bir öğrenci ya da öğretmene yönelik bir saldın, istismar, okul servisinin kaza yapması, sevilen bir arkadaşın, bir yakının ya da bir öğretmenin kaybı gibi) okulun öneminin ve rolünün anlaşılması, konu ile ilgili eğitimlerin alınması için rehberlik ve araştırma merkezlerinden ve uzmanlardan destek alınması, Okul rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerine gereken önemin verilme-si ve rehber öğretmenlerin verimli çalışabilmeleri için olanakların sağlanması, Okullarda yeterli sayıda ve sağlık koşullarına uygun tuvalet bulunmasının sağlanması, Okulda gerçekleştirilen olumlu ve yararlı etkinliklerin toplumla paylaşılması için medyadan yararlanılması, Okulun fiziksel koşullarının düzeltilmesi ve eğitime ilişkin donanımın sağlanması için yerel kaynakların harekete geçirilmesi
Biz öğretmenler olarak; bir takım önlemlerle çocukların ve anne babaların endişelerini azaltarak hem çocuğun evden okula geçiş dönemini sağlıklı bir şekilde yapabilmelerine yardımcı olabilir hem de çocuğun okula gönderilmeme nedenini ortadan kaldırarak onun okula kazandırılmasını sağlayabiliriz. Bunlar;
Ev ziyaretleri yapmak yalnızca öğrenciyi değil, onun ortamını ve ailesini tanımanın en iyi yollarından biridir. Sizler çocukları evlerinde ziyaret ederek çocuklara ilişkin pek çok bilgi edinmekle kalmaz, aynı zamanda ailesi ve aile ilişkileri hakkında fikir de edinebilirsiniz. Bu nedenle, okula yeni kaydolacak çocukların evlerini ziyaret ederek hem çocukların, hem de anne babaların kaygılarını azaltabilirsiniz. Sıcak bir ortamda gerçekleşen bu ziyaretin ardından bilesiniz ki, hem çocuk çok daha rahat okula gelecek, hem de anne babalar çocuklarını okula daha kaygısız ve endişesiz göndereceklerdir. Bununla birlikte ev ziyaretleri, özellikle kız çocuklarını çeşitli nedenlerle okula gönderemeyen ya da göndermek istemeyen anne babaları da ikna etmek için de size önemli bir fırsat sunacaktır. b) Okula davet etmek: Okula yeni kayıt yaptıran ya da yaptıracak olan çocukların ve ailelerinin ders yılı başlamadan önce okulu ziyaret etmeleri çok önemlidir. Bu ziyaret sayesinde çocuklar, öğretmenlerini ve arkadaşlarının bazıları tanıyacak; sınıflarını göreceklerdir. Böylece okul onlar için bilinmezliklerle dolu bir yer olmaktan çıkacak ve kaygıları büyük ölçüde azalacaktır. Bunun yanında okuldan korkan, okulda yaşanan olumsuz bir yaşantı sonucunda okuldan uzaklaşan, yaşı geç olduğu için okula kayıt yaptırmayı istemeyen kız çocukları da olabilir. Rehber öğretmeninizle birlikte bu çocukların evlerini ziyaret ettikten sonra onları okula davet etmek ve bazı dersler (beden, resim, müzik gibi) ve etkinliklere katılımlarını sağlamak bu çocukların okula kademeli bir biçimde alışmalarını ve daha sonra da düzenli bir biçimde okula devam etmelerini sağlayabilir. Burada önemli olan çok sıcak, güven verici bir yaklaşımın sergilenmesi, okula gelmeme nedeninin öğrenilmesi, çocuğu zorlamaktan kaçınılması ve onun kademeli bir şekilde okula kazandırılmasıdır. Bu nedenle onu öncelikle sınıf arkadaşlarıyla ilişki kurabileceği ve kendini rahat hissedeceği derslere davet etmek ye daha sonra yavaş yavaş diğer derslere de katılımını sağlamak yerinde olacaktır. c) Okulda etkinlikler düzenlemek: Kayıt dönemi sürerken okulun bahçesinde öğrencilerle birlikte bir etkinlik düzenleyebilir ve çevredeki herkesi bu etkinliğe davet edebilirsiniz. Bu öğrencilerin hazırladığı bir piyesin sunulması, öğrencilerin yaptığı resimlerin, elişlerinin sergilenmesi, öğrencilerin oluşturduğu bir koronun küçük bir konser vermesi ya da kermes gibi bir etkinlik olabilir. Böylece belki kız çocuklarını okula göndermeyen anne babalara da ulaşabilir; onların okul konusundaki düşüncelerinin değişmesine neden olabilirsiniz. Bu konuda. Sınıf içi etkinlikler de planlayabilirsiniz. Öğrencilerinizle birlikte okulun ve eğitimin önemini anlatan pankart ya da afişler hazırlayabilir; bunları okulun bahçesine asabilirsiniz.
Sizler anne ve babaları gruplar halinde bir araya getirerek okulun çocuğun gelişimindeki önemini anlatabilir; çocuklarını okula göndermeme konusundaki sorunlarını grup içinde tartışabilirsiniz. Çocukları okula kazandırmanın bir diğer yolu da çocuklarını okula gönderen anne babaların desteğini almaktır. Onlar çevrelerindeki diğer anne babaları ikna etme konusunda size yardımcı olabilirler. Bu nedenle, kızlarını okula göndermeyen anne babalarla yapacağınız toplantıya, kızlarını okula gönderen anne babalardan birkaçını da davet edebilirsiniz. e) Toplum liderlerinin desteğini almak Okul çağına gelmiş çocukların okula kaydolmaları konusunda, kaymakam, muhtar ya da imam gibi toplumda sözü geçen liderlerden de yardım alabilirsiniz. Ayrıca mahallenin sağlık ocağında görevli doktorlar, hemşireler ve ebeler, köyün-mahallenin saygı duyulan bir sakini anne-babaları ikna konusunda size yardımcı olabilirler. Bunun için yardım alabileceğinizi düşündüğünüz kişilerle önceden görüşmek ve onlardan ne istediğinizi açık bir biçimde ifade etmek uygun olacaktır. HAYDİ KIZLAR OKULA Türkiye’de ilköğretim çağında olup da okula gitmeyen kabaca 1 milyon çocuk vardır. İlköğretim düzeyinde okullaşmada cinsiyetler arasındaki fark %7’dir. Başka bir deyişle, ilköğretim çağında olup da okula gitmeyen kız çocuk sayısı aynı durumdaki erkek çocuk sayısından daha fazladır. İşte bu sebeple Milli Eğitim Bakanlığı, ilköğretim Genel Müdürlüğü ve Unicef Haziran 2003’te “Haydi Kızlar Okula !” Kız çocuklarının okullaşmasına destek kampanyasını başlatmıştır. Haydi Kızlar Okula! Kampanyasının amacı, okullaşma düzeyinin en düşük olduğu 53 ilde kaliteli eğitim imkanını sağlayarak ilköğretim düzeyi okullaşmadaki cinsiyet açığını 2005 yılı sonuna kadar kapatmaktır. KAMPANYAYA KATILAN İLLER
Adana, Adıyaman, Ankara, Ardahan, Aydın, Bingöl, Edirne, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Iğdır, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kars, Kilis, Manisa, Mardin, Mersin, Niğde, Osmaniye ve Tokat’tır.
Afyon, Antalya, Balıkesir, Bursa, Çanakkale, Çorum, Denizli, Eskişehir, Hatay, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Muğla, Ordu, Sakarya, Samsun, Sivas, Tekirdağ ve Trabzon’dur. UYGULAM SONUÇLARI
SONUÇEğitim alma en temel insan haklarından biridir. Haydi gelin kız çocuklarımıza haklarından yararlanmaları, için yarınları için, hayallerini gerçekleştirmeleri için kısaca insanca yaşamaları için bir şans verelim ve onları ait oldukları yer, okula kazandıralım. KAYNAKÇA
Yüklə 58,65 Kb. Dostları ilə paylaş:
|